Kivi Üretimi | Meyve Yetiştirme

Kivi Yetiştiriciliği

Kivi Bitkisinin Tanımı ve Önemi

• Âlem : Plantea
• Şube : Magnoliophyta
• Sınıf : Magnoliopsida
• Familya : Ericales
• Cins : Actinidia
• Tür : A.Deliciase

Kivi Meyvesi:

Kivi, Güney Doğu Asya kökenli bir bitkidir. Anavatanı doğu Çin’dir. Anavatanında orman altlarında doğal olarak yetişir. Kış mevsiminde yaprağını döken asma formunda sarılıcı gövdeye sahip bir bitkidir. Elli çeşidi bulunmaktadır. Meyvesi için üretilir. Meyvesi tavuk yumurtası büyüklüğünde, kahverengi kabukludur. Kabuğun üzeri tüylüdür. Kivi meyvesi ferahlatıcı ve hoş bir tada sahiptir. Taze tüketildiği gibi meyve tatlılarında ve pastalarda kullanılmaktadır. Meyveler yüksek oranda C vitamini içerir. Ayrıca vitamin ve mineraller yönünden oldukça zengindir.

100 Gram Kivi Meyvesinin Gıda Değerleri:

Kivi meyvesinin besin değerleri:

Kivi Bitkisinin Bitkisel Özellikleri

Çalı formunda bir bitki olan kivi, sarılıcı, tırmanıcı bir gövdeye sahiptir. Gövde odunsu yapıdadır. Buna rağmen hızlı sürgün gelişiminden dolayı bitki kendi ağırlığını taşıyamamaktadır. Bunun için telli terbiye sistemlerine ihtiyaç duyulmaktadır. Yabani formları ağaçlara tırmanarak büyümektedir.

Kışın yaprağını döken çok yıllık bir bitkidir. Sürgün gelişmesi çok kuvvetlidir. Özellikle erkek bitkilerin sürgün gelişmesi daha hızlıdır. Tırmanıcı olmasını sağlayan sülük gibi yapılara sahiptir.

Kivi bitkisinin genel görünüşü:

Kivi Bitkisinin Kök Yapısı
Kivi saçak köklü bir bitkidir. Kökler şişkince ve etli bir yapıdadır. Toprağın yaklaşık 40 cm’lik kısmında yoğunlaşır. Derin, hafif ve süzek topraklarda kökler daha derinlere inmektedir. Bu durumda bitki daha çok bitki besin elementlerinden faydalanmaktadır.

Kivi bitkisine uygun olmayan topraklarda kökler mantari hastalıklar ve zararlılardan çok etkilenmektedir. Bu durumda bitki gelişimi yavaşlamakta ve bitki ölümü gerçekleşmektedir.

Kivi bitkisinde kök yapısı:

Kivi Bitkisinde Gövde Yapısı
Gövde sarılıcı ve odunsudur. Sürgün gelişimi çok olduğundan bitki kendi ağırlığını taşıyamamaktadır. Bu nedenle kivi yetiştiricileri destek kurmak zorundadır. Özellikle yeni dikilmiş bitkilerde gövde zayıf ve kırılgandır.

Kivi bitkisinde sürgün ve gövde yapısı:

Kivi çok sürgün veren bir bitkidir. Sürgün boyları 5-7 metreye ulaşmaktadır. Sürgünlerin uç kısmı sarılıcı kahve renkli ve tüylüdür. İyi meyve veren sürgünlerin boğum araları daha kısa, belirgin, dolgun olmakta ve sürgünün ucu bir gözle son bulmaktadır. Ana dallar üzerinde boğum araları uzun, çapları geniş, boyları uzun ve dik büyüyen sürgünler ise obur dalları oluşturmaktadır. Bu sürgünler eğer vegetasyon periyodu içerisinde (yaz ortasında) sürerse hiç meyve vermez.

Kivi Bitkisinde Yaprak Yapısı
Yapraklar sürgün üzerinde bulunan gözlerin alt kısımlarından meydana gelmektedir. Yapraklar oval, kalp şeklinde olup üst yüzeyleri koyu, alt yüzeyleri ise açık yeşil ve ince tüylerle kaplıdır. Yaprak kenarları dişlidir. Görünümü çok güzel olan yapraklar, oldukça büyük olmakla beraber kâğıt yapımında da kullanılabilmektedir.

Kivi bitkisinde yaprak yapısı:

Kivi Bitkisinde Çiçek Yapısı
Kivi bitkisinde çiçekler yaprak altında tek tek veya salkım hâlinde oluşur. Dişi bitkilerde oluşan çiçekler çoğunlukla tek tek bazen de üçlü salkımlar şeklinde oluşur. Erkek bitkilerde ise üçlü veya beşli salkımlar hâlinde oluşur.

Kivi bitkisinde üçlü çiçekler ve tekli çiçekler:

Kivi bitkisi çiçeklerinde çanak yapraklar çoğunlukla 5 bazen 2-4 tanedir. Taç yapraklar ise 6 tanedir. Taç yapraklar beyaz renge sahiptir. Kivi bitkisi iki evciklidir. Bitkinin meyve vermesi için tozlayıcı erkek bitkilere ihtiyacı vardır. Dişi çiçeklerde erkek organlar bulunur ancak erkek organın başçığında bulunan polen tozları döllenme yeteneğine sahip değildir. Bu nedenle erkek çiçeklerden dişi çiçeklere polen tozlarının taşınması gerekir. Tozlaşmaya yardımcı olmak için bal arıları kullanılmaktadır.

Kivi bitkisinde dişi çiçekler ve erkek çiçekler:

Kivi Bitkisinde Meyve Yapısı
Kivide meyve oluşumu dişi çiçeğin döllenmesi ile olur. Döllenmeden yaklaşık 20-24 hafta sonra meyve oluşumu tamamlanır.

Meyve dışı kahverengi olup yumuşaktır. Kabuk üzeri tüylerle kaplıdır. Meyve boyu ortalama 6-9 cm, eni ise 4-5 cm’dir. Ortalama meyve ağırlığı 40-150 gram arasında değişmektedir. Meyvenin şekli yumurta gibi; rengi ise yeşildir.

Kivi bitkisinin meyveleri:

Meyve şekli dıştan içe doğru tüyler, kabuk, dış meyve eti, iç meyve eti, çekirdek, çekirdek evi yumurtalık izleri ve meyve özünden meydana gelmiştir. Kivi meyvesi % 80 oranında su, % 20 oranında kuru madde ihtiva eder. Kivi meyvesi C vitamini bakımından zengindir. 100 gram taze meyvede 100-400 mg C vitamini bulunur.

Kivi Bitkisinde Tohum Yapısı
Kivi meyvesinde ortalama 1000 adet tohum bulunur. Tohumlar çok küçüktür. 1000 tanenin ağırlığı yaklaşık 1 g’dır.

Tohumdan bitki yetiştirilicekse olgun ve sağlıklı meyveler tercih edilmelidir. Meyvelerden özel yöntemlerle çıkarılan tohumlar serin bir yerde 15-20 gün bekletildikten sonra ekim yapılabilir.

Kivi Bitkisinde Tohum Yapısı:

Önemli Kivi Çeşitleri

Kivi bitkisinde erkek ve dişi çiçekler ayrı bitkilerde bulunur. Bu nedenle bitki yabancı tozlaşma yoluyla döllenir. Yabancı tozlaşmadan dolayı kivi bitkisi çok geniş türlere sahiptir. Tohumdan üreyen her bitki ise ayrı bir özellik taşır. Bu özellikleri fark eden Yeni Zelandalı fidancılar, çeşitli tohumları kullanarak yeni ve kaliteli fidanlar oluşturmuşlardır. Abbot, Allison, Bruno, Haywart ve Monty bu çeşitler arasındadır. Bu çeşitler aynı zamanda dişi bitkilerdir. Bunlardan Haywart, son yıllarda en yoğun yetiştirilen çeşit olmuştur.

Kivi bitkisinde meyve çeşitliliği:

Haywart, Kivi Türü
Yeni Zelanda’da fıdancı Haywart R. Wright tarafından seçildiği için bu ad verilmiştir. Bu çeşit iri, oval meyve şekliyle tanınır. Dünyada en çok rağbet gören çeşittir. Oldukça geç çiçek açar. Rize bölgesinde genel olarak mayıs sonu haziran ayı başında çiçekler görülür. Meyveleri iri (80-100 g) ve ovaldir. Kabuk yeşilimsi kahverengi ve sık ince tüylerle kaplıdır. Meyve eti parlak yeşildir. Asmalar diğer çeşitlere nazaran daha zayıftır. Ekim ayı sonu ve kasım ayı başlarında meyveler hasat etme olgunluğuna ulaşır. Uzun süre depolanma özelliğine sahiptir.

Doğu Karadeniz Bölgesi’nde yapılacak olan kivi yetiştiriciliğinde Hawyart fidanları kullanılması gerekir. Yapılan çalışmalarda bölgemiz için en uygun olan çeşidin bu olduğu ve verimin en fazla bu çeşitten alındığı bilinmektedir.

Burano, Kivi Türü
Bruno Jast tarafından 1920 yılında Yeni Zelanda’da seçilmiştir. Bu sebeple bu isimi almıştır. Meyvelerinin ortalama ağırlığı 65-75 g civarındadır. Meyve kesiti yuvarlak olup et rengi yeşildir. Kabuk koyu kahverengi ve sık tüylüdür. Tohumla fidan üretimine Bruno tavsiye edilmektedir.

Allison, Kivi Türü
Çiçeklenmesi Hawyart’tan hemen sonra olur. Meyvenin ortalama ağırlığı 70-80 g’dır. Kabuk kahverengi tüylü olup meyve eti yeşil renklidir. Bitkinin kendisi kuvvetli ve verimlidir.

Abbott, Kivi Türü
En erken çiçeklenen kivi çeşididir. Meyveleri orta irilikte elips şeklinde sık tüylüdür. Allison ile aynı bitkiden türetildiği sanılmaktadır. Çok verimli bir çeşit olup meyve eti yeşil renklidir. Meyvenin ağırlığı 70-80 g civarındadır.

Monty, Kivi Türü
Meyveler orta irilikte olup elips veya yuvarlak şekildedir. Meyve orta irilikte 60-70 g kadardır. Meyve kabuğu kahverengi, meyve eti sarımsı parlak yeşil renklidir. Hawyart’tan önce çiçeklenir ve çok verimli bir çeşittir.

Matua, Kivi Türü
Çiçeklenmesi en erken ve çiçeklenme süresi en uzun olan çeşittir. Bol miktarda çiçek açıp yeteri kadar polen vermektedir. Dünyanın çoğu yerlerinde tozlayıcı olarak bu çeşit kullanılmaktadır. Çiçekleri beyaz olup kendisi oldukça güçlü gelişir. Bir çiçek salkımında 1-5 arası çiçek bulunur.

Tomourı, Kivi Türü
Çiçeklenmesi geç olmakla birlikte çiçekte kalma süresi orta seviyededir. Serin iklim kuşaklarında daha iyi verim alınır. Çiçekler beyaz renkli olup bitkinin orta kuvvette geliştiği gözlenir.

Daha öncede belirttiğimiz gibi kivi, erkeği ve dişisi ayrı fidanlarda olan bir bitkidir. Bu sebeple bahçe hazırlanırken dişi fidanların yanında yeteri kadar erkek (tozlayıcı) fidan koyulması gerekir. Aynı zamanda erkek çeşit seçilirken iki çeşidin de dikiminin işi garantiye alacağı düşüncesiyle tavsiye edilmiştir.

Kivi bitkisinin önemli meyve çeşitleri:

Kivi Bitkisinin Genel İstekleri

Kivi genelde kışlan ılık, yazlan sıcak ve nemli olan bir iklime ihtiyaç duymaktadır. Don olaylarına dayanıklı değildir. Bu nedenle ikbahar ve sonbahar donlarının görülmediği yerlerde yetiştirilmesi uygundur. İlkbaharda gözlerin sürmesi ile yaprak dökümü arasında 230- 260 gün don olmayan yerlerde yetiştiriciliği rahatlıkla yapılabilmektedir. Özellikle gözlerin sürmesi ve yapraklanmadan sonra meydana gelen don olayları bitkiye büyük zarar vermektedir. Soğuklanma isteği, kültürü yapılan çeşitlere göre değişmekle beraber +7 C° altında 400-1000 saattir. Soğuklanma ihtiyacının karşılanmayan gözlerin uyanması daha az olmakta ve verimde düşüşlere neden olmaktadır.

Yıllık sürgünler aşırı rüzgârlardan olumsuz şekilde etkilenmektedir. Bunun için bahçeler tesis edilirken rüzgâra karşı gerekli önlemler (rüzgâr kıran) alınması gerekir. Aksi takdirde yeni sürgünlerin dallara bağlantısı kuvvetli olmadığından kolayca kırılabilmekte ve verimi olumsuz etkilemektedir.

Kivi bitkisi toprak isteği bakımından seçicidir. Kökler olumsuz toprak şartlarından etkilenmektedir. Özelikle saçak köklerin çokluğu ve hassas oluşu kivinin toprak isteğinin önemini göstermektedir. Bu bakımdan ağır olmayan derin, süzek, geçirgen ve gevşek yapılı organik maddece zengin nötr veya orta asit karakterli Ph 5 – 7 arasında olan topraklar kivi için uygun topraklardır. Ağır, su tutan, drenajı iyi olmayan ve taban suyu yüksek olan topraklar ise uygun değildir.

Kivi Üretimi

Kivi, üretilmesi kolay olan meyve türlerinden biridir. Her türlü çoğaltma teknikleri kullanılabilir. Tohumla üretim, aşı, çelik ve doku kültürü bu yöntemlerdendir.

Tohumla Kivi Üretimi

Anaç bitki yetiştirmek ve ıslah çalışmalarında tohumla üretim yapılmaktadır. Bir kivi meyvesinde 1000 adet tohum bulunmaktadır. Tohumlar oldukça küçüktür. Tohumlar olgun meyvelerden elde edilir. Tohum elde etmek için meyveler parçalanır. İnce olarak öğütülür. Elde edilen püre elekten süzülür. Tohumlar püreden ayrılır. Serin bir yerde kurutulur. Kurutma süresi ortalama 15-20 gündür. Tohumlar bu süre sonunda ekilebilir.

Kivi bitkisinin tohumu ve çimlenmesi:

Çimlenme ortamında kullanılacak meteryal hafif ve ince yapılı olmalıdır. Çimlenme ortamı hazırlanırken özellikle bir ölçü torf, bir ölçü yanmış ahır gübresi karışımı kullanılabilir. Bir başka karışım ise aynı ölçülerde olmak üzere perlit, dere kumu, bahçe toprağı, yanmış ve elenmiş ahır gübresi karışımı olabilir. Hazırlanan bu karışım üzerine tohum atılır ve tohumların üzeri harç toprağı ile kapatılır.

Tohumların çimlenmesi için toprak sıcaklığının 21 C° olması gerekir. Ayrıca toprak nemli olmalıdır.

Tohumların çimlenme süresi 20-30 gündür. Çöğürler iki yapraklı olduğunda ve tutulabir büyüklüğe ulaştığında plastik torbalara şaşırtma yapılabilir.

Plastik torbalara ekilmiş kivi fidanları:

Aşı ile Kivi Üretimi

Aşıyla çoğaltmada tohumdan üretilen çöğürler anaç olarak kullanılmaktadır. Aşı ile çoğaltım sayesinde nitelikleri iyi olan ve kök yapısı iyi gelişmiş kaliteli fidanlar elde edilmesi mümkün olmaktadır. Kivilerde kök yapısının kuvvetli olması özel bir önem taşır. Çünkü kivilerdeki yaprak alanı diğer meyve türlerine göre oldukça büyüktür ve su ihtiyacı fazladır.

Kivilerde sürgün ve durgun aşılar rahatlıkla yapılabilmektedir. Sürgün aşılar yapılırken aşı kalemlerinin alınma zamanı çok önemlidir. Bitkiye su yürümeden 1 yıllık odunlaşmış sürgünlerden uyanma olmadan önce alınan kalemler nemli samanlı kağıda sarıldıktan sonra hava almayacak şekilde plastik torbalara konularak saklanır. Soğuk hava deposunda, buzdolabının sebzelik kısmında veya serin bir yerde toprağa gömmek suretiyle saklamak ve muhafaza altına almak uygun olur.

Göz aşısı

• Yongalı göz aşısı: Kivi bitkisinde başarıyla uygulanabilen aşı çeşididir. Yapılması oldukça kolaydır. Aşının tutma oranı yüksektir. Çapı 1-2.5 cm olan oldukça küçük materyalde uygulanma üstünlüğüne sahiptir. Yapılış zamanına göre sürgün veya durgun göz aşısı olmak üzere iki çeşidi vardır: Aşı, mayıs sonu haziran ayı başında yapıldığında sürgün göz aşısı; ağustos-eylül ayları arasında yapıldığında durgun göz aşısı adını alır. Ancak sonbaharda yapılan aşılamalarda hava koşulları uygun olmazsa aşının tutma oranı düşebilir. Onun için ilkbahar aşılarında (sürgün) başarı daha yüksektir.Sürgün göz aşısı için gerekli aşı kalemleri, seçilmiş asmalardan kışın alınır. Alınan aşı kalemleri nemli ortamda 0-4 C° sıcaklıkta aşı zamanına kadar saklanır. Aşılama zamanı, anacın toprağa yakın kısımlarında iki boğum arasındaki düzgün bir yerden 2-3 cm uzunlukta 8-10 mm genişlikte kabukla birlikte bir parça odun (yonga) kesilir. Kesimin bitiş yerinde dıştan içe doğru 450’lik açı verilir. Aşı kalemlerinden göz, aynı irilikte yine yongalı olarak alınır ve anaçta açılan yuvaya yerleştirilir. Göz yerleştirilirken kabuk kısımlarının tam çakışmasına dikkat edilir. Eğer tam çakışma olmuyorsa bir kenarın çakışması da yeterli gelmektedir. Göz tam yerleştirildikten sonra gözün sürgün vereceği uç açıkta kalacak şekilde plastik bantla bağlanır.1. Aşı gözünün alınması
  2. Gözün yerleştirilmesi
  3. Aşı gözünün bağlanması

  Kivi bitkisinde aşılama:

  

  Kısaca yapılışı şöyledir:

  • Kalemden yongalı gözün alınışı
  • Anaçta yuva açılması
  • Yongalı gözün anaca yerleştirilmesi
  • Gözün plastik bantla bağlanması

  Durgun yongalı göz aşısı yapmak için aşı gözleri, aynı yılın ilkbaharında sürmüş ve odunlaşmış sürgünlerden alınır. Gözler yaprak koltuklarında oluşmaktadır. Yapraklar, biraz yaprak sapı kalacak şekilde kesilir. Sürgün göz aşısında olduğu gibi yongalı olarak kesilen gözler, anaçta açılan yuvaya yerleştirilip yine sürgün aşısındaki gibi plastik bantla bağlanır.

  Kaynaşma her iki aşı döneminde de hava durumuna göre 2-3 hafta içerisinde gerçekleşir. Kaynaşma gerçekleştikten sonra aşı bağları kesilmelidir. Eğer aşı bağları kesilmezse aşı yerinin boğumlanmasına neden olur. Yongalı göz aşısında da aşı tamamen kaynayıncaya kadar anacın tepesi aşı gözünün üstünden vurulmaz. Yongalı göz aşısı ilkbahar döneminde yapılmışsa anacın tepesi aşı tam kaynadıktan sonra aşı gözünün üst tarafında 2-3 yaprak kalacak şekilde; eğer sonbahar döneminde yapılmışsa anacın tepesi ilkbaharda gözün üstünden vurulur. Süren aşı gözleri 20-25 cm olduğunda bir direğe veya aşı parselinde daha önce hazırlanmış tele bağlanarak düzgünce büyütülür. Bir yıl bakım yapıldıktan sonra fidan satışa sunulabilir.

  Göz aşısı, aşılı göz solda, yabani göz sağda:

  

Kalem Aşısı
Kalem aşıları odunlaşmış aşı kaleminin anaç olarak kullanılacak bitkiye uygun zamanda ve uygun şekilde birleştirilmesidir. Bunun için yaprak dökümünden ve ilk soğuklar geçtikten sonra aşı kalemleri alınır. Aşı kalemleri alınacak bitkiler hastalıksız, iyi gelişen ve iyi ürün veren bitkiler olmalıdır. Alınan bu aşı kalemleri O-4 C°’de aşı zamanına kadar muhafaza edilir. Kalem aşıları için en uygun zaman yöreye göre değişmekle birlikte şubat-mart aylarıdır.Kalem aşıları ilkbaharda bitkiye su yürümeden önce yapılır. Aşılamada başarı oranı % 95’in üzerindedir. Bitkiye su yürüdükten sonra yapılacak aşılarda başarı oranı düşer. Anaçtan gelen öz su kalemle anaç dokuları arasına girerek sıkı şekilde temas etmelerini önler. Bunun içindeki öz su akışının durması beklenir. Öz su akışı durduktan sonra aşılama yapılır veya kalemler damızlık ağaçtan aşı günü kesilir. Yarma aşı, kakma aşı ve dilcikli aşı kivilerde kullanılan aşılardır.

• Yarma aşı: Çapı en çok 5 cm olan gövde ve dallara yapılır. Aşılanacak anacın gövdesi yerden 30-50 cm yüksekten testere ile yatay olarak kesilir. Yarma aşı üzerinde iki göz bulunan ve uzunluğu 10-15 cm olan kalemler kullanılır. Kalemlerin anaçla aynı kalınlıkta olması tercih edilir. Bu amaçla önce anaç ortadan bir kesici yardımı ile yarılır. Kalem bu yarılan yere karşılıklı kabuk kısımlarının temas edecek şekilde yerleştirilir ve yara yüzeyinin kurumasını önlemek için bu kısımlara macun sürülür. Daha sonra aşı bağı ile sıkıca bağlanarak yağmur suyu, böcek girecek yer bırakılmaz ve anacın kalemi sıkması sağlanır.
• Kakma aşı: Aşılanacak materyalin çapı aşı kaleminden fazla olduğu zaman uygulanır. Bunun için anaç olacak ağaç dipten 15-20 cm yukardan azıcık eğimli olarak testere ile kesilir. Tepede V harfine benzer 2 – 2,5 cm uzunlukta dış üst genişliği 4-5 mm ince bir oyuk açılır. Kalemde bu oyuğa uyacak şekilde hazırlanır ve anaçla kalemin kabukları tam olarak çakışmalıdır. Daha sonra aşı bağı ile bağlanır. Kesik yerler ve bağların üzeri aşı macunu ile kapatılır.Yarma aşı – Kabuk ve kakma aşı:
  

  

• Dilcikli aşı: Yaklaşık eşit kalınlıktaki anaç ve kalemin aşılanmasında uygulanan bir kalem aşısı yöntemidir. Anaç ve kalem 45° eğimle kesilir. Her ikisinin uç kısmından aşı bıçağı ile 1-1.5 cm derinliğinde bir kesik açılır sonra diller iç içe gelecek şekilde kalemle anaç yerleştirilir. Anaçla kalemin kabukları birbirine çakışacak şekilde yanaştırılır ve bağlanır. Kesik yerlerin ve aşı bağının üzerine macun sürülür.Dilcikli kalem aşı:
  

  

Çelikle Kivi Üretimi

Kivi bitkisi çelikle çoğaltılabilir. Çelik alınma zamanına göre yeşil çelik, yarı odunsu çelik ve odun çeliği şeklende adlandırılır.

Yeşil Çelikler
Yeşil çelikle üretim yapacak yetiştiriciler mayıs ve haziran aylarında çelik alımı yaparlar. Alınan çeliklerin kalınlığı 4-10 mm, boyu 10-20 cm ve boğum sayısı 2-3 olmalıdır. Çeliğin üst kısmı gözün 1,5-2 cm yukarısından, alt kısmı ise boğumun hemen altından 45 derecelik açıyla kesilmelidir. Alınan çeliklerde en üsteki yaprak dışındaki yapraklar koparılmalıdır. Aynı zamanda su kaybını önlemek ya da en aza indirmek için en üstte kalan bu yaprağın da eğer yüzeyi genişse yarısı kesilir. Bu durumdaki bitki çok su kaybeder. Yapraklar nemlendirilmelidir. Bu durmdaki bitkiler mantari hastalıklara ve olumsuz şartlara dayanıksızdır.

Yarı Odunsu Çelikler
Yarı odunsu çelikler, aynı yıl süren tam olarak odunlaşmamış sürgünlerden temmuz ağustos aylarında alınır. Çelik olarak alınacak dalların uzunlukları 15-25 cm, kalınlıkları 7-12 mm olmalıdır. Çelik olarak alınacak parçada 2-3 boğum olmalıdır. Alınan çelikler hemen en üst gözün üstünden 1,5 cm ve alt gözün hemen altından 45 derece çapraz gelecek şekilde kesilir. Alınan parçadaki bütün yapraklar en üstteki dışında koparılır. Kalan üst yaprağının yarısı bırakılır. Yeşil çeliklerde olduğu gibi su kaybını önlemek için mistleme (yaprakları nemlendirme) zorunludur.

Sisleme altında köklendirilen yeşil çelikler:

Yarı odunsu çelik, köklendirme ortamı ve köklenmiş çelik:

Odun Çelikleri
Bir yıllık iyi odunlaşmış hastalıksız ve düzgün sürgünlerden alınır. Odun çeliklerinin alınması bitkinin yaprağını dökmesinden sonra şubat ayının ilk haftalarında yapılmalıdır. Alınan çeliklerin boyları 10-25 cm arasında olmalıdır ve en az iki gözü bulunmalıdır.

Odun çeliğinin alınması, odun çelikleri ve odun çeliklerini köklendirme ortamı:

Kivi Bahçesi Tesisi

Meyve bahçeleri yapılırken çok dikkatli olmak gerekir. Çok yıllık bitki olan meyvelerin yetiştirilmesinde başlanğıçta yapılan hataların giderilmesi çok zordur. Bu nedenle bahçe tesisinde ön hazırlık aşamasında bazı noktalara dikkat edilmelidir.

Bunlar:

• Bahçe tesisi için yer seçimi
• Toprağın yapısı
• Fidan seçimi
• Fidanlar dikilirken aradaki mesafeler
• Tozlayıcı bitki oranı
• Dikim planı
• Destek sistemi
• Rüzgârın yön ve şiddeti
• Sulama tesisi

Kivi bahçesi kurulurken dikkat edilecek en önemli konu toprağın kivi yetiştirmeye uygun olmasıdır. Uygun olmayan topraklarda iyi verim alınmaz. Kivi bitkisinin kök yapısı olumsuz şartlara karşı aşırı duyarlılık gösterir. Bu durum bitkinin gelişmesini durdurur.

Kivi bitkisi fidan dikimi:

Kivi fidanları bahçeye kuzey-güney yönünde dikilmelidir. Bahçenin taban suyu yüksek olmamalıdır. Kivi fidanı ilkbahar veya sonbaharda dikilir. Fidanlar için açılan çukurlar 45-50 cm derinliğinde ve çapında olmalıdır. Açılan çukurlardan çıkarılan toprak hayvan gübresiyle karıştırıldıktan sonra tekrar çukura doldurulur. Bahçeden erken verim alınmak isteniyorsa 2 yaşındaki fidanlar seçilmelidir.

Fidanlar dikilirken aşı yeri veya sürgün yerinin toprağın altında kalmamasına özen gösterilmelidir. Fidanlar dikimden sonra mutlaka sulanmalıdır. Yağmuru az olan bölgelerde 3-4 günde bir sulama yapılmalıdır.

Kivi bitkisinde fidan dikimi sonrası sulama:

Kivi bitkisi iki evciklidir. Dişi ve erkek çiçekler ayrı bitkiler üzerinde bulunur. Bahçe düzenlenirken erkek ve dişi bitkilerin uygun şekilde dikilmesi gerekir. Sekiz dişi fidana karşılık bir erkek fidan dikilmelidir.

Dişi ve erkek fidanların dikilme planı:

Kivi gövdesinin dik büyümesi için 3-4 cm çapında 2 m uzunluğunda desteklerle desteklenmelidir. Ana gövde 2 m olunca tepesi kesilir. Yan sürgünler sağa ve sola büyümek üzere bırakılır.

Kivi bitkisinde hereklere bağlama işlemi:

---