Saba Aşiran Makamı | Hüseyni Aşiran Perdesinde Karar Veren Mürekkeb (Bileşik) Makamlar

Durağı: Hüseyni Aşiran perdesidir.

Seyri: İnici-çıkıcıdır.

Saba Aşiran Makamı Dizisi: Yerindeki Saba makamı dizisine Hüseyni Aşiran perdesindeki (yerinde) Hüseyni Aşiran makamı dizisinin bir kısmının eklenmesinden meydana gelmiştir.

Saba Aşiran Makamı Dizisi:

Güçlüsü: Giriş seyrinde hakim olan Saba makamıdır. Bu yüzden Saba makamının güçlüsü olan Çargah perdesi, bu makamın da güçlüsüdür. Üzerinde Zirgüle’li Hicaz çeşnisi ile makamın yarım kararı yapılır.

Asma Karar Perdeleri: Saba’daki gibi en önemli asma kararlar Segah, Dügah ve Rast perdelerinde yapılır. Dügah perdesi hem Saba dizisinin karar perdesi, hem de Hüseyni Aşiran dizisinin güçlüsü olması dolayısıyle çok önem taşır. Üzerinde hem Sabai hem de Uşşak çeşnisi vardır. Makamı meydana getiren ikinci dizi, Hüseyni Aşiran dizisidir. Burada da Neva’da Rast’lı, Çargah’da Çargah’lı ve Pençgah’lı, Segah’da Segah’lı ve Ferahnak’lı veya Segah üçlüsü ile, Rast’ta Rast’lı, Irak’ta Segah’lı asma kararlar yapılabilir. Ayrıca istenirse Yegah perdesine Rast çeşnisiyle düşülebilir.

Donanımı: Saba makamı gibi si için koma bemolü, re için bakiye bemolü donanıma yazılır. Gerekli değişiklikler eser içinde gösterilir.

Perdelerin Klasik Türk Müziği’ndeki isimleri: Pestten tize doğru: Hüseyni Aşiran dizisi; Hüseyni Aşiran, Irak, Rast, Dügah, Segah, Çargah, Neva, Hicaz, Hüseyni veya Dik Hisar. Saba dizisi; Dügah, Segah, Çargah, Hicaz, Dik Hisar, Acem, Gerdaniye, Şehnaz, Tiz Segah ve Tiz Çargah’dır.

Yeden’i: Portenin altındaki re Yegah perdesidir.

Genişlemesi: Saba Aşiran makamı oldukça geniş bir seyir alanına sahip olduğundan, ayrıca genişletilmemiştir.

Seyir: Yerindeki Saba makamı dizisi ile güçlü Çargah perdesi civarından seyre başlanır. Saba makamı dizisinde karışık gezinildikten sonra, Çargah perdesinde yarım karar yapılır. Yine karışık gezinilerek ve asma kararlar da gösterilerek, Dügah perdesinde Saba makamı sona erdirilir. Daha sonra yerinde Hüseyni Aşiran dizisinin kullanılan kısmına geçilir. Bu dizide de karışık gezinilip, asma kararlar gösterildikten sonra, Hüseyni Aşiran perdesinde Uşşak çeşnisiyle tam karar yapılır.

---