Durağı: Irak perdesidir.
Seyri: İnici-çıkıcıdır, bazen çıkıcı olarak da kullanılmıştır.
Beste Isfahan Makamı Dizisi: Yerinde Mürekkeb Isfahan makamı dizilerine Irak perdesinde bir Segah dörtlüsünün eklenmesinden meydana gelmiştir. Mürekkeb Isfahan makamı dizisi yerinde Uşşak dörtlüsüne Neva perdesinde Buselik beşlisinin eklenmesinden meydana gelen Beyati dizisine Dügah perdesinde Rast dörtlüsünün eklenmesinden meydana gelmiştir. Şimdi buna bir de Irak perdesinde Segah dörtlüsü eklenmektedir.
Beste Isfahan Makamı Dizisi:
Güçlüsü: Birinci mertebe güçlü Neva perdesidir. Bu perdede Buselik çeşnisiyle makamın yarım kararı yapılır. İkinci mertebe güçlü Dügah perdesidir. Çünkü Dügah perdesi hem yerindeki Beyati dizisinin ve Dügah perdesindeki Rast dörtlüsünün karar perdesi,, hem de Irak perdesindeki Segah dörtlüsünün güçlü perdesidir. Bu bakımlardan önem kazanan Dügah perdesi ikinci mertebe güçlü görevinin almıştır. Dügah perdesi üzerinde asma kararlar yapılır.
Asma Karar Perdeleri: Beste Isfahan makamının asma kararları Basit ve Mürekkeb (Bileşik) Isfahan makamları gibidir. Çünkü bu makamın önemli bir bölümünü Mürekkeb Isfahan meydana getirmiştir. Beste Isfahan makamında karakteristik tarafı Segah ve Acem perdeleri arasında çok gezinip, Segah perdesinde Isfahan makamındaki gibi sık sık asma kararlar yapması teşkil eder. Segah perdesinde Segah ve Eksik Ferahnak beşlisiyle asma kararlar yapılır, bu perdede önceden incelediğimiz gibi, Segah üçlüsüyle de asma kararlar yapılır. Beste Isfahan makamını meydana getiren dizilerden biri, Beyati makamı dizisi olmasına rağmen, bu makamda Beyati makamında olduğu gibi, Nevada Hicaz, Çargahda Nikriz geçkileri yapılmaz. Dügah perdesi önemli bir asma karar yeridir. Yerinde Beyati ve Dügahda Rast bu perdede bittiğine göre, bu perde üzerinde Uşşaklı ve Rastlı asma kararlar yapılır. Ayrıca Dügah perdesi Irak perdesindeki Segah dörtlüsünün güçlüsüdür.
Donanımı: Yalnızca si için koma bemolü donanıma yazılır. Gerekli değişiklikler eser içinde gösterilir.
Perdelerin Klasik Türk Müziği’ndeki isimleri: Pestten tize doğru: Irakda Segah dörtlüsü: Irak, Rast, Dügah, Segah. Dügahda Rast dörtlüsü: Dügah, Buselik, Nim Hicaz, Neva. Beyati dizisi: Dügah, Segah, Çargah, Neva, Hüseyni, Acem, Gerdaniye, Muhayyerdir.
Yedeni: 1.çizgideki bakiye diyezli mi Acem Aşiran perdesidir.
Genişlemesi: Beste Isfahan makamı çok çeşnili olduğundan ayrıca genişletilmeye gerek duyulmamıştır. Ancak çok lüzumlu olursa yerindeki Beyati makamı gibi, tizden bir-iki seslik bir genişleme yapılabilir; Yegahda Rastlı düşülebilir.
Seyir: Yerindeki Mürekkeb Isfahan makamı ile seyre başlanır. Mürekkeb Isfahan makamının bütün gerekleri yerine getirilerek ve çeşnilerde karışık gezinildikten sonra güçlü Neva perdesi üzerinde Buselik çeşnisiyle yarım karar yapılır. Daha sonra yine karışık gezinilip gerekli yerlerde gerekli asma kararlar da gösterildikten sonra Irak perdesindeki Segah dörtlüsüne geçilir. Bu dörtlü ile diğer dizilerde karışık olarak gezinilebilir. Nihayet Irak perdesindeki Segah dörtlüsüyle Irak perdesinde yedenli tam karar yapılır.
Beste Isfahan Makamı’na Örnek Bir Eser
Lütfen yorum bırakın.