Yetiştirme ortamı hazırlandıktan sonra genellikle ısı ve kimyasal fumigantlar uygulanarak hastalık etmenleri ve zararlıların yok edilmesi gerekir. Bu hastalık etmenleri bitki patojenleri, yabancı ot tohumları, nematodlar ve toprak böcekleridir. Bu etmenler yetiştirme ortamından geleceği gibi saksı, konteynır, alet ve ekipmanlarda da bulunabilir.
Yetiştirme ortamının dezenfeksiyonu maliyeti artıran pahalı bir işlemdir. Ancak ekonomik yararı ise tartışılmaz. Yetiştirme ortamı ısı veya kimyasal maddelerle dezenfekte edilir. Isı uygulaması nemli veya kuru şekilde yapılır. Isı uygulamasında en çok buhar uygulanır; çünkü buharlama ile ısı etkin biçimde taşınır ve yetiştirme ortamına yayılır. Nemli su uygulamasında diğer bir seçenek ise sıcak sudur; ancak sıcak su ile ısı taşınımı fazla etkili olmaz.
Toprak hastalıklarını yok etmek için buhar uygulamanın çeşitli avantajları vardır. Yetiştirme ortamı 2-3 saatte dezenfekte edilir. Ortam sıcaklığı 25-30 C°’ye düşünce hemen dikim yapılabilir. Kimyasal fumigantlarda ise dezenfeksiyon 1-3 gün sürer. Havalanma süresi ortama bağlı olarak 2-14 gündür. Sıcak su uygulanan yetiştirme ortamlarında dikim için uygun nem alana kadar beklemek gerekir.
Yetiştirme ortamı ve konteynırlar buhar ile her zaman dezenfekte edilebilir. Soğuk ve ıslak yetiştirme ortamları için gerek duyulan buhar miktarı ve uygulama süresi daha fazladır.
Kimyasal fumigantların buharlaşması 15-16 C’nin altında yavaşlar. Ayrıca bu maddeler topraktaki kil mineralleri ve organik maddeler tarafından absorbe edilir. Islak ortamlarda havalanmayı sağlayan boşlukların azalması gaz difüzyonunu sınırlar. Diğer taraftan fumigant uygulamadan sonra ortamda günlerce kalır.
Fumigantların çoğuna göre buharın kullanılması daha güvenlidir. Ekim dikimden sonra dezenfeksiyon işlemi önerilmez. Ancak 30-60 cm aralıklarla dikilmiş bitkiler arasında bitkiye zarar vermeden buhar uygulanabilir. Bu gibi durumlarda kimyasal madde uygulaması riskli olup çok iyi havalandırılması gerekir. Buhar uygulaması hem daha etkindir hem de çevre ve insan sağlığı açısından daha güvenlidir.
Buhar uygulaması bir buhar kazanı yardımıyla ortama ısı uygulamaktır. Toprağın nemi ve porozitesi gibi faktörler termometre ile ölçülen toprak sıcaklığını etkiler. Dolayısıyla buhar uygulamasının etkinliği toprak sıcaklığını ölçerek değerlendirilir. Yetiştirme ortamının çeşitli noktalarında istenilen sıcaklık sağlanmışsa uygulama da başarılı olur.
Nemli yetiştirme ortamlarında nematodlar ısıya çok duyarlıdır. Ortam 49 C’de 30 dakika ısıtılırsa kolayca yok olur. Yetiştirme ortamının sıcaklığı 30 dakika 60 C°’de kalırsa patojenik mantar ve bakterilerin çoğu yok olur. 71-82 C’de yabancı ot tohumlarının büyük çoğunluğu canlılığını yitirir. Ticari koşullar altında dezenfeksiyon için ortam sıcaklığının 82 C ve 30 dakika kalacak şekilde uygulanmalıdır; ancak sıcaklığın bu değerde tutulması zor olduğundan yetiştirme ortamları genellikle 100 C°’de dezenfekte edilir.
Buhar işleminde diğer bir önemli bir faktörde yetiştirme ortamının içeriğidir. Islak bir toprak karışımını buharla işleme tabi tutmak uygun nemdeki karışıma oranla hem daha masraflıdır hem de uzun süre gerektirir. Bitki gelişmesi için yeterli nem düzeyinde dezenfeksiyon en etkili şekilde olur.
Isı uygulamasını izleyen sorunlar şunlardır:
– Toksik bileşiklerin birikimi
– Patojenik organizmalar tarafından yeniden bulaşma
Yetiştirme ortamını 100 C°’ye kadar ısıtmak biyolojik boşluk oluşturur. Birkaç spor oluşturan bakteri ve termofilik mantar dışında yetiştirme ortamındaki doğal mikroflora’nın çoğu ölür. Dezenfeksiyondan sonraki günler bulaşmalara karşı çok duyarlıdır. Herhangi bir patojen ortama bulaşırsa kolaylıkla üreyebilir. İyi bir koruma ve zaman zaman dezenfeksiyonu yenilemek gerekir.
Genellikle yılda bir mevsim bitki yetiştiren ve buhar sistemini kurmak için fazla yatırım yapmak istemeyen üreticiler tarafından kimyasal fumigant tercih edilir; ancak kimyasal fumigantların kullanımı birçok ülkede yasaklanmıştır.
En çok kullanılan kimyasal fumigantlar; metil bromit, basamit, formaldehit ve vapamdır.
Metil bromit mantarların çoğuna, böceklere, nematodlara veyabancı otlara karşı etkilidir.
Metil bromit uygulanacak toprak nemli olmalıdır. Sıcaklık 10 C°’nin altında olmamalıdır. Uygulamadan sonra toprak 4-5 gün örtü altında tutulmalıdır. Örtü kaldırıldıktan sonra 4-20 gün iyice havalandırılmalıdır.
Buharla yapılan dezenfeksiyonun avantajları şunlardır:
- Buharla yapılan dezenfeksiyon süresi kısadır. 2-3 saat içersinde tamamlanır. Kimyasal fumigant ise 1-3 gün sürer. Dezenfeksiyon sonrası 2-1 gün toprağı havalandırmak gerekir.
- Buhar toprak pestleri için seçici değildir. Birkaç yabacı ot tohumu dışında hastalık ve zararlılara karşı etkilidir.
- Yetiştirme ortamı ve konteynırlar buharla her zaman dezenfekte edilebilir.
- Buharla dezenfeksiyonda yetiştirme ortamının sıcaklığı çeşitli noktalarda ölçülerek dezenfeksiyonun etkinliği denetlenebilir.
Lütfen yorum bırakın.