Şeftali Üretimi | Meyve Yetiştirme

Şeftali Yetiştiriciliği

Türkiye şeftali üretimi için uygun iklim koşullarına sahiptir. Ancak Akdeniz ülkeleri içerisinde bile söz sahibi ülkeler arasına girememiştir. Ülkemizde yılın beş ayında pazara taze olarak şeftali çıkarmak mümkündür. Ancak genellikle Akdeniz Bölgesi’nde erkenci, Ege ve Marmara Bölgesi’nde ise geççi çeşitler yetiştirilmektedir. GAP Bölgesi’nde yetiştirilecek iri, yola dayanıklı kaliteli orta mevsim çeşitleri gerek iç pazarda gerekse dış satımda boşluğu doldurması açısından önemlidir.

Dalında şeftali meyvesi:

Şeftali Bitkisinin Tanımı ve Önemi

Şeftali yetiştiriciliği dünyanın her iki yarım küresinde ve ülkemizin hemen hemen her yerinde çok eski yıllardan beri yapılmaktadır. Taze olarak tüketildiği gibi meyve suyu konsantresi, pulp ve derin dondurucu ile uzun süre muhafaza etmek mümkündür. Ayrıca reçel, marmelat ve kurutulmuş olarak da tüketilmektedir.

Şeftalinin bitkiler âlemindeki yeri şöyledir:

• Âlem : Plantae
• Şube : Magnoliophyta
• Sınıf : Magnoliopsida
• Takım : Rosales
• Familya : Rosaceae
• Cins : Prunus
• Tür : P. persica

100 g taze şeftalinin besin değeri şöyledir:

Şeftalinin insan sağlığına olan faydaları şunlardır:

• Ağız kokusunu giderir.
• Kanı zehirden temizler.
• Gut hastalığına karşı etkili bir ilaçtır.
• Çiçekleri kabızlığı giderir ve barsak solucanlarını düşürür.
• Bol miktarda idrar söktürür.
• Meyvesi hazmı kolaylaştırır, idrar yollarını temizler.
• Basur memelerinin yol açtığı şikâyetleri giderir.
• Safra kesesi ve böbrekler için faydalıdır.
• Şeftali çiçeğini kurusu ya da tazesi 1 litre kaynayan suya 10 g atılarak 10 dakika bekletilerek çay gibi içilirse bağırsaklara yumuşaklık verir ve öksürüğü hafifletir.

Şeftali Bitkisinin Botanik Özellikleri

Şeftali Bitkisinde Habitüs
Ağaç boyu kültür ve yabanilerde 4-6 metre arasıdır. Taç yapısı yuvarlak veya yaygındır.

Şeftali ağacı:

Şeftali Bitkisinde Gövde
Düz, gövde kabuğu genç bitkilerde kırmızımsı kahverengi, yaşlandıkça yeşilimsi kahverengidir. Yaşlı kabuk üzerinde mantari tabaka yoksa gümüşi renk alır.

Şeftali Bitkisinde Dallar
Çok fazla yan dal oluşturmaz. Orta kalınlıkta dal sayısı fazladır.

Şeftali Bitkisinde Yaprak
Mızrak şeklinde, boyu eninden fazladır. Yaprak sarımsı yeşilse meyve eti sarı; yaprak yeşilse meyve eti beyaz veya yeşilimtırak beyazdır.

Şeftali bitkisinde gövde, dal ve yaprak:

Şeftali Bitkisinde Kök
Orta derin ve saçak köklüdür.

Şeftali Bitkisinde Gözler
Çiçek ve odun gözüdür.

Şeftali Bitkisinde Çiçek
Yaprak koltuklarında ve daha çok 1 yıllık dalların üzerinde bulunur. 1 göz açınca 1 çiçek çıkar. 5 taç, 5 çanak, 25-30 erkek organ ve 1 dişi organ bulunur.

Şeftali bitkisi çiçeği:

Şeftali Bitkisinde Döllenme Biyolojisi
Şeftali çeşitlerinin hemen hepsi kendine verimlidir. June Elberta, J.H.Hale, Late Crawfort ve Mikado çeşitleri kendine kısır olup diğer çeşitlerden herhangi biri ile döllenebilir.

Şeftalinin tozlanmasını birinci derecede arılar ve böcekler gerçekleştirir.

Şeftali bitkisinde tozlanma:

Şeftali Çeşitleri

Şeftalilerin çeşitlerine değinmeden önce pomolojik olarak şöyle gruplandırırız:

• Tüylülük durumuna göre: Tüylü, tüysüz
• Yarılma durumuna göre: Yarma, et
• Meyve etine göre: Sarı, kırmızı, beyaz, yeşil
• Değerlendirme şekline göre: Taze, konserve, meyve suyu, derin dondurma, kuru olarak
• Olgunluk zamanına göre: Çok erkenci, erkenci, orta mevsim, geç, çok geç

Önemli şeftali çeşitleri ise şunlardır:

Yemeklik çeşitler:

• Çok erkenci: Springtime, Precocissima, Early Red, Blazing Gold, Merill Gem Free, Cardinal, Dixired, Starking Delicious
• Erkenci: Coronet, Redhaven, Washington
• Orta: Glohaven, Redglobe, Loring, Madıson, Crest Haven, Blake, J.H.Hale, Jefferson
• Geççi: Shipper’s Late Red, Rio Oso Gem, Monreo

Sanayiye uygun çeşitler: Escarolita, Vesuvio, Shasta, Vivian, Andross, Klamt, Sudanella, Carolyn, Halford, Sarı Papa

Nektarinler: Armking, Crimson Gold, Independence, Summer Super Star, Stark Red Gold, Fantasia, Faırlane.ü

Yemeklik Şeftali Çeşitleri

İrilik, renk, koku ve tat bakımından en yüksek kalitede olan çeşitlerdir. İri, güzel renkli, kokulu, kabuğu ince ve az tüylü, eti sarı ve yarma, sulu, tatlı çeşitler yemeye uygundur. Olgunlaşma mevsime göre çok erkenci, erkenci, orta ve geç olmak üzere dörde ayrılır.

Springtime, Şeftali Çeşidi
Ağacı yarı dik ve orta derecede gelişen ve verimli bir çeşittir. Meyvesi basık, ortalama ağırlığı ise 90 gramdır. Meyve sarı zemin üzerine bir tarafı kırmızı renktedir. Meyve eti beyaz, sulu, lifli, çekirdek ete bağlıdır. Kış soğuklanma isteği 650 saattir. Yetiştiriciliği sahil dışında Akdeniz Bölgesi için tavsiye edilir.

Springtime, şeftali çeşidi:

Merrill Gem Free, Şeftali Çeşidi
Ağacı yarı dik ve kuvvetli gelişen kendine verimli bir çeşittir. Meyve basık, ortalama ağırlığı 197 gramdır. Meyvesi koyu sarı zemin üzerine koyu kırmızı renktedir. Meyve eti sarı, orta derecede sulu, ince dokulu, aromalı, çekirdek ete bağlıdır. İlkbahar geç donlarına dayanıklıdır. Yetiştiriciliği Ege, Marmara ve kuzey geçit bölgelerine tavsiye edilir.

Merrill Gem Free, şeftali çeşidi:

Redhaven, Şeftali Çeşidi
Ağacı yan dik ve kuvvetli gelişen çok verimli bir çeşittir. Yalova’da temmuz ortalarında olgunlaşır. Meyve yuvarlak, ortalama ağırlığı 185 gramdır. Meyve sarı zemin üzerine koyu kırmızı renktedir. Meyve eti sarı, ince dokulu, tatlı, aromalı, çekirdek etten oldukça ayrıdır. Nakliyeye dayanıklıdır. Kış soğuklanma isteği 950 saattir. Yetiştiriciliği Ege, Marmara, kuzey geçit ve Güney Doğu Anadolu Bölgesi için tavsiye edilir. Kendine verimli bir çeşittir.

Redhaven, şeftali çeşidi:

J.H.Hale, Şeftali Çeşidi
Ağacı yarı dik ve kuvvetli gelişen verimli bir çeşittir. Redhaven çeşidinden 30 gün sonra olgunlaşır. Meyve yuvarlak, ortalama ağırlığı 227 gramdır. Meyve sarı zemin üzerine koyu kırmızı renktedir. Meyve eti sarı, sulu, ince dokulu, aromalı, çekirdek etten ayrıdır. Nakliyeye dayanıklıdır. Kış soğuklanma isteği 900 saattir. Yetiştiriciliği Ege, Marmara, kuzey geçit ve Güney Doğu Anadolu Bölgesi için tavsiye edilir. Kendine kısırdır. Diğer bütün çeşitler dölleyici olarak kullanılabilir.

J.H.Hale, şeftali çeşidi:

Rio-Oso-Gem, Şeftali Çeşidi
Ağacı yaygın ve çok kuvvetli gelişen oldukça verimli bir çeşittir. Meyve yuvarlak, ortalama ağırlığı 196 gramdır. Meyve sarı zemin üzerine koyu kırmızı renktedir. Meyve eti sarı, orta derecede sulu, az lifli, az ekşi, çekirdek etten ayrıdır. Nakliyeye dayanıklıdır. Kış soğuklama isteği 900 saattir. Yetiştiriciliği Marmara ve kuzey geçit bölgeleri için tavsiye edilir.

Rio-Oso-Gem, şeftali çeşidi:

Sanayiye Uygun Şeftali Çeşitleri

Genellikle orta irilikte, düzgün şekilli, etleri güzel renkli ve aromalı, pişirilince eti dağılmayan, rengi değişmeyen ve şurubu bulandırmayan meyveler tercih edilir. Kurutmalık çeşitler genel olarak az sulu, fazla şekerli ve posalıdır. Bu nedenle de kuru randımanı yüksek olan çeşitlerdir. Şeftalilerde eti az sulu, fazla şekerli, sarı etli ve yarma çeşitler en uygunlarıdır.

Escarolita, Şeftali Çeşidi
Ağacı yaygın ve kuvvetli gelişen verimli bir çeşittir. Meyve yuvarlak, ortalama ağırlığı 106 gramdır. Meyve portakal sarısı zemin üzerine parçalı açık kırmızı renktedir. Meyve eti sert, sarı, sulu, ince dokulu, tatlı ve çekirdek ete bağlıdır. Yetiştiriciliği Marmara ve kuzey geçit bölgeleri için tavsiye edilir. Kendine verimlidir.

Vesuvio, Şeftali Çeşidi
Ağacı yarı dik ve çok kuvvetli gelişen çok verimli bir çeşittir. Redhaven çeşidinden 6 gün sonra olgunlaşır. Meyve portakal sarısı zemin üzerine parçalı açık kırmızı renkte, meyve eti sert, sarı, orta derecede sulu, ince dokulu, tatlı, çekirdek ete bağlı ve meyve yuvarlaktır. Yetiştiriciliği Marmara ve kuzey geçit bölgeleri için tavsiye edilir. Kendine verimli bir çeşittir.

Sudenella, Şeftali Çeşidi
Ağacı yarı dik ve kuvvetli gelişen verimli bir çeşittir. Redhaven çeşidinden 38 gün sonra olgunlaşır. Meyve yuvarlak, sarı zemin üzerine parçalı açık kırmızı renkte, meyve eti sert, sarı, orta derecede sulu, ince dokulu, tatlı, aromalı ve çekirdek ete bağlıdır. Yetiştiriciliği Marmara ve kuzey geçit bölgeleri için tavsiye edilir. Kendine verimlidir.

Halford, Şeftali Çeşidi
Ağacı yarı dik ve kuvvetli gelişen verimli bir çeşittir. Redhaven çeşidinden 48 gün sonra olgunlaşır. Meyve yuvarlak, meyve sarı zemin üzerine az miktarda parçalı açık kırmızı renkte, meyve eti sert, sarı, orta derecede sulu, ince dokulu, gevrek, tatlı, aromalı ve çekirdek ete bağlıdır. Yetiştiriciliği Marmara ve kuzey geçit bölgeleri için tavsiye edilir. Kendine verimlidir.

Sarı Papa, Şeftali Çeşidi
Anadolu orijinlidir. Ağacı yarı dik ve kuvvetli gelişir, verimli bir çeşittir. Redhaven çeşidinden 66 gün sonra olgunlaşır. Meyve yuvarlak, sarı zemin üzerine akıtmalı açık kırmızı renkte, meyve eti sert, sarı, orta derecede sulu, ince dokulu, tatlı ve çekirdek ete bağlıdır. Yetiştiriciliği Marmara ve kuzey geçit bölgeleri için tavsiye edilir. Kendine verimlidir.

Sarı Papa, şeftali çeşidi:

Nektarin Şeftali Çeşitleri

Tüysüz şeftalidir.

Armking, Şeftali Çeşidi
Ağacı yarı dik ve kuvvetli gelişir. Çok verimlidir. Meyve yuvarlak, tüysüz, sarı zemin üzerine sıvama koyu kırmızı renkte, meyve eti sarı, sulu, az lifli ve çekirdek ete bağlıdır. Yetiştiriciliği Akdeniz, Ege ve Marmara Bölgesi’nde tavsiye edilir. Kendine verimli bir çeşittir.

Armking, şeftali çeşidi:

Summer Super Star, Şeftali Çeşidi
Yarı dik büyür ve çok kuvvetli gelişir. Bol verimlidir. Meyve sarı zemin üzerine sıvama koyu kırmızı, tüysüz, meyve eti sarı, sulu, az ekşi, çekirdek ete bağlıdır. Meyvesi yuvarlak, sofralık bir çeşittir. Kendine verimlidir. Marmara ve kuzey geçit bölgelerinde tavsiye edilir.

Summer Super Star, şeftali çeşidi:

Stark Red Gold, Şeftali Çeşidi
Yarı dik ve kuvvetli gelişir. Bol verimlidir. Meyve sarı zemin üzerine parçalı koyu kırmızı renkte, tüysüz meyve eti sarı, sulu, az ekşi, çekirdek etten ayrıdır. Meyvesi yuvarlak, sofralık bir çeşittir. Kendine verimlidir. Marmara ve kuzey geçit bölgelerinde tavsiye edilir.

Stark Red Gold, şeftali çeşidi:

Fantasia, Şeftali Çeşidi
Ağacı yarı dik ve orta kuvvette gelişir. Oldukça verimli bir çeşittir. Meyvesi yuvarlak, tüysüz, sarı zemin üzerine sıvama koyu kırmızı renkte, meyve eti sarı, bol sulu ve çekirdek etten ayrıdır. Meyve dokusu liflidir. Yetiştiriciliği Marmara ve Ege Bölgesi’nde tavsiye edilir. Kendine verimli bir çeşittir.

Fantasia, şeftali çeşidi:

Şeftali Bitkisinin Genel İstekleri

İklim istekleri: Değişik iklim şartlarına uyum gösteren bir meyvedir. Ülkemizde sıcak iklim Akdeniz ve Ege Bölgesi, mutedil Marmara Bölgesi ve soğuk iklime sahip Doğu Anadolu Bölgesi’nde yetiştiriciliği yapılmaktadır.

Şeftali yetiştiriciliğinde düşük kış sıcaklıkları, çeşidin soğuklanma ihtiyacı, ilkbahar donları ve düşük yaz sıcaklıkları önemlidir. Kış sıcaklığının -18 C° -20 C°’ye düştüğü zaman gözler ve sürgünler donar. Sıcaklık -25 C°’ye düştüğünde ağaçlar donar. Çeşitlerin soğuklanma isteği 250-1250 saat arasında değişir. Eğer çeşitler soğuklanma ihtiyaçlarını tamamlayamazsa çiçekler tomurcukları silker, ilkbaharda çiçeklenme gecikir ve düzensiz olur.

Şeftali erken çiçek açan meyve türlerindendir. Çiçekler açıldıktan sonra eğer erken ilkbahar donları meydana gelirse çok zarar görür. Yaz sıcaklığının düşük olduğu bölgelerde ise meyvelerin olgunlaşması gecikir ve meyve kalitesi düşer.

Toprak istekleri: Şeftali yetiştiriciliğinde toprak isteği söz konusu olduğunda üzerinde aşılı olduğu anacın isteği göz önüne alınmalıdır. Şeftali süzek kumlu tınlı, milli, çakıllı, derin ve çabuk ısınan alüvyal toprakları sever. Özellikle üst tabakası milli, çakıllı topraklarda gayet iyi sonuç verir. Toprak pH değeri 6-7 arasıdır.

Kumlu topraklarda yeterli sulama ve iyi bir gübreleme ile yetiştiricilik yapılabilir. Ağır, nemli ve soğuk olan killi topraklarda yetişen ağaçların sürgünleri iyi pişkinleşmeyeceğinden kış soğuklarından zarar görür ve zamklanma başlar.

Şeftali Üretimi

En uygun ve yaygın olarak kullanılan çoğaltma yöntemi, T (durgun) göz aşısıdır. Yeşil çelik ve odun çeliği ile de üretilebilir ancak ekonomik değildir. Daha sonraki yıllarda ağaçlarda gerileme ve aksaklıklar oluşur. Gerekli durumlarda kalem aşıları ve diğer üretim yöntemleri de kullanılabilmektedir.

Şeftalilerin üretiminde kullanılacak anaçlar tohum ve klon anaçlarıdır.

Tohum anaçları: Tohumdan elde edilen anaçlardır. Kültür formlarının tohumlarından elde edilen anaçlara yoz, yabani formların tohumlarından elde edilen anaçlara da çöğür anaçları denir.

Şeftali çöğürü: Alüvyonlu, süzek, sıcak topraklarda iyi gelişir. Ağır ve kireçli topraklara ve nematotlara hassastır.

Nemaguard: Kendine verimli ve nemaguard adı verilen ağaçlardan elde edilir. Nematotlara dayanıklı, tüm çeşitlerle uyuşması iyi ancak kloroza karşı hassastır.

GF 305: Kendine verimlidir ve homojen çöğür verir. Bütün şeftali çeşitleri ile uyuşması iyi olup gelişmesi kuvvetlidir. Yaprak kıvırcıklığı hastalığına dayanıklıdır. İyi drene edilmiş orta kuvvetteki topraklarda iyi gelişir. Nematotlara dayanıklı, çimlenme oranı % 100 dür.

Şeftali yozları: Homojen çöğür vermeleri nedeniyle Halford, Rutgers Red Leaf, Lowel ve Elberta kültür çeşitleri anaç üretiminde kullanılır. Ancak nematoda dayanıksız, ağır ve kireçli topraklarda yetişememektedir.

Erik çöğürü: Ağır, killi, taban suyu yüksek olan soğuk topraklarda kullanılır. Erik anaçlarından en önemlileri; St. Julien çöğürleri, St julien Hybrit No 1, Myrobolan ve Damask çöğürleridir.

Badem çöğürü: Bu anaç, kireçli ve çakıllı topraklar (pH>7) için uygundur. Şeftali çeşitleri ile uyumu iyi değildir. Ağaçlar küçük ve verimsiz, ömürleri kısadır.

Kayısı çöğürü: Kurak iklim bölgelerinde ve kurak toprak şartlarında kullanılır. Kök ur nematotlarına dayanıklı olup şeftali çeşitleri ile uyuşumu iyi değildir.

Klon anaçları: Klon anacı olarak şeftali, erik, badem ve kayısı kullanır. Anaç seçiminde toprağın fiziksel yapısı, kireçlilik oranı ve taban suyu yüksekliği, nematot durumu göz önünde bulundurulmalıdır.

Şeftali çöğürü: Bu anaç ile kültür çeşidi çok iyi oluşur. Başta gelen kusurları, yaş ve ağır topraklarla çok kireçli topraklarda uyum sağlayamaz ve nematotlara karşı hassas olur.

Erik anaçları: Şeftaliler özellikle ağır topraklarda ve taban su seviyesinin yüksek olduğu yerlerde anacın üzerine aşılanır.

Badem anacı: Bu anaç daha çok kireçli topraklarda şeftaliye anaç olarak kullanılır. Fakat kalemle anaç uyuşması pekiyi olmadığından tercih edilmez.

Kayısı anacı: Bu anaç kurak toprak şartlarında ve kurak iklim bölgelerinde şeftali için kullanılır. Nemototlara dayanıklı bir anaçtır.

Badem x şeftali melezleri:

GF 677 klonu: Çok kuvvetli olup nematoda mukavimdir. % 1213 aktif kireç bulunduran topraklarda kullanılabilir. Kuru, kireçli ve bilhassa yamaç araziler için uygundur. Yeşil çelik ve doku kültürü ile üretilir.

Hansen 2168 ve Hansen 536 klonları: Bu anaçlar da Gal nematotlarına dayanıklı olup Kuzey ve Güney Afrika’da şeftali yetiştiriciliğinde önemli bir yere sahiptir. Bu melezler daha çok yorgun topraklarda kullanılabilir. İtalya’dan yayılmış olup doku kültürü ile çoğaltılırlar.

Erik klon anaçları:

GF 43: Kuvvetli büyüyen bu anaç, tüm şeftali çeşitleri ile iyi uyuşan Avrupa tipi verimli bir eriktir. Organik maddece zengin, kumlu-killi karakterdeki kuvvetli topraklar için uygun olup yorgun topraklara elverişli değildir. Çelikle ve doku kültürü ile çoğaltılırlar.

Damask 1869: İtalya’da şeftali üretiminde kullanılan bir erik klonudur. Kloroz görülen ağır topraklar için uygundur. Üzerine aşılı ağaçların tacında % 20 oranında küçültme yapar. Erken ve çokça çiçeklenir. Ancak çöğür anacına göre meyveler daha küçük ve daha kısa ömürlüdür. Nektarinler için uygun olmayıp çelik ve doku kültürü ile çoğaltılırlar.

Saint Julien GF 655-2: Kloroza meyilli, ağır ve kuru topraklarda iyi sonuç verir. Taşlı topraklar için uygun olmayıp ağacın tacını % 30 oranında küçültür. Damask 1869 ve çöğürden daha az verimli olup bol dip sürgünü verir. Üzerine aşılı olan çeşitlerde meyve küçük olur.

Tüm meyvelerde olduğu gibi şeftalide de kendi tohum anacının üzerine aşılama yapıldığı zaman;

• En iyi anaç kalem uyuşumu,
• Mükemmel ağaç ve meyve gelişimi elde edilebilmekte,
• Standart özelliklerini gösterme noktasında en iyi sonuç alınır. Genel bir kural olarak mecburiyet olmadığı sürece yetiştiricilikte o türe ait klon ya da çöğür anacı dışında başka bir anaç kullanılmamalıdır.

Bodur Şeftali Yetiştiriciliği

Bodur meyve yetiştiriciliği, birim alandan elde edilecek verimin artırılması için birim alana daha fazla ağaç dikilmesini amaçlar. Bodur anaçlar sadece birim alandan elde edilecek verimi artırmakla kalmaz aynı zamanda verime yatma yılını öne alır, kaliteyi artırır ve bütün kültürel uygulamaları kolaylaştırır. Maliyeti düşürerek meyve yetiştiriciliğini modernleştirir.

Şeftali ağaçlarının genel özelliği fazla boy yapmamalarıdır. Bu yüzden de bodur şeftali yetiştiriciliği fazla uygulanmaz.

Bodur şeftali yetiştiriciliğinde klon anaçlarının kullanımı son yıllarda giderek artmıştır. GF 677, GF 657 gibi şeftali x badem melezi klon anaçları özellikle kireçli topraklarda önerilir. Kuvvetli gelişen bu anaçlar şeftali dışında erik ve badem anacı olarak da kullanılmaktadır.

Citation, şeftali x erik melezidir ve orta kuvvette gelişir. Ağır topraklara iyi uyum gösterir. Erken meyveye yatar.

Şeftali Bahçesi Tesisi

Şeftali bahçe tesisi kuruluş amacına göre aile bahçeleri ve ticari bahçeler olmak üzere iki çeşittir.

Aile bahçeleri daha çok aile bireylerinin çalışmaları esasına dayanır. Aile ihtiyacını karşılamakla birlikte aynı zamanda piyasaya da arz söz konusudur.

Ticari bahçeler ise tamamen kâr içindir. Kuruluşundan meyvelerin satışına kadar olan bütün safhalar teknik ve ekonomik yönlerden etüt edilip uygunsa kurulmalıdır.

Şeftali tüm gelişimini kısa sürede tamamlayarak erken meyveye yatan bir bitkidir. Bahçe tesisinde toprağının iyi işlenip hazırlanması gerekir. Şeftali bahçelerinin dikimden önce derin ve yüzeysel sürülerek hazırlanmaları gerekir. Toprak kirizma veya çukur usulü işlenerek hazırlanır.

Krizma, toprağın krizma pullukları ile 90-110 cm derinliğinde işlenmesidir. Krizma sayesinde toprağın suyu emme ve muhafaza gücü artar. Toprak iyice havalanarak mikroorganizmaların çalışması çoğalır. Genç fidanların daha kolay kök yapmasına olanak sağlar.
Çukur yönteminde ise genç fidanların köklerini kırmadan kolaylıkla dikilebilecekleri çukurlar açmak yeterlidir. Çukurları derin ve geniş açmaya gerek yoktur. Açılacak bu çukurların 80-90 cm derinliğinde ve 1-1.20 m genişliğinde olması yeterlidir. Son sürümle beraber dekara 1-2 ton yanmış çiftlik gübresi verilmesi uygundur.

Şeftali bahçesi:

Şeftali bahçeleri genel olarak 1 yaşlı fidanlarla kurulur. Genel olarak fidanlar yapraklarını döküp yenilerini çıkarıncaya kadar dikilebilir. Fidan dikim tercihen sonbaharda yapılır. Çünkü sonbaharda erken dikilen fidanlar bahara kadar köklerini hazırlayarak kuvvetli gelişme imkânı bulur. Ancak kışı soğuk geçen yerlerde ilkbahar dikimi daha çok tavsiye edilir. Aşılı fidanlarda aşı bölgesi, toprak yüzeyinden 5-10 cm yukarısında kalacak şekilde ve durgun dönemde fidan dikimi yapılır.

Dikim derinliğinde en iyi ölçü fidanların, fidanlıktaki derinliğinden daha derine dikilmemesidir. Pratikte aşı yerinin toprak yüzeyinde kalması ile derinlik ayarlanır.

Dikim aralığının belirlenmesinde; iklim, toprağın kuvveti, anaç, çeşidin büyüme gücü gibi faktörlere dikkat edilmelidir. Kuvvetli toprak ve iyi bakım şartlarında aralık daha geniş tutulur. Genel olarak yurdumuzda şeftalilerde dikim aralığı 5×5 m’dir. Ancak belirtilen faktörler dikkate alınarak bu aralığın belirlenmesi daha uygundur. Örneğin kuvvetli topraklarla kuvvetli büyüyen çeşitlerde bu ara artırılmalı ve 7×7 m yapılmalıdır.

Bahçe tesis edilmeden önce bahçenin hangi amaçla kurulduğu, tesisten beklenen hedefler çok iyi belirlenmelidir. Bunun için gerekli teknik ve ekonomik altyapı geniş çapta düşünülerek sağlam bir zemin hazırlığı yapılmalıdır.

Fidanların kökleri sökülürken zedelenmemeli, koparılmamalıdır. Fidanların kökleri hemen gözden geçirilerek kırılan, kurumuş ve yaralanan kısımlar yara üzerinden kesilmelidir. Dikimden önce fidanlarda dikim budaması yapılmalıdır. Gövde yüksekliği isteğe bağlı olup bodur olarak yetiştirilecek ağaçlarda ortalama 0.70 -0.80 cm yükseklik uygundur.

Şeftali fidanlarının araziye dikiminde uygulanan dikim şekilleri şunlardır:

Kare dikim: Fidanların sıra arası ve sıra üzeri mesafeleri aynıdır. Araziye uygulanırken tarlanın en düz kenarından boydan boya ip çekilir. İpin üzerinde fidanlara sıra üzeri aralıklar ölçülerek çubukla işaretlenir. Birinci ipe paralel olarak çekilen ikinci iple fidan yerleri tamamen belirlenerek fidanlar dikilir.

Dikdörtgen dikim: Tamamen kare yöntemine benzer. Sıra arası ve sıra üzeri mesafeleri eşit değildir. Fidanlar dikdörtgen köşelerinde bulunur.

Üçgen dikim: En çok kullanılandır. Dekara, fidanlara zarar vermeden kare yönteminden daha fazla bitki dikilir. Bu yöntemde fidanlar iki kenarı birbirine eşit bir üçgenin üç köşesine dikilir. Sıra arası aralıklar ve sıra üzeri aralıklar eşit değildir. Sıra arası mesafeler daha az iken sıra üzeri mesafe daha çoktur.

Altıgen dikim: Bir nevi üçgen şeklinde dikimdir. Sadece üçgenlerin kenarları birbirine eşit değildir. Pratikte pek kullanılmaz.

Şeftali ağacı dikim türleri:

A; Kare dikim
B; Dikdörtgen dikim
C; Üçgen dikim
D; Altıgen dikim

Fidanların dikimleri mutlaka toprağın tavlı olduğu zaman yapılmalıdır. Tavlı, gübreli toprak çukurun ortasına kümbet şeklinde yığılır. Kökler bu kümbetin üzerine oturtulur. Fidan bir kişinin yardımı ile tutularak ince toprakların köklerinin arasına girmesi sağlanır. Daha sonra toprak köklerin üzerine yığılır. Köklerin üzerine bir karış toprak attıktan sonra ayakla yavaş yavaş bastırılarak sıkıştırılır. Bu sırada çukur ağzına kadar doldurulur. Toprağın oturması ve fidanların kış rüzgârında yatmaması için doldurma işlemine aşı noktasına kadar devam edilir. İlkbaharda çukurun üzerindeki fazla toprak kenara çekilir. Aşı yeri toprağın üzerinden 2-3 parmak kalana kadar düzeltilir ve herek vurulur.

Hereklerin fidana zarar vermeyecek şekilde budakların temizlenmesi gerekir. Tek herek vurulan yerlerde hereğin hâkim rüzgârların estiği yöne konulmasına dikkat edilir. Aksi hâlde rüzgârla sallanan fidan hereğe sürterek yaralanır. Dikimi yapılan fidanlara can suyu verilir ve artık normal bakım işlemlerine geçilir.

---