Garip Ayağı
Garip ayağı, adını, büyük bir olasılıkla Aşık Garip’ten almıştır. Halk müziğimizde, ayak adlarının çıkış noktaları çeşitlidir. Bazen bir halk ozanının adı veya mahlası; bazen bir yöre adı, bazen de çok yaygın olan bir ezginin ismi ayak adı olarak kullanılmıştır. Garip ayağı da, başta söylediğimiz gibi, halk ozanlarımızdan Aşık Garip’in adıyla anılmaktadır. Garip ayağından (dizisinden) oluşan ezgilere yurdumuzun her yöresinde rastlânmaktadır. Hüseynî ayağı kadar olmasa da, garip ayağından ezgiler, halk müziği dağarımızın büyük bir çoğunluğunu oluşturur. Ninnilerimizden oyun havalarına kadar çeşitli halk ezgilerimizin çoğu, garip ayağı dizisindedir.
Genelde, garip ayağı La kararlı olup, Sib, Do# ve geçici olarak Fa# değiştirgeçlerini alır. Güneydoğu (Gâziantep, Şanlıurfa) yöresinde garip ayağının dizisi farklıdır. Karar sesi, La’ya göre dört ses yukarıdaki Re perdesidir. Aldığı arızalar (değiştirgeçler); Mib, Fa#3 ve geçici olarak Sib2’dir.
La Karar Garip Ayağı Dizisi:
Re Karar Garip Ayağı Dizisi:
Seyir
Garip ayağında, Ninni, Bar ve Köy Halayları gibi ezgiler, genellikle, bu ayağın beşlisi içinde olur. Seyir, üst dörtlüden başlar. Beşli ve altılıya çıkar ve inici bir yapı oluşturarak karara varır. Bazen de, yedinci ses ve tiz durak etrafında dolaşıp, inici bir seyirle karar verir. Rumeli (Trakya) türkülerimizde ise, seyir daha farklıdır. Tiz duraktan başlayıp, Fa# etrafında bir misket ayağı duygusu yarattıktan sonra, inici bir seyirle karar verir.
Örnekler:
Gide Gide Yârelerim Dirildi / Rumeli
Zülüf Dökülmüş Yüze / Keskin
Yıldız Dağı / Üsküp
Mustafa Hoşsu’nun “Geleneksel Türk Halk Müziği Nazariyatı” kitabından alınmıştır.
Lütfen yorum bırakın.