Çarpma: Bu süsleme tezenesiz veya tezene ile yapılan vuruşun, hemen sonrasında yapılan bir süslemedir. Sembolü “V” harfine benzer. Hangi notanın üstünde bulunuyorsa, o notaya, belirtilen parmak numarası ile vurulur. Resimde, 1. parmak mi notasında basılı iken, mızrap aşağı yöne doğru hareket eder. Mi notasına 1. parmak basmaya devam ederken, fa notasına, 2. parmak sert bir şekilde vurur. Sonrasında aynı hareket mızrap yukarı yöne doğru hareket ederken de tekrarlanabilir.
Tril: Bağlamada en yaygın kullanılan süslemedir. Tek mızrap hareketi sonrasında, üst üste yapılan çarpma süslemesinden oluşur.
Tril Örnekleri: Resimde “Mi” notası üzerinde yapılan tril süslemesi gösterilmiştir. Mızrap yönü aşağıda iken, mi üzerine 1. parmak basılır. Nota süresi boyunca, sonraki notaya belirtilen parmak numarası ile çarpma süslemesi yapılır. Burada dikkat edilecek konu, tezenenin sadece bir kez vurulması ve 1. parmağın sürekli basılı kalmasıdır. İlk mızrabın tınısı, çarpma süresince ve 2. mi notasında da devam etmelidir. Çarpma süresi çok önemsenmeden, ilk mızrap sonrasında, parmağınızı, sadece sonraki notaya, belirtilen parmak numarası ile çarpıp, hızlıca bırakmanız yeterli olur.
Çekme: Tezenesiz veya tezene hareketinin hemen sonrasında yapılan bir süslemedir. ^ işareti ile gösterilir.Bu süslemeyi 2 başlıkta inceleyeceğiz.
Süslemenin hemen öncesinde perde bulunduğu durumda; Resimde görülen fa ve mi notalarına aynı anda basılır. Fa notası 2. parmak ile tınlatıldıktan sonra, 2. parmak, teli mızrap kullanmadan, aşağı doğru çeker. Bu esnada mi notası basılı olduğundan, çekmenin yarattığı titreşim, mi notasını duyurur. Şu anda parmağımız mi perdesinde basılı durumda. İkinci mızrap yukarı yönde hareket ederken ise, 2. parmak fa perdesinde basılı. Aynı çekme hareketi, bu esnada da tekrarlanır. 1 .parmak kaldırılmadan bu süsleme yapılmalıdır.
Süslemenin hemen öncesinde boş tel bulunduğunda;
Kısa sap için örnek: Burada çekme süslemesi 2. parmak ile yapılmalıdır.
Uzun sap için örnek: Burada da çekme süslemesi 2. parmak ile yapılmalıdır.
Çekme ve çarpma süslemesinin ard arda yapıldığı bir örnek: Mi notasına 1. parmak basarken, 2. parmak fa notasına çarpar. Çarpma tınlamasının hemen sonrasında, fa tezene ile tınlatılır ve çekme süslemesi gerçekleştirilir.
Kaydırma (Bend): Aynı parmak numarası ve tek tezene ile yapılan bir süslemedir. Tezene vurulduktan sonra, parmak kaldırılmadan sonraki notaya kaydırılır. Aslında bir gitar süslemesidir. Resimde 1. parmak la notasında basılı iken tezene aşağı yönde hareket ettirilir. Bu tını sürerken parmak sol notasına kaydırılır. Diğer örnekte ise 1. parmak sol notasında basılı durumda. Mızrap yönü aşağı doğru hareket eder ve sol perdesi duyurulur. Bu tını devam ederken, parmak, la notasına kaydırılır. Dikkat edilecek konu, tezenenin, sadece kaydırmanın başladığı notada vurulmasıdır.
Başka bir kaydırma örneği:
Çarpma, çekme, kaydırma ve tril süslemesinin bulunduğu başka bir örnek:
Bunun dışında, boğma veya çırpma olarak adlandırılan bir süsleme daha mevcut. Bu süsleme mızrap-çekme-çarpma süslemelerinin hızlıca ard arda yapılmasından oluşur. Klasik batı müziğinde mordan süslemesine benzetebileceğimiz bir süslemedir.
– Mızrap-çekme-çarpma-çekme-çarpma…. (Re-Do)
– Mızrap-çarpma-çekme-çarpma-çekme…. (Do-Re)
Yukarıda verilen iki alternatif, kısa sap bağlamada en üst telde yapılmalıdır. Aşağıdaki iki örneği inceleyiniz.
Lütfen yorum bırakın.