Kroton (Codiaeum) Yetiştiriciliği | İç Mekan Bitkileri Üretimi

Kroton (Codiaeum) Bitkisinin Tanımı ve Önemi

Anavatanı Doğu Hindistan, Malezya, Pasifik Adaları’dır. Tipik bir tropikal bitkidir.

Kroton bitkisi

Genelde yaprakları için yetiştirilen çalı formunda bitkilerdir. 60-120 cm boylanabilir. Anavatanında küçük ağaççıklar da oluşturabilmektedir. Çiçek açan türleri de vardır ancak çiçekleri önemsizdir.

Kroton’un çiçek yapısı

Kroton’da tohum

Codiaeum’nın bitkiler âlemindeki yeri aşağıdaki gibidir:

Âlem : Plantae
Şube : Magnoliophyta
Sınıf : Magnoliopsida
Familya : Euphorbiaceae
Tür : Codiaeum
Türkçe Adı: Kroton

Kroton çeşitleri

Oldukça dekoratif çok değişik renk ve şekillerde yapraklara sahiptir. Yapraklar yeşil ile birlikte sarıdan kırmızıya, alacaya kadar (sarı, turuncu, koyu kırmızı, pembe, krem rengi lekeli ve şeritli) değişen renklerde geniş veya dar çok çeşitli büyüklük ve şekiller gösterir.

Kroton yaprakları

Türlere göre yaprakların renkleri, şekil ve büyüklükleri değişir. Yapraklar köşemsi yapıda, mızrak şeklinde, geniş loplu veya dar olabilir. Yapraklar genelde bir gövde üzerinde gelişebilir.

Genç dönemlerinde yeşil renkli olan yapraklar olgunluğa eriştikten sonra değişik renkler almaktadır.

Kroton Çeşitleri

Codiaeum cinsinin doğada 15 türü bulunmaktadır. Süs bitkileri yetiştiriciliğinde en çok yetiştirilen Codiaeum variegatum kullanılmaktadır.

C. Variegatum
Yeşil ve sarı yapraklıdır. Bazen 300 cm kadar boy yapabilir. Birçok çeşidi vardır.

C. Variegatum

C. Variegatum Pictum
Anavatanı Pasifik adalarıdır. En yaygın kroton türüdür. Yaprakları oval şekilde, köşemsi ve lopludur. Yapraklar yeşil, sarı, koyu kırmızı renklerin şeritler hâlinde karışımıyla çok cazip görünmektedir. Fazla dallanmayan genellikle tek gövde üzerinde gelişen çalı formlu bitki türüdür. 120 cm kadar boylanabilir.

C. Variegatum Pictum

C. Variegatum Andreanum
Sarı renklidir.

C. Variegatum Chelsonii
Portakal kırmızısı ve kırmızı renklidir.

C. Variegatum Evansianum
Kırmızı, sarı, yeşilimsi kırmızı renklidir.

C. Variegatum Hawkeri
Akçıl kırmızı ve yeşil renklidir.

C. Variegatum Illustre
Sarı ve yeşil renklidir.

C. Variegatum Tricolor
Krem rengi, altın sarısı ve yeşil renklidir.

C. Variegatum Weismanni
Morumsu kırmızı, yeşil ve kırmızı renklidir.

C. Bianco
Yaprakları yeşil sarı alaca renklidir. 50 cm kadar boy yapabilir.

C. Bianco

C. Arancio
Yaprakları kırmızı, sarı turuncu renklidir. 50-60 cm boy yapabilir.

C. Arancio

Değişik renk ve yapıdaki kroton çeşitleri

Kroton Üretimi

Kroton’un üretimi çelikle yapılır. Çelikler uç sürgünleri ve kuvvetli yan sürgünlerden alınır.

Kroton’da çelik alınabilecek yan ve uç sürgünler

Çelikler 7. 5 cm uzunluğunda tepe çeliği olarak hazırlanır. Çeliklerin alınması için en uygun aylar mart-haziran aylarıdır.

Kroton’dan hazırlanan çelikler

Alınan çeliklerde özsuyun akışını önlemek için kesim yerlerine odun kömürü tozu sürülür. Daha sonra hacim olarak eşit miktarlarda turba ve kum karışımıyla hazırlanan köklendirme yastıklarına dikilirler. Çeliklerin üzeri nemi muhafaza etmek için naylon ile örtülür. Ortam sıcaklığı 22–26 C° olmalıdır. Çelikler 3–4 hafta içerisinde köklenirler.

Kroton’da köklendirme ortamı ve üzerlerinin örtülmesi

Kroton’un Yetişme İstekleri

Kroton’da Sıcaklık
Kroton bitkisi gelişme döneminde 21–30 C° yüksek sıcaklık ister. Bu sıcaklık kış aylarında 16–18 C°’ye kadar düşebilir. Ortamda meydana gelebilecek kısa süreli 10–13 C° civarı sıcaklıklara dayanabilir. Ancak ani sıcaklık değişimlerinde yapraklarının döküldüğü görülür.

Kroton yetiştirme serası ve sıcaklık kontrolü

Kroton’da Orantılı Nem
Yüksek orantılı nemden hoşlanır. Bu oran % 80–85 civarındadır. Ortamda nemin düştüğü durumlarda mutlaka otomatik sislemelerle nem yükseltilmelidir.

Her ne kadar yüksek nemden hoşlansa da hastalık ve zararlıların yayılmasını engellemek için mutlaka ortamın havalandırılması gerekir.

Kroton sera ortamının havalandırılması

Kroton’da Işık
Yaz aylarında sera ortamının aydınlık ancak doğrudan güneş görmemesi gerekir. Yarı gölge ve havadar yerlerde bulundurulmalıdır. Kış aylarında ise aydınlık ve güneşli yerlerde muhafaza edilmelidir. İmkân varsa yapay ışık verilmelidir.

Kroton sera ortamında ışık

Kroton’un Bakımı

Kroton’da Saksı Değiştirme
Saksı değiştirme her yıl şubat-mart aylarında yapılır. Ancak sera ortamında şartlar uygun olduğundan yılın her döneminde saksı değiştirme işlemi yapılabilir.

Saksı değiştirmede hacim olarak 5 kısım yaprak çürüntüsü, 3 kısım turba karışımıyla elde edilen harç kullanılabilir. Son yıllarda ise harç olarak sadece kokos yaygın olarak kullanılmaktadır.

Kroton’da kullanılacak saksı harcı

Saksı değiştirme sırasında yapılacak işlemler şunlardır:

– Saksısı değiştirilecek olan Kroton bitkisinin toprağı hafifçe nemlendirilir.

– Kroton kök boğazı sol elin yüzük parmağı ile orta parmağı arasına alınır. Sol elin avuç içi saksı toprağını tutar ve saksı ters çevrilerek kenarı sert bir yere hafifçe vurulur. Bu sayede bitkinin kök yumağının saksı kenarından kolayca çıkması sağlanır.

Kroton’da saksısı değişecek bitkiler ve bitkinin saksıdan çıkarılması

– Bundan sonraki işlem yeni saksının dikim için hazırlanmasıdır. Yeni saksı eski saksıdan 1–2 numara büyük olmalıdır. Saksının dip kısmında mutlaka drenaj delikleri bulunmalıdır. Bunun içinde saksı altlarında mutlaka akıtma deliği üzerine çakıl vb. konulmalıdır.

Kroton’un yeni saksısına dikilmesi

– Yeni saksıya dikim sırasında bitki sol el ile saksı ortasına gelecek biçimde ve istenilen yükseklikte tutulur. Sağ elle kök yumağı ile saksı arasında kalan boşluğa yeni hazırlanan harç doldurulur ve boşluk kalmaması için harç çepeçevre parmakla bastırılır. Daha sonra saksı tabanı birkaç kez yere vurularak harcın iyice oturması sağlanır.

– Saksı tümüyle toprakla doldurulmamalı sulama payı olarak saksı kenarı üst düzeyi ile toprak yüzeyi arasında 1,5 cm dolayında bir boşluk bırakılmalıdır.

Saksısı Değişmiş Kroton

– Saksı değiştirme işlemi bittikten sonra kroton, önce toprak tümüyle nemli duruma gelinceye kadar sulanır. Daha sonra az su verilmeli ama sık sık su püskürtmelidir.

Kroton’da Gübreleme
Ocak, şubat ve mart aylarında 15 günde bir kompoze gübreler eritilerek verilir. İlkbahar ile birlikte bu gübreler haftada bir bitkiye verilir. Bitkinin dinlenme döneminde iken gübrelenmeye ihtiyacı yoktur. Ancak çok az da olsa verilmesinde fayda vardır.

Kroton’da Sulama
Kroton yüksek orantılı neme ve mart-ağustos ayları arasında bol miktarda suya gereksinim gösteren bir bitkidir. Orantılı nemi düşük olan yerlerde kısa zamanda yapraklarını döker. Bu nedenle yazın sıcak günlerde yapraklara su püskürtülmelidir.

Kroton’da sulama sistemi

Kışın dinlenme süresince, ekimden ocak ayına kadar verilen su miktarı biraz azaltılmalıdır.

Kroton’da Budama
Eğer bitki çok iyi durumda ise veya bitki büyük olarak kullanılmak isteniyorsa herhangi bir budamaya gerek yoktur. Ancak iyi gelişmemiş veya seyrek yapraklı bitkiler, mart ayında toprak seviyesinden itibaren 5 cm kalacak şekilde kesilmelidir.

Kroton’un budanması

Yara yerine çürümelerini önlemek için odun kömürü tozu sürülmesinde fayda vardır.

Kroton’un Hastalık ve Zararlıları

Önemli hastalıkları yaprak dökülmesi, kurşuni küf ve antraknozdur. Zararlıları ise kırmızı örümcekler, Thripsler, kabuklu ve unlu bitlerdir.

Kroton’da Yaprak Dökülmesi
Krotonlarda nekroz oluşmadan önce yaprak dökülmelerine yol açan sebepler şunlardır;
– Kışın saksı toprağının çok nemli tutulması,
– Saksı toprağının çok kuru bırakılması,
– Yeterli havalanmaya imkân vermeyen sıkışmış saksı toprağı,
– Saksı değiştirme sırasında bitkinin çok fazla budanması,
– Bitkinin hava akımına bırakılması,
– Kışın bitkilerin düşük sıcaklıklara maruz bırakılmasıdır.

Kroton’da Kurşuni Küf
Yaprak, gövde ve çiçeklerde etkilidir. Fazla nemli ortamlarda bu kısımlarının üstlerini gri küf tabakası kaplar. Bulaşmalar çiçeklerde küçük koyu renkli lekeler hâlinde görülür. Uzun süre devam eden yüksek orantılı nem (% 85) ve özellikle 15–25 C° sıcaklıklar hastalığın yayılması için en uygun ortamdır.

Mücadelesinde yayılma koşulları olan sıcaklık ve nem oranlarını uygun düzeyde tutmak en önemli olanıdır. Hastalık parazit olduğu için bitkiyi yaralayan ve zarar veren her türlü faktörden kaçınılmalı ve etkin ilaçlarla ilaçlanmalıdır.

Kroton’da Antraknoz
Yaprak uçlarının önce sarımtırak sonra esmer ve en sonra da koyu kahverengi bir renk aldığı uç yanıklığı şeklinde kendini gösterir. Kurak bölgelerde, kaloriferli ve havasız ortamlarda yetişen bitkilerde görülen yapraklarda kavrulma ve yaprak dökümü antraktoz ile karıştırılmamalıdır.

Mücadelesinde sporların yayılmasını önlemek için hastalıklı yapraklar toplanarak yok edilmelidir.

Kroton’da Kırmızı Örümcekler
Bitkilerin yapraklarının özellikle alt kısmını sokarak bitki öz suyunu emerler. Emme sırasında salgıladıkları zehirli maddelerden dolayı yapraklarda beyaz, sarı ve kahverengimsi lekeler oluşur. Bitkinin yapraklarının tümünü kurutabilir.

Kroton yapraklarında kırmızı örümcek

Mücadelesinde, akarları öldüren preparat hazırlanarak uygun bir pülverizatör ile bitkiye püskürtülmelidir. İlaçlama sırasında özellikle yaprakların alt kısmının ilaçlanmasına dikkat edilmelidir.

Kroton’da Thripsler
Bitkilerin yaprak, sap ve çiçeklerini sokup emer. Yapraklarda beyaz lekelerin oluşmasına ve yaprakların sararmasına neden olur.

Mücadelesinde etken maddeli ilaçlar bitkiye püskürtülerek ilaçlanmalıdır.

Kroton’da Kabuklu ve Unlu Bitler: Kabuklu bitler, ince uzun hortumuyla bitkinin yaprak ve saplarını sokar ve bitki öz suyunu emerek beslenir. Salgıladıkları tatlı madde sayesinde fumajin mantarlarının çoğalmasına neden olur. Yapraklar sararır, kurur ve dökülür. Unlu bitler zararlıları bakımından kabuklu bitlerle benzer zararlar gösterirler.