Vriesia ananas bitkisinin de içinde bulunduğu bromeliaceae ailesinin tanınmış üyesidir. Daha çok uzun ömürlü ve gösterişli çiçeği için yetiştirilir. Ortak özellikleri gövdesiz, herdem yeşil ve genelde epifitik (başka bir bitki ve ağaçlar üzerinde yaşamak) olmalarıdır.
Vriesia:
Alev Kılıcı (Vriesia) Bitkisinin Tanımı
Vriesia tropikal bölgelerde yetişen bir bitkidir. Doğal olarak Meksika, Orta Amerika ve Güney Amerika’nın orman ve kayalık alanlarında görülebilirler. Ama anavatanları Brezilya olarak bilinir.
Bu tür Hollandalı bitki bilimci Willem Hendrik de Vriese tarafından bu bitki cinsi bulunmuştur ve adını bu bitki bilimciden almaktadır. Bu tür, Catopsis cinsinin aksine bünyesinde birçok böcek, fauna barındırmaktadır. Bu cins, Guzmania ile bir çok benzer özellik gösterir.
Vriesialar ve Guzmanialar:
Vriesia hem yapraklan hem de çiçekleri çok dekoratif olup saksı çiçekleri yetiştiriciliğinde önemli bir yer tutarlar. Bu iç mekan bitkisi kısa gövdeli, rozet yapraklı çok yıllıktır. Yaprak tabanları üst üste binerek rozet şeklini almıştır.
Rozet yapraklı vriesia:
Muhteşem güzellikteki vriesia çiçeğinin en büyük özelliği yapraklarının uzun ve çok narin bir çiçeğinin olmasıdır.
Vriesea’nın bitkiler âlemindeki yeri;
- Alem ; Plantae
- Şube ; Magnoliophyta
- Sınıf ; Liliopsida
- Takım ; Poales
- Familya ; Bromeliaceae
- Cins ; Vriesea
- Tür ; V.splendens
- Türkçe Adı ; Alev kılıcı
Vriesia bitkisini yetiştirmede en önemli kural kış aylarında sıcaklığın 15°C’nin altında olmaması gerektiğidir. Vriesia bitkisi genellikle yaz aylarında çiçek açar ve bu çiçeğe iyi bakılmazsa çiçeği çürür.
Ana bitki çiçeği geçtikten sonra yavaş yavaş ölür, ölmeden önce yavrular, bu yavrulardan ayırma ile ürer.
Diğer dünya ülkelerinde de kültürü yapılan bir bitkidir. Her ülkede farklı isimlerle adlandırılır. Ülkemizde ‘vrezya’ olarak adlandırılır.
Alev Kılıcı (Vriesia) Bitkisi Çeşitleri
Doğada yaklaşık 200 türü bulunduğu bilinmektedir. Bir çok kültür formu geliştirilen vriesia cinsinin; Vriesia splendens’ten başka süs bitkileri yetiştiriciliğinde önemli olan türleri V. hieroglyphica ve V. fenestralis’ dır.
Vriesia splendens, Alev Kılıcı Çeşidi
Vriesia splendens:
En çok yetiştirilen ve bilinen türdür. ‘Vriesia splendens’ veya ‘flaming sword’ ülkemizde ‘alev kılıcı’ olarak adlandırılır. Bu türün çiçeğinin özelliği kırmızı kılıç şeklinde olması ve yapraklarının çiçeğin çevresinde koyu ve açık yeşil olarak şekillenmesidir.
Yaprakları koyu yeşil, enine koyu kahverengi şeritli, sert, uç kısmı aşağı doğru kıvrık; çiçekleri sarı, örtü yaprakları parlak kırmızı bitkilerdir.
Vriesia Hieroglyphica, Alev Kılıcı Çeşidi
Bu tür ‘King of Bromeliads’ yani ‘bromeliadsların kralı’ olarak tanımlanır. Kısa gövdeli rozet yapraklı bu bitki uzun ömürlüdür. Koyu yeşil parlak yaprakları farklı tonlarda zebra çizgileri görünümünü andırmaktadır.
Vriesia hieroglyphica:
Soluk krem renkli çiçekleri uzun bir dalın başında başak şekilide yer almaktadır. 10 yıl süreyle 1,5 nm yayılır. V.fenestralis ve V.hieroglyphica’ birbirleriyle birçok benzerlik göstermektedir.
Vriesia feneltralis, Alev Kılıcı Çeşidi
Kısa gövdeli rozet yapraklı bu bitki uzun ömürlüdür. Koyu yeşil parlak yaprakların üzerinde sarı lekeler bulunmaktadır. Çiçekleri uzun bir dalın başında başak şekilide yer almaktadır.
Vriesia fenestralis ve çiçek yapısı:
Vriesia carinata ve Vriesia astrid:
Vriesia ospinae var ve Vriesia scalaris:
Vriesia gunther ve Vriesia zamorensis:
Vriesia erythrodactylon ve Vriesia carlsbad:
Vriesia annie ve Vriesia V x mariae:
Vriesia flava ve Vriesia duvaliana:
Alev Kılıcı (Vriesia) Bitkisi Üretimi
Vriesia bitkisinin üretimi genel olarak ayırma veya tohumla yapılır.
Yavru bitki vermeye başlamış ana bitki:
Vriesia bitkisinin ayırma yöntemi ile çoğaltılması için en uygun zaman nisan ayıdır. Ayırma yavruların ana bitkinin boyunun yarısı kadar olduğu zaman olmalıdır. Ayırma ile üretim de, birçok yapraklar oluşturarak ana bitkinin formunu almış köklü yan sürgünler, nisan ayında keskin bir bıçakla ana bitkiden ayrılırlar.
Ayırma işlemi:
Ayrılan sürgünler birkaç gün kurumaya bırakıldıktan sonra büyüme kompostuna dikilirler. Kökten ayrılan yeni yavru bitkiler; tohumla üretimde olduğu gibi kontrollü ortamlarda şaşırtılarak geliştirilirler. İyi bir bakım sonunda kökten ayrılan yavru bitkimiz en kısa zamanda büyüyerek çiçek açar ve diğer bitkide tekrar kök vermeye başlar. Ama; bu yöntemle çok fazla bitki elde etmek mümkün değildir.
Ayırma yöntemiyle çoğaltma fazla miktarda üretime olanak vermediğinden, çok miktarda bitki istenildiğinde tohum ile üretim zorunludur. Ancak, bitkilerin çiçeklenebilir bir büyüklüğe erişmeleri için 10-15 yıl geçmesi gerektiği bilindiği için çok tercih edilen bir üretim şekli değildir.
Vriesia bitkisi tohumla üretim sırasında çimlenme için ışık isteyen bir türdür.
Tohumların 6 ay sonra filizlenmesi ve saksılara şaşırtılması:
Alev Kılıcı (Vriesia) Bitkisinin Ekolojik İstekleri
Tropikal bölgelerden getirilerek çoğaltımı yapılan vriesialar anavatanlarındaki iklim ve toprak şartlarına ihtiyaç duyarlar. Bu nedenle vriesia yetiştiriciliğinde sıcaklık, toprak -atmosfer nemi ve ışık istekleri dikkat edilmesi gereken önemli unsurlardır.
Sıcaklık
Vriesiaların büyüme ve gelişmeleri ile bulundukları yerlerin sıcaklığı arasında sıkı bir ilişki vardır. Vriesia ılık-sıcak ve nemli ortamları sever.
Sera ortamında Vriesialar:
Tropikal bir bitki olduğu için soğuk karanlık ve havasız ortamlarda çabuk bozulma gösterebilir. Hem iç mekan bitkisi hem de dış mekan süs bitkisi olarak yetiştirilir.
Vriesia yetiştiriciliğinde sera içi sıcaklığı çok önemlidir. Gelişme ve çiçeklenme döneminde 18-24°C kışın en az 15 °C sıcaklığa gereksinim gösterir.
Bahçede yetiştirilen vriesialar:
Seralarda sıcaklık 12 °C’nin altına düşmemelidir. Fazla sıcak ve soğuk havada bırakılması çiçeğin yapraklarına ve köklerine zarar verir. Sıcaklığın sabit kalmasını sağlamak için seraların iyi ısıtılması ve havalandırılması gerekir.
Hava akımı sağlanmış ortam:
Sıcaklığın yükseldiği durumlarda havalandırma yapılmalıdır. Ama çok fazla hava akımı olduğunda bu bitki bundan kolayca etkilenebilir; bundan dolayı bu olumsuz etkiden korunmalıdır.
Orantılı Nem
Vriesialann yaşayabilmelerin büyüyebilmeleri ve gelişebilmeleri için zorunlu etmenlerden biri de orantılı (nispi) hava nemidir. Vriesialann iyi gelişebilmeleri için % 70-%75 oranında nispi neme ihtiyaç vardır.
Önemli olan husus toprak neminden ziyade, fazla hava nemi istemesidir. Vriesialar düşük hava nemine karşı hassastırlar. Yazın güneş etkileri, kışın kalorifer ve diğer ısıtma sistemlerinin oluşturduğu yüksek sıcaklıklar havadaki nemi büyük ölçüde düşürerek havayı kuruturlar.
Bunun için özellikle yaz aylarında hergün su püskürtülmesi önerilir. Püskürtülen su kireçli olmamalıdır. Çünkü püskürtülen kireçli su çiçek ve yapraklar üzerinde kireç birikimine, görünümün bozulmasına ve yaprak yanıklarına neden olur. Püskürtmede en elverişli su yağmur suyudur.
Püskürtülecek suyun, kışın oda sıcaklığına uygun olmasına da itina edilmelidir. Su püskürtme sıcak ortamlarda bir defa öğleden evvel (tercihen sabah) ve bir defa da öğleden sonra olmak üzere günde iki defa yapılması önerilir.
Sera ortamında vriesialar:
Işık
İç mekânlarda yetiştirilen vriesialar doğadaki diğer bitkiler gibi özümleme yapabilmeleri; büyüme ve gelişmeleri için ışığa gereksinim duyarlar. Vriesialar gelişme dönemlerinde bol ışığa; buna karşılık dinlenme dönemleri süresince daha az ışığa gereksinim duyarlar.
Vriesialar aydnlık ama doğrudan güneş ışığı almayan yerleri sever. Çok ışıklı yerlerde bulundurulduklarında yapraklarda sararmalar görülür. Gölge bitkisi olduklarından sera yetiştiriciliğinde güneşten korunmalıdırlar, bunun için %70-80 gölgeleme kullanılır. Doğrudan güneş ışığı istemeyen bu bitki diğer ışık kaynaklarından da yararlanabilir.
Ev ortamında vriesia:
Alev Kılıcı (Vriesia) Üretiminde Kültürel İşlemler
Epifitik yani toprakta yetişmeyen vriesialar, doğal şartlarda ağaçların yüzeyinde, kovuğunda, organik artıklarda yetişirler. Bu yüzden kültürel ortamlarının, doğal yetişme ortamlarına benzemesi önemlidir. Vriesiaların güzel bir şekilde yetiştirilmesi için bakımının en iyi şekilde ve zamanında yapılması şarttır.
Doğal ortamda vriesialar:
Saksı Değiştirme
Saksı değiştirme işlemi, vriesia yetiştiriciliğinde önemli bir yer kaplar. Vriesia, yetiştiricinin gereksiz yere bitkinin saksısının değiştirmesi veya saksı değiştirmeyi tam bilmemesi nedeniyle zarar görebilmektedirler.
İçerisinde belirli miktarda toprak bulunan kaplarda (viol, saksı, kasa, çanak vb. gibi) yetiştirilen vriesiamn bir süre sonra var olan bitki besin maddeleri beslenme sonucu azalır. Saksı değiştirmeyi gerektiren başka bir önemli neden de, bitkinin toprak üstü kısmı ile birlikte köklerinin de gelişmesi ve saksının zamanla yetersiz duruma gelme sidir.
Uygun ve uygun olmayan saksılarda vriesialar:
Saksı değiştirmenin kurallarından biride kullanılacak saksının öncekinden bir boy büyük olmasıdır. Değişim yapıldığında saksı ve bitki orantılı olmalıdır. Çok büyük yada çok küçük saksı kullanımı bitki gelişimi için uygun olmadığı gibi görüntü olarakta hoş olmamaktadır.
Vriesia yetiştiriciliğinde saksı değiştirme işlemi her 2-3 yılda bir sıcak aylar başlamadan önce mart-nisan ayında yapılmalıdır. Zaten ana bitki çiçeklenme sonrası öldüğünde diğer yavrular başka saksılara alınarak yetiştirilir.
Vriesianın saksısını değiştirirken dikkatli olunmalıdır. Çünkü dikkat edilmeden yapılan saksı değişikliği bitkiye zarar verebilir. Saksı harcı; hacim olarak eşit miktarlarda yaprak çürüntüsü ve kum karışımı şeklinde hazırlanır.
Saksı tümüyle toprakla doldurulmamak sulama payı olarak saksı kenarı üst düzeyi ile toprak yüzeyi arasında 1.5 cm dolayında bir boşluk bırakılmalıdır. İşlem bittikten sonra, vriesialara önce toprak tümüyle nemli duruma gelinceye değin su verilir. Daha sonraları az su verilmeli, ama sık sık su püskürtülmelidir.
Saksısı yeni değiştirilmiş vriesialar doğrudan güneş ışığı altında bırakılmamalıdır. Yarı veya hafif gölge yerlerde bulundurulmalıdırlar.
Gübreleme
Her bitki gibi zamanla topraktaki vitamin ve mineralleri tüketen bitkiye yılda en az bir kere vitamin ve mineral desteği sağlanmalıdır.
Vriesiaların gübrelenmesinde esas itibariyle yapay (inorganik) gübreler kullanılabilir. Vriesiaya gübre çiçeklenme döneminde sık olarak verilmelidir. Nisan-eylül ayları arası 2 haftada bir kez sulama suyu ile 05-1 g/l kompoze verilmelidir.
Çiçeklenme döneminde gübrelenmiş vriesialar:
Gübreler vriesiaya doğrudan doğruya yapraklara püskürtülerek de verilebilmektedir (yaprak gübresi).
Gübrelemenin verimli olması için dikkatli ve titiz davranılmalıdır. Çünkü vriesia yetiştiriciliğinde bazı besin maddelerinin lüzumundan fazla verilmesi de az verilmesi kadar ve bazı durumlarda belki de daha da fazla zararlı olur ve diğer bazı besin elementlerinin alınmasını zorlaştırır. Bitkinin ve çiçeğinin dayanıklılığını azaltır. Satın alınan vriesiaların başlangıçtaki güzel görünümlerini zamanla kaybettikleri gözlenir. Bu konuda gübreleme yapmamanın veya uygun gübre kullanmamanın etkileri büyüktür.
Sulama
Mevsimsel özelliklere göre vriesianın sulama ihtiyacı değişir. Yaz aylarında, bitkinin suya olan ihtiyacı artacağından bitkiye verilen suyun arttırılması gerekmektedir. Mayıs ayından, ağustos ayına kadar olan büyüme döneminde, oda sıcaklığındaki kireçsiz su ile sulanmalı, toprak orta derecede nemli tutulmalı ve yaprak hunisinde sürekli su bulundurulmalıdır. Sıcak havalarda yapraklara sık sık su püskürtülmelidir.
Yetişme ortamında Vriesialar:
Kış aylarında bitki aşın soğuktan korunarak çok az sulanmalıdır. Kışın yani; dinlenme döneminde eylül ayından itibaren verilen su en aza indirilmeli yaprak hunisine çok az su verilmeli veya hiç verilmemelidir.
Yaprak hunisinden sulama:
Tropikal ortamların bitkisi olduğundan vriesiaya kış aylarında musluktan aldığımız soğuk çeşme suyu verilmemelidir. Bitkinin sağlıklı gelşişimi için verdiğimiz su oda sıcaklığında olmalıdır.
Budama
Vriesialarda hakiki bir budamadan bahsedilemez, ancak bitkinin sararmış ve bozulmuş dış yaprakları bitkinin daha iyi gelişmesi için alınmalıdır.
Temizlik gerektiren Vriesia:
Bununla birlikte saksı değiştirme işlemi sırasında gerekli ölçüde kök ve gövde budaması yapılabilir.
Hastalık ve Zararlıları
Vriesia yetiştiriciliğinde hastalık ve zararlılardan korunmak için sera içi sıcaklık ve nemin kontrol altında tutulması gerekir. Ayrıca muntazam aralıklarla ilaçlama yapılması bitkinin hastalık ve zararlılardan korunmasını sağlar. Ülkemizde vriesia yetiştiriciliğinde önemli bir hastalık bulunmamaktadır.
Vriesia bitkisinin önemli zararlıları ise; salyangozlar, sümüklü böcekler ve kabuklu bitlerdir.
Salyangoz ve Sümüklü böcekler
Salyangozlarda vücut, bir kabuk ile örtülüdür. Kabuk yüksekliği 40 -50 mm olup rengi grimsi kahverenginde veya daha açık renklidir.
Vriesia bitkisinin önemli zaralılanndan salyangoz:
Sümüklü böcekler, yumuşak ve çıplak vücutlu olup, renkleri esmer, kiremit veya grimsi renkte olabilirler. Boyları 30-60 cm arası ile 30-160 mm arasında değişir. Vücutlarının üzerinde siyah çizgiler bulunur. Süs bitkisinin yaprak ve sürgünlerini kemirerek zararlı olurlar.
Mücadelesi, öncelikle sümüklü böcekler toplanıp yok edilmeli veya Metaldehyde etkili madde içeren hazır zehirli yemlerden biri akşamüzeri salyangoz ve sümüklü böceklerin geçebileceği yerlere yığınlar halinde konmalıdır.
Kabuklu bitler
Kabuklu bitlere koşnil adı da verilmektedir. Vücutları çıplak ya da mumsu bir tabaka ile kaplı olabilmektedir. Oldukça kalın kabuklu veya örtülü olabilir. Renkleri sarımsı, kahverengi, beyaz, gri, donuk kırmızı ve siyah olabilir.
Vriesia da kabuklu bit zararı:
İnce uzun hortumuyla bitkinin yaprak ve saplarını sokarak bitki öz suyunu emerek beslenir. Salgıladıkları tatlı madde sayesinde fumajin mantarlarının çoğalmasına neden olur. Yapraklar sararır, kurur ve dökülür.
Bugün bauhaustan aldım 1 adet. Gerçekten güzel bitki