Rahat-feza veya Hicaz-ı Muhalif Makamı
Bu makamın üç ismi vardır: Hicaz Aşiran, Rahat-feza, Hicaz-ı Muhalif.
Durağı: Hüseyni Aşiran perdesidir.
Seyri: İnicidir.
Hicaz Aşiran Makamı Dizisi: Hicaz ailesini meydana getiren makamlardan Zirgüleli Hicaz hariç, Hümayun, Hicaz ve Uzzal makamlarından birine Hüseyni Aşiran perdesindeki Hüseyni beşlisinin eklenmesinden meydana gelmiştir.
Not: Hicaz ailesini meydana getiren makamlar hemen her eserde birbirine geçki yaparlar. Hicaz Aşiran makamının esasını da Hicaz ailesi meydana getirdiğine göre Hicaz ailesinin üç makamında birden Hüseyni Aşiran perdesinde Hüseyni beşlisinin eklenmesiyle Hicaz-Aşiran makamı meydana gelir demek daha doğru olur.
Hicaz Aşiran Makamı Dizisi:
Güçlüsü: Hicaz ailesinde kullanılan Hicaz dizisine göre ya Neva veya Hüseyni, birinci mertebe güçlüdür. İkinci mertebe güçlü Dügah perdesidir.
Asma Karar Perdeleri: Tamamen Hicaz ailesindeki gibidir. Neva ve Hüseyni perdelerinden hangisi güçlü ise, diğeri asma karar perdesi olur. Bundan başka, Hicaz makamlarındaki gibi Nim Hicaz ve Dik Kürdi perdelerinde çeşnisiz ve Rast perdesinde Nikriz çeşnili asma kararlar yapılır. Hüseyni Aşiran perdesindeki Hüseyni beşlisine geçilince Irak perdesinde Ferahnak dörtlüsüyle asma kararlar yapılabilir. Ayrıca, yerindeki Hicaz dörtlüsü kullanılarak Irak perdesine kadar inilirse Irakda Hüzzamlı asma karar yapılabilir. Aynı şekilde Hüseyni Aşiran perdesinde inilirse Karcığar, Yegaha inilirse Suznak makamlarına geçki yapılmış olur. Fakat bunlar az kullanılır. Hüseyni Aşiran perdesindeki Hüseyni beşlisi Yegaha kadar düşebilir ve Yegah perdesinde Rastlı asma karar yapılır.
Donanımı: Hicaz makamı gibi si için bakiye bemolü, fa ve do için bakiye diyezi donanıma yazılır. Gerekli değişiklikler eser içinde gösterilir.
Perdelerin Klasik Türk Müziği’ndeki isimleri: Hicaz ailesinin aynıdır. Yalnız Hüseyni Aşiran perdesindeki Hüseyni beşlisinin sesleri Hüseyni Aşiran, Irak, Rast, Dügah ve Buselikdir.
Yedeni: Portenin altındaki re Yegah perdesidir.
Genişlemesi: Yukarıda e maddesinde anlatıldığı gibi, Yegah perdesine Rast çeşnisiyle düşülür. Tiz taraftan Hicaz ailesi gibi genişleyebilir.
Seyir: Hicaz ailesinden Zirgüleli Hicaz hariç, üç makamdan biriyle seyre başlanır. Bu dizide karışık gezinilirken sık sık öteki Hicaz makamlarına geçkiler yapılır ve asma kararlar gösterilir. Sonra güçlü perdesinde yarım karar yapılır. Yine Hicaz makamlarında karışık gezinilerek inilir ve Dügah perdesinde Hicaz makamları sona erdirilir. Nihayet Buselik perdesi kullanılarak, Hüseyni Aşiran perdesinde Hüseyni çeşnisiyle tam karar yapılır.
Hicaz Aşiran Makamı’na Örnek Bir Eser
Lütfen yorum bırakın.