Nergis (Narcicsus) Yetiştiriciliği
Nergis (Narcicsus) Bitkisinin Genel Özellikleri
Bilimsel Sınıflandırma
- Alem: Plantae
- Şube: Magnoliophyta
- Sınıf: Magnoliopsida
- Takım: İridales
- Familya: Amarilidaceae
- Botanik Adı: Narcissus
- Türkçe Adı: Nergis
Orta Avrupa ve Akdeniz ülkelerinde yaygın olarak bulunan 25 kadar türü vardır. Ülkemizde ise 8 kadar türü doğal olarak yetişmektedir.
Nergis (Narcicsus) bitkisinin farklı görünüşleri:
Çiçekleri az sayıda, şemsiyemsi dizilişli veya münferittir. Çiçek tacı tabak biçiminde, küçük veya büyük daha çok beyaz veya sarı renklidir. Yaprakları uzun, şerit formlu, çiçeklerle birlikte veya daha geç oluşurlar.
Nergis soğanlarını hem bahçe hem de saksılara dikilir. Soğanların saksılara dikimi mayıs-ağustos aylarında uygundur. Saksılarda kullanılan harç ½ lifli balçık, ¼ kum ve yaprak çürüntüsü ya da iyi yanmış ahır gübresi karışımından elde edilir. Soğanlar iri ise 3, küçük ise 12 tanesi 10–12 cm’lik saksılara dikilirler.
Saksılara dikilmiş nergis çiçekleri:
Daha sonra saksılar bahçede bir yere dizilip, üzerleri 20 cm kalınlıkta toprak veya kum tabakasıyla örtülür. Örtü toprağının nem durumunun eşit oranda olmasına dikkat edilmelidir. Eğer kök oluşumu meydana gelmişse ve oluşan sürgünler 3–4 cm ulaşınca örtü toprağı uzaklaştırılarak aydınlık ve soğuk bir seraya alınırlar. Eğer erken çiçek açması istenirse daha yüksek ısılı ortamlara alınırlar.
Soğanların bahçeye dikimi ağustos-eylül ayları arasında olur. Ağır topraklara 10 cm, hafif topraklara 17 cm derinliğinde ve 10×10 sıra arası ve sıra üzeri dikilirler. Mayıs ayında çiçeklenen katmerli beyaz çiçekli nergisler 22 cm’den daha derine dikilmemelidir. Soğanların dikileceği nemli balçık toprakların derince işlenmiş olması gerekir.
Bahçeye dikilmiş nergis çiçekleri:
Soğanlar uzun yıllar yerlerinde kalabilirler. Dikimden sonra ancak ikinci yıl çiçeklenme görülür. Üretimde kullanılacak yavru soğanların temini söz konusu ise her yıl soğanlar çıkartılıp yavru soğanlar ana soğandan ayrılır. Bunlar, büyüklüklerine göre sınıflandırılırlar ve yastıklara dikilirler.
Nergis (Narcicsus) Bitkisinin Üretimi
Nergisler, tohumla ya da yavru soğanları ayrılarak üretilebilirler. Pratikte en çok uygulanan yöntem soğandan ayırma ile yapılan üretimdir. Her yıl merkezinde yeni bir büyüme konisi geliştirerek irileşen soğanlar aynı zamanda dip kısımlarından 4–5 yavru meydana getirir. Bunlardan 2–3 adedi daha kuvvetli gelişir. Temmuz-ağustos aylarında toprak üstü aksamı kuruduktan sonra yapılan söküm sırasında ana soğandan yavru soğanlar ayrılır. Hemen dikilen bu soğanlar irileşip olgunlaşarak yeni yavruları meydana getirirler.
Tohumla üretim ancak ıslah çalışmalarında kullanılabilir. Tohumla üretimde bitkinin çiçek açması için geçen süre en az 4–6 yıldır. Nergiste yumruları keserek üretim yapma durumu yoktur.
Nergis (Narcicsus) Bitkisinin Ekolojik İstekleri
Nergisler yarı gölge ve iyi drene edilmiş, kumlu-tınlı topraklarda en iyi gelişmeyi gösterirler. Fakat asit karakterde olmayan her türlü toprakta yetişmeleri de mümkündür. Bir yıl evvel ahır gübresi ile gübrelenmiş toprağa dikilirlerse daha iyi sonuç alınır.
Nergis (Narcicsus) Bitkisinin Peyzajda Kullanımı
Çiçekleri çok gösterişli olan soğanlı bitkilerdir. Gerek bahçe, park bordürlerinde gruplar hâlinde gerekse çayır içlerinde kullanılmaya son derece elverişlidir.
Nergis (Narcicsus) bitkisinin peyzajda kullanımı:
Nergisler aynı zamanda kesme çiçek olarak da kullanılabilirler. Özellikle kesme çiçeğin pek az olduğu erken ilkbahar aylarında açtırıldığında daha büyük değer kazanırlar.
Nergis (Narcicsus) Bitkisinin Önemli Türleri
Narcissus pseudonarcissus (Yalancı nergis)
İsveç, İngiltere, İspanya ve Portekiz’e kadar yaygındır. Bitki 20–40 cm boy yapabilir. Soğanları yumurta biçimindedir. Çiçekleri solgun kükürt sarısı, güzel kokulu ve kısa saplıdır. Taç yapraklar 2,5–3 cm uzunluğunda ve boru biçimindedir. Çiçekler mart-nisan aylarında çiçek açarlar. Yaprakları 2–4 adet, şerit formlu, grimsi yeşil renklidir.
Narcissus pseudonarcissus (Yalancı nergis) türünün genel görünüşü:
Çok önceden bilinen ve kültüre alınan bir süs bitkisidir. Önemli bahçe formları şunlardır:
- Narcissus pseudonarcissus Emporer; sarı büyük çiçeklidir.
- Narcissus pseudonarcissus Golden Spur; koyu çuha çiçeği sarısı renkli ve erkeni çeşittir.
- Narcissus pseudonarcissus King Alfred; uzun saplı altın sarıdır.
- Narcissus pseudonarcissus Mm.de Graaff; beyaz çiçeklidir.
Narcissus poeticus L, Nergis Türü
Akdeniz ülkelerinde özellikle Fransa ve Yunanistan’da doğal olarak bulunurlar. Bitki 25–45 cm boy yapar. Çiçekleri çoğunlukla güzel kokulu ve beyaz renklidir. Nisan-mayıs aylarında çiçek açarlar. Yaprakları şeridimsi yapıda, grimsi yeşil renkte uzunca ve 6–9 cm genişliğindedir.
Narcissus poeticus L nergis türünün genel görünüşü:
Önemli varyeteleri şunlardır:
- Narcissus poeticus ‘’Ornatus’’, erkenci, kaya bahçelerinde kullanılmaya elverişli çeşittir. Nisandan önce çiçek açarlar.
- Narcissus poeticus ‘’Flora plene’’, katmerli kar beyazı çiçeklidir.
- Narcissus poeticus ‘’Patelleris’’, kuvvetli gelişen ve geç açan çeşittir.
Kültür formları ise şunlardır:
- Narcissus poeticus Cassandra, beyaz-kırmızı karışımı çiçeklidir.
- Narcissus poeticus The dawn, beyaz çiçeklidir.
Narcissus incomparabilis Mill, Nergis Türü
İspanya, Güney Fransa’da doğal olarak yetişir. 30–45 cm boylanan bitkilerdir. Çiçekleri tek, kokusuz ve sarı renklidir. Çiçek sapçığı kısa, taç borusu silindirimsi yapıdadır. Çiçekler mart sonu nisan başında açarlar. Yaprakları çoğunlukla 4 adet, şerit biçiminde, grimsi yeşil ve küt uçludur.
Narcissus incomparabilis Mill nergis türünün genel görünüşü:
Önemli kültür formları şunlardır:
- Narcissus incomparabilis Mill Bernandin; kayısı sarısı çiçeklidir.
- Narcissus incomparabilis Mill Lioba; açık sarı çiçeklidir.
- Narcissus incomparabilis Mill Sir Watkin; çuha çiçeği sarısı iç kısmı ise altın sarısı renklidir.
Narcissus tazetta, Nergis Türü
Güney Avrupa, Yakın Doğu, Çin ve Japonya kökenlidir. 30–50 cm boy yapabilirler. Çok çiçekli ancak ana formu daha az aysıda 4–8 adet çiçekten oluşan salkıma sahiptir. Çiçeklerinin rengi beyazdır.
Saksıya dikildikleri zaman ocak ayında çiçeklenme başlar ve mayıs ayına kadar devam eder. Yaprakları 4–6 adet, grimsi yeşil ve şerit formludur. Yapraklar 30–45 cm uzunluğunda ve küt uçludur.
Narcissus tazetta nergis türünün genel görünüşü:
Narcissus bulbocodium, Nergis Türü
İspanya, Portekiz ve Fransa kökenlidir. Diğer nergis türlerinden huni biçimli, açık sarı renkli geniş taçları ve dar kısa petalleriyle ayrılır. Çiçekleri kış ve ilkbahar ortasında açar. Yaprakları dar ve soğanları ise küçüktür. Bitki 5–10 cm kadar boylanır. Hümik topraklarda daha iyi gelişme gösterir.
Narcissus bulbocodium nergis türünün genel görünüşü:
Önemli varyeteleri şunlardır:
- Narcissus bulbocodium ‘’Conspicuus’’ çeşidinin çiçekleri ilkbaharda açar ve koyu sarı renkli büyük taçlıdır.
- Narcissus bulbocodium ‘’Romieuxii’’, kışın açan çiçekleri limon sarısı renklidir ve geniş açık taçlıdır.
Nergis (Narcicsus) Bitkisinde Karşılaşılan Önemli Hastalık ve Zararlılar
Önemli hastalıkları virüs ve kurşuni küf, zararlıları ise kırmızı örümcekler, thripsler ve unlu bitlerdir. Virüslü hastalıkların ilaçla mücadelesi yapılamamaktadır. Ancak taşıyıcı ve hastalıklı bitkilerin yetiştirilmemesi, toprağın virüsle bulaşık olmaması gerekir.
Lütfen yorum bırakın.