Basit Suz’nak Makamı

Durağı: Rast perdesidir.

Seyri: İnici – çıkıcıdır.

Dizisi: Yerinde Rast beşlisine, Neva perdesinde Hicaz dörtlüsünün eklenmesinden meydana gelmiştir. (Rast beşlisi + 5. derecede Hicaz dörtlüsü)

Basit Suz’nak makamı dizisi:

Güçlüsü: Neva perdesidir. Üzerinde Hicaz çeşnisi ile yarım karar yapılır.

Asma Karar Perdeleri: Yarım karar perdesi olan, güçlü Neva perdesindeki Hicaz çeşnisinin tabii sonucu olarak, Çargah perdesine Nikriz çeşnisi ile düşülür ve Çargah’da Nikriz’li asma karar yapılır.

Çargah’da Nikriz 5’lisi:

Bundan başka Segah perdesi de çok karakteristik bir asma karar perdesi olup Segah’da Hüzzam çeşnisi ile asma karar yapılır. (Segah’da Hüzzam beşlisi vardır.)

Segah’da Hüzzam 5’lisi:

Dügah perdesindeki asma karar Karcığar makamıdır.

Dügah perdesinde Karcığar makamı:

Asma kararları sıralarsak: Çargah perdesinde Nikriz, Segah perdesinde Hüzzam, Dügah’da Karcığar’lı asma kararlar yapılır ki, en önemlisi Segah perdesindeki asma karardır.

Ayrıca Basit Suz’nak dizisinin karar perdesi üzerinde Rast beşlisi olduğu için, Rast makamına yakındır. Değişen güçlü üstündeki kısımdır. Bu iki makam arasında geçki kolaylığı vardır. Bazı Basit Suz’nak eserlerde bu yakınlıktan faydalanılarak, Hisar ve Eviç perdeleri atılıp, yerine Hüseyni ve Acem perdeleri kullanılıp, Acem’li Rast dizisi halinde tam karara gidilmiştir.

Donanımı: Si için koma bemolü, mi için bakiye bemolü, fa için bakiye diyezi donanıma yazılır.

Perde İsimleri: Rast, Dügah, Segah, Çargah, Neva, Hisar, Eviç, Gerdaniye’dir.

Yeden’i: 1. aralıktaki fa diyez, Irak perdesidir. Fakat hemen hiç bir Basit Suz’nak eser yedenli karar etmez.

Genişlemesi: Neva perdesi üzerindeki Hicaz dörtlüsü, Gerdaniye’de bir buselik beşlisi ilavesiyle Hümayun dizisi halinde uzatılır.

Basit Suz’nak makamı genişlemesi:

Bir de Neva perdesi üzerindeki nağmeler durmaksızın çıkıp inerlerse, Neva perdesinde bir ortalama Hicaz dizisi kullanır.

Neva’da ortalama Hicaz dizisi:

Görülüyor ki çıkarken Neva perdesinden itibaren 6.perde Tiz Segah, inerken Sünbüle perdesidir. Ayrıca Muhayyer perdesi üst oya yaptığı zaman da Sünbüle perdesini kullanır.

Seyir: Neva perdesi civarından seyre başlanır. Dizinin iki tarafındaki çeşnilerde karışık gezindikten sonra, Neva perdesinde Hicaz çeşnili yarım karar yapılır. Sözü geçen asma kararlar da yapıldıktan sonra istenirse, genişlemiş kısımda da dolaşılarak, sonuçta ya Basit Suz’nak dizisiyle veya Acem’li Rast dizisiyle Rast perdesinde çok zaman yedensiz tam karar yapılır.