Fidayda Ayağı (Makamı) | Türk Halk Müziği (T.H.M.)

Fidayda Ayağı

İsmini, Ankara’nın Fidayda oyunundan (türküsünden) almıştır. Bu ayaktan ezgiler, Kastamonu, Konya gibi illerimizde saz meclislerinde (muhabbet-dinleti havası) pek yaygındır. Bu havalar, bağlama takımıyla çalıp-okumaya çok elverişlidir. Saz havası denilince Bu ayaktan ezgiler akla gelir. Özel bir düzenle çalınırlar.

Bağlamada Fidayda Düzeni: Yeşil noktalar boş telleri ifade etmektedir. Akort cihazında, portede 2. aralıkta bulunan la notası Do (c4), re notaları ise Fa (f3) seslerine akortlanabilir. Bu durum T.H.M.’de ve T.S.M.’de karar sesi olan ve portede 2. aralıkta bulunan la notasının, do (c4) frekansı ile eşleştirilmesinden kaynaklanır.
Bağlamada fidayda düzeni.

Fidayda Ayağı’nın ses genliği bir buçuk oktavdır. Karar sesi, dizele altı Re, oktav içinde aldığı arızalar Mib, Sib ve oktav üstü Fa#’ dir.

Fidayda Ayağı Dizisi:
T.H.M. Fidayda ayağı dizisi.

Fidayda Ayağı Seyri:
Fidayda Ayağı’nda seyir, çıkıcı-inici yapıdadır. Tiz durak Re perdesinden, tiz Sol (onuncu ses) perdesine doğru bir çıkıcı seyir yapıp, inici bir seyirle karar sesine gelir. Yedinci sesten onuncu sese doğru tekrar bir çıkış yapıp, ikili aralıklarla karar perdesine iner. Bazen, dördüncü ses (Sol)’ den tiz durak Re perdesine bir sıçrama yapar ve inici bir seyirle karar verir.

Örnekler:
Fidayda (Hüdayda) / Ankara, Kaynak Kişiler: Sadık Ergun ve Bayram Aracı
Kız Bahçende Gül Var Mı? / Kastamonu, Kaynak Kişi: Yılmaz Arsoy

Mustafa Hoşsu’nun “Geleneksel Türk Halk Müziği Nazariyatı” kitabından alınmıştır.

Facebooktwitterpinterestlinkedin

ilk yorumu siz yazın

Lütfen yorum bırakın.

E-mail ve isim zorunlu değildir.