Bitki Tür ve Çeşitleri | Proje Okuma | Peyzaj

Bitki Tür ve Çeşitleri

Ağaç, Ağaççık ve Çalılar

Peyzaj tesisinde en uygun ve modern bitki kullanma metodu grup şeklidir. Gruplar form, doku ve renk özellikleri birbirine benzeyen bitki türlerinden oluşur.

Ağaç grupları: Büyük ağaçlarla oluşturulan gruplar park, fabrika, okul ve diğer büyük mimari tesislerde kuşatma, gölge temini, mekânı ünitelere ayırma, derinlik ve optik etki oluşturma amacı ile kullanılır.

Değişik ağaç türlerinin bir arada kullanılması:

Gruba dâhil olan ağaçlar genel olarak tek sayıda kullanılır. Bunun amacı gruba informal kitle görünüşü sağlamaktır. Fakat ağaçlar arasında mesafeyi değişik tutarak dörtlü, altılı ve sekizli ağaç grupları ile de informal kitle etkisi yapmak mümkündür. Ağaç grupları fizyonomi bakımından birlik ve ahenk oluşturan ağaç türlerinin bir arada kullanılması ile elde edilir.

Örneğin; Platunus orientalis (çınar), Acer pseudoplatanus (yalancı çınar yapraklı akça ağaç), Acer platanoides (çınar yapraklı akça ağaç), Liguidamber orientalis (sığla ağacı) gibi türler bir arada kullanarak uygun grup oluşturulur. Çünkü bu ağaçlar form ve özellikle yaprak yapısı (doku) bakımından birbirine benzer.

Robonia pseudoacacia (yalancı akasya), Sophora Japonica (zofora), Gleditsia triacanthos (gladiçya), Albizia jülibrissin (güşibrişim) gibi gevşek ve seyrek dokulu ağaç türleri bir arada kullanılmak suretiyle ahenkli gruplar teşkil edilir.

Grup teşkilinde keskin köşeli, oval ve daire gibi formal şekiller istenmez. Genel olarak geniş yapraklı ağaçlar kendi aralarında saf veya karışık gruplar oluşturur. Grup teşkilinde iğne yapraklı ağaçlarla geniş yapraklı ağaçlar bir arada kullanılmaz. Geniş yapraklı her dem yeşil ağaçlarda kendi aralarında saf veya karışık gruplar oluşturur.

İğne yapraklı ağaç gruplarına ev bahçelerinde ve şehir içi peyzaj tesislerinde yer
verilmez. Çünkü çok sert ve monoton bir görünüş oluşturur. Saf veya karışık olarak üçlü,
beşli, yedili gruplar hâlinde kullanılması şehir içi peyzaj tesisleri için yeterlidir.

İğne yapraklı ağaç türlerinden; Picea orientalis (Doğu ladini), Picea abies (Norveç ladini), Abies pinsapo (ak göknar), Abies bornmülleriana (Uludağ göknarı), Taxus baccata (porsuk), Juniperus oxycedrus (katran ardıcı) veya Thuja occidentalis (Şark mazısı), Chamaecyparia lawsoniana (servi) saf veya karışık olarak uyumlu grup teşkil eder.

Grup teşkilinde ağaçlar arasındaki mesafe türleri özelliğine göre 3-14 m arasında değişir. Kırsal alanlardaki geniş çıplak arazilerin ağaçlandırılmasında dikim, bakım ve diğer kültürel işlemlerin kolay olması için grup oluşturan ağaç türlerinin sıra hâlinde dikilmesi tercih edilir.

Ağaççık grupları: Çınar, kayın, meşe gibi iri gövdeli ağaç türlerinden meydana gelen gruplar ev bahçeleri için uygun değildir. Ev bahçeleri ve diğer küçük tesisler için orta büyüklükteki ağaç ve ağaççık türleri tercih edilmelidir.

Özellikle Acer campestre (sahra akça ağacı), Acer ginala, Ligudamber orientalis (sığla ağacı), Eleagnus angustifolia (iğde), Cornus mas (kızılcık), Ficus carica (incir), Betula verrucosa (huş) gibi ağaç ve ağaççık türleri form ve karakterlerine göre küçük gruplar oluşturur. Grupların önüne çalı ve çok yıllık çiçekler ilave ederek kademeli yükseliş temin edilir.

Çalı grupları: Form, doku, yaprak, çiçek ve meyve renkleri birbirine uygun olan çalılar çim sahalarda, duvar ve yol kenarlarında, teras etrafında saf veya karışık olarak ikili üçlü gruplar hâlinde kullanılır.

Örneğin her dem yeşil çalılardan Prunus laurocerasus (kara yemiş), Euonymus Japonica (taflan), Rhododendron ponticum (pembe çiçekli orman gülü) bir arada küçük gruplar hâlinde harmoni teşkil eder.

Yer Örtücüler

Toprak yüzeyinden 0-30 cm kadar boylanan ve toprak yüzeyini bir halı gibi örten sarılıcı, sürünücü ve yayılıcı bodur bitkilere yer örtücüler adı verilir. Otsu, odunsu, her dem ve yarı her dem olan bu bitkiler çim örtüsü gibi görünür ve amaca hizmet eder. Çim kadar su ve bakım istemez.

Yer örtücü bitkilerin bazıları güzel renkli çiçek ve meyveleri ile örtüye ayrı bir güzellik verir. Ayrıca çim bitkisinin yetişmediği pek çok yerde rahatlıkla yetişebilir.

Yer örtücülerin bir arada kullanılması:

Peyzaj planlamalarında çim örtüsü yerine kullanılabilecek yer örtücü bitkilerden bazıları şunlardır:

Otsu yer örtücü bitkiler: Ajuga reptans, Campanula majalis, Nepeta hederacea, Sedum album, Areneria montana, Rananculus repens, Viola odarata.

Yer örtücülerin peyzajda kullanımı:

Her dem yeşil yer örtücü bitkiler: Calluna vulgaris, Erica carnea, Hedera helix, Cotonoaster dammeri, Juniperus communis, Lonicera caprifolium, Lonicera japonica, Vinca major, Vinca minör.

Yalnız yeşil yer örtücü bitkiler: Evonymus fortunei, Forsythia, Lycium halimifolium, Lycium barbarum, Polygonum aubertii, Polygonum mandschurica.

Sarılıcı ve Tırmanıcı Bitkiler

Sarılıcı ve tırmanıcı bitkiler, herhangi bir destek olmadan yukarıya yükselemezler. Kendilerine ağaç, sütun, duvar gibi destek bulduklarında sarılarak veya sülük ve tutunucular yardımı ile yukarı doğru büyürler.

Bu bitkiler ev bahçelerinde fonksiyonel ve estetik özelliklerinden dolayı çok kullanılırlar. Duvar, sütun, ahşap ve demir çit gibi kuşatma elemanlarına tırmanarak çirkin görünüşlerini örter ve mahremiyet sağlar. Pergola, kameriye gibi mimari tesisleri kısmen veya tamamen örterek gölge sağlar.

Sarılıcı güllerin peyzajda kullanımı:

Jasminum nudiflorum (yasemin), Lonicera caprifolium (hanımeli), Rosa mulltiflora (sarılıcı gül) gibi sarılıcılar güzel kokularından dolayı kullanılır.

Wisteria sinensis (mor salkım), Bougain villea spectabilis (gelin duvağı) güzel renkli çiçeklerinden dolayı kullanılır.

Aristolachia durior ve Parthenocissus quingquefolia (yabani asma) güzel yapraklarından dolayı duvar, pergola, kameriye ve kemerlerin örtülmesinde kullanılır.

Sarılıcı ve tırmanıcı bitkiler genel olarak duvar ve sütun diplerinden 50-100 cm geriye dikilir. Bunların seçilmesi ve kullanılmasında çiçek, meyve, yaprak renkleri, her dem yeşil, yarı her dem yeşil, otsu, odunsu, soğuğa, kurağa, gölgeye dayanıklı olması gibi özellikleri dikkate alınmalıdır.

Yeşil Çitler

Yeşil çit bitkileri sık dal ve yapraklı, dik büyüyen, budamaya ve sık dikilmeye dayanıklı her dem yeşil, yarı her dem yeşil ve yalnız yazın yeşil ağaç ve çalılardır.

Çit bitkileri ile oluşturulmuş bir bahçe:

Peyzaj tesislerinin kuşatılmasında, çevrilmesinde ve sınırlandırılmasında kullanılır. Bunlar boylanma durumlarına göre 4’e ayrılır:

• Bodur çit bitkileri (20-40 cm)
• Orta boylu çit bitkileri (40-70 cm)
• Boylu çit bitkileri (70-200 cm)
• Yüksek boylu çit bitkileri (200-900 cm)

Yeşil çitler fonksiyonlarına göre park ve bahçe çitleri ile tarla çitleri olmak üzere ikiye ayrılır:

• Park ve bahçe çitleri: Park ve bahçeleri tozdan, gürültüden ve rüzgârdan korur. Görünüşe engel olarak mahremiyeti sağlar. Bahçeye insan ve havyaların girmesini engeller.Park ve bahçelerde en çok bodur, orta ve boylu çit bitkileri kullanılır. Çit bitkileri düz sıralar hâlinde tek veya çift sıralı olarak dikilir. Hendekler 40-60 cm derinliğinde açılır ve bitkiler 20-40-60 cm aralıklarla dikilir. Park ve bahçelerde çitler formal ve informal olmak üzere ikiye ayrılır:
  • Formal çitler: Yeşil bir duvar gibi düzgün ve dik olarak büyür. Çok sıkı yapıya sahip olduklarından bahçede fazla yer işgal etmezler. Senede en az iki kez budanırlar.Formal çit:,
    

    

    Yurdumuzda formal çit tesisinde kullanılan belli başlı çit bitkileri şunlardır; Buxus sempervirens (şimşir), Evonymus Japonica (taflan), Ligustrum ovalifolium (kurt bağrı), Thuja orientalis (Doğu mazısı), Ribes aureum (Frenk üzümü), Prunus laurocearus (karayemiş), Taxus baccata (porsuk), Berberis thunbergi (kadıntuzluğu), Laurus nobilis (defne) dir.

  •  İnformal çitler: Formal çitler gibi düz, tek veya çift sıra hâlinde dikilir. Budama yapılmadığından dolayı daha çok yer işgal eder. Fakat görünüm olarak daha güzel görünür. Özellikle çiçek ve meyveleri güzel ve gösterişli olan çalılar informal çit olarak kullanılır. Deutzia gracilis, Spiraea arguta (keçisakalı), Chaenomeles Japonica (Japon ayvası), Potentilla fruticosa, Rhododendron ponticum (pembe çiçekli orman gülü), Hippophae rhamnoides (yabani iğde), Rosa rugosa (kırmızı gül), Forsythia intermeda gibi meyve ve çiçekleri güzel olan çalılar informal çit oluşturmada kullanılır.
• Tarla çitleri: Tarla, sebze ve meyve bahçelerinin kuşatılması ve çevrilmesi için kullanılır. Bahçeyi toz ve rüzgârdan koruma, insan ve hayvan girişine engel olma amacı ile tesis edilir.Çit bitkisi olarak dikenli ve yüksek boylu ağaç ve çalılar tercih edilir. Daha çok tek sıra hâlinde dikilir. Budanmadıklarından dolayı informal çit görünümü oluştururlar. Yurdumuzda en çok kullanılan tarla çitleri şunladır:
  • Corylus avellena (adi fındık), Crataegus monogyna (glediçya), Rosa canina (kuşburnu), Robinia pseudoaccacia (yalancı akasya), Maclura pomifera (maklora), Cupressus sempervirens vary. Pryamidalis (piramit servi), Citrus trifoliata (üç yaparklı limon) ve Rubus (böğürtlen) türleridir.

Çim Sahalar

Çim sahalar ya da çimenlikler kendi aralarında bazı çeşitlere ayrılır. Bunlar:

Park çimenlikleri: Daha özenli tesis ve bakıma tabi tutulan çim sahalarıdır. Bu çimenliklerin tesisinde toprak çok iyi işlenerek tesviye edilir. Her yaz devresinde bol gübrelenmesinin yanında 2-3 defa da şerbet vererek iyice sulanır. 3-4 hafta da bir sık sık biçilir. Park çimenliklerinin bakımında özellikle sahalar içinde yer alan yabancı otların devamlı olarak ayıklanması gerekir.

Halı çimenlikleri: Park çimenliklerine göre daha özenle tesis edilen çim sahalardır. Tesislerinde toprak, 1-2 bel küreği ağzı derinliğinde işlenerek kirizmaya tabi tutulur ve tesviye edilir. Bu çimenlikler özellikle N’lu gübrelerle bol ve sık sık gübrelenir. 10-12 günde bir biçilerek çimlerin boyu sürekli kısa tutulur. Bu sebeple çim sahaları bir halı deseni gösterir.

Çim sahaların peyzajda kullanımı:

Bu çimenliklerin sulanması kökün alt kısmına geçecek kadar bol ve sık yapılmalıdır. Aksi hâlde çimenlerin güneş altında yanmasına ve sararıp kurumasına neden olur. Bu da halı çimenliğinin bütünlüğünü ve estetiğini bozar.

Şev çimenlikleri: Daha çok kalıp çimenlerle tesis edilir. Şev meyli az ise suyu tutmak için temel toprağa kil ilave edilir. Eğer ekim yapılacaksa kuraklığa dayanıklı çim türlerinin seçilmesi gerekir. Örneğin Festuca ovina, F. duriusculla, Avena elatior gibi türler % 35-55 oranında Lolium perene ile karıştırılarak kullanılmalıdır.

Gölge çimenlikleri: Gölgeye dayanıklı çim türleriyle tesis edilen bu çimenliklerde toprak iyi hazırlanır, gübrelenir ve sulanır.

Genel olarak bütün çimenliklerde iyi bir bakım için sulama ve gübreleme şarttır. Çimenlikler sık sık kontrol edilerek boş kalan ve bozulan yerlerin yeniden ekimi yapılarak tamamlanması gerekir. Aksi hâlde çim sahalarının estetik değerinden faydalanmak mümkün olmaz.

Mevsimlik Çiçekler

Çeşitli büyüklükteki parter ve yastıklarda kullanılan mevsimlik çiçekleri kendi aralarında 4 gruba ayrılabiliriz. Bunlar:

Perennial (çok yıllık) çiçekler:
Bu gruba giren çiçekler çok yıllık, uzun ömürlü bitkilerdir. Kök, rizom ve yumruları kışa dayanıklıdır. Sonbaharda bitkilerin toprak üstü aksamı ölür ancak toprak altı aksamı zarar görmez. İlkbahar başlangıcında kök, rizom ve yumrular tekrar yeni sürgün verir. Sürgünler gelişerek ilkbahar, yaz veya sonbahar aylarında çiçek açar. Kökü yerli olan bu çiçeklere genel olarak bahçe çiçekleri adı verilir. Her sene yeniden ekim ve dikim külfeti olmadığı için tercih edilir.

Park ve bahçelerde en çok bu gruba giren çiçekler kullanılır. Parter ve yastıklarda kullanılan belli başlı türler şunlardır; Alyssum saxalite (kuduz otu), Anemona blanda (Manisa lalesi), Aguilegia helena (hasekiküpesi), Aster amellus (aster), Chrysanthemum indicum (kasımpatı), Convallaria majalis (mayıs çiçeği), İris germanica (süsen), Nepeta mussinii, Primula bessiana (çuha çiçeği), Viola odorata (menekşe)’dir.

Biennial (iki yıllık) çiçekler:
Bu gruba giren çiçeklerin dikildikleri ilk sene yalnız gövde ve kök aksımı gelişir. Çiçek açıp tohum bağlamaz. Kök aksamları toprak altında kışı canlı olarak geçirir. Ertesi yıl ilkbaharda sürgün vererek gelişir. Çiçek açıp tohum bağladıktan sonra ölür. Ertesi yıl tekrar tohum ekmek veya fide dikmek suretiyle yetiştirilir.

İki yıllık çiçek türlerinden belli başlıları; Viola tricolor, (hercai menekşe), Bellis perennis (çayırgüzeli), Dianthus barbatus (hüsnü yusuf), Campanula medium (çan çiçeği), Digitalis purpurea (yüksük otu)’dur.

Annual (bir yıllık) çiçekler:
Bir yıllık çiçekler tohum ekimini takip eden mevsim içinde gelişir, çiçek açar ve tohum bağlayarak ölür. Çok bol tohum verir ve ertesi yıl tekrar ekilir. Bir yıllık çiçekler genellikle yaz ortasında çiçek açtıklarından yaz çiçekleri olarak da adlandırılır.

Bir yıllık çiçeklerin kısa ömürlü oluşu dezavantajlarıdır. Her yıl tohum ekme ve fide dikme masrafları vardır. Fakat çok değişik renklerde parlak, gösterişli ve kokulu çiçeklere sahip olmaları da en büyük avantajlarıdır. Formal parter ve yastıklarda, balkon kasalarında tek tür ekildiklerinde çok etkili olur.

Önemli bir yıllık çiçek türleri şunlardır: Ageratum houstonianum (vapur dumanı), Antirrhihum majus (aslanağzı), Begonie semperflorens (çiçek begonya), Clarkia elegans (yaz küpesi), Helianthus annus (süs ayçiçeği), Petunia hybrida (petunya), Salvia splendes (ateş çiçeği), Verbena hybrida (mine), Tagates petula (kadife)’dır.

Mevsimlik çiçeklerin kullanımı ile elde edilmiş peyzaj bahçesi:

Soğan ve yumrulu çiçekler:
Bu gruba giren çiçeklerin soğan ve yumruları kış donlarına dayanıklı olanları sonbaharda eylül-ekim aylarında, dayanıklı olmayanları ise mart-nisan aylarında yastık veya parterlere dikilir. Çok yıllık çiçekler gibi kullanılan soğanlı ve yumrulu bitkileri perennial çiçekler olarak kabul etmek doğru değildir. Çünkü perennial rizomlu, yumrulu ve soğanlı çiçekler arasında bazı farklar vardır. Bunun için yarı perennial çiçek olarak kabul etmek daha doğrudur.

Önemli soğanlı ve yumrulu çiçekler: Anemon coronaria (Manisa lalesi), Dahlia cultorum (yıldız), Galanthus nivalis (kadelen), Gladiolus gandavensis (glayöl), Lilium martagon (Türk zambağı), Narcissus trianthus (nergis), Tulipa orientalis (lale)’dir.

Sahil, Bataklık ve Su Bitkileri

Bu gruba giren bitkilerin bir kısmı derin ve bol nemli topraklarda, bir kısmı az derin sularda, bir kısmı ise daha az sularda yetişir. Bu gruptaki bitkiler genellikle ilginç formlu ve güzel çiçeklidir. Çiçeklenme süreleri uzundur. Bu yüzden göl, dere ve havuz kenarlarında ve içinde taban suyu yüksek olan yerlerde geniş ölçüde kullanılır.

Sahil bitkileri:
Taban suyu çok yüksek yarı bataklık veya yılın her mevsiminde bol nemli derin topraklarda yetişir. Zeminin sürekli su ile kaplı olmasına gerek yoktur. Bu tür bitkiler su ile kara bitkileri arasında geçit teşkil eder.

Su bahçesi:

Önemli sahil bitkilerine Carex japonica, Ajuga pyramidalis, Anemone Japonica, Artemisia lantana, Astilbe arendsii, Hemerocallis aurantiaca, Hosta coerulea, İris orientalis, Primula auricula, Reum undulatum örnek olarak verilir.

Bataklık bitkileri:
Bu gruptaki bitkilerin kökleri sürekli olarak su içinde bulunur. Gövde, yaprak ve çiçekleri su dışında gelişir. Fakat derin su istemez. Genel olarak 5-10 cm derinlikteki sularda iyi gelişir.

Sığ dere ve göl kenarlarında, özel bitki havuzlarında saf veya karışık gruplar hâlinde kullanılır. Önemli bataklık bitkileri; Acornus calanus, Calla pallustris, İris pseudacorus, Macleya cordata, Rananculus lingua, Trapa natanus, Typha angustifolis’tir.

Su bitkileri:
Su bitkilerinin kökleri su altındaki toprakta, gövdeleri ise su içinde gelişir. Yaprak ve çiçekleri ise su üzerinde yüzer. Bu tür bitkilere derin su bitkileri de denir. Yavaş gelişen türler 100-200 cm derinlikte su ister. Su bitkileri göl ve kanallarda özel bitki havuzlarında gruplar hâlinde kullanılır.

Nymphea hybr. İndiana (nilüfer), Nymphea helvola, Nymphea tetragona, Nymphea odorata rosea 30-40 cm, Nymphea alba, Eichornia azurea (su sümbülü), Nuphar advena (su zambağı), Nuphar luteum 100-200 cm derinlikteki durgun sularda yetişir. Su yüzeyi bitkiler ile tamamen örtülmez. Genellikle 3/4 veya 2/3’ü yansıma için açık bırakılır.

Taş ve Kaya Bahçesi Bitkileri

Taş ve kaya bahçelerine park ve bahçelerde bodur ve alp bitkilerini teşhir eden değişik görünüşlü güzel bir köşedir. Taş ve kaya bahçeleri, özellikle 1000-2000 m rakımlı yüksek dağ peyzajlarında çok güzel görünür. Ancak her yerde bu şekilde uygulanma imkânı yoktur. Uygulanamayacak olan yerlerde kuru taş, duvar, merdiven ve basamaklı yollarla taş bahçeleri planlanır.

Taş bahçeleri iki gruba ayrılır:

• Formal taş bahçeleri: Kuru taş duvarlar, merdivenler ve basamaklı yollar oluşturur. Yüksekliği farklı olan park ve bahçelerde tesis edilir. Düz arazilerde genel olarak taş bahçeleri tesis edilmez. Fakat eğer çok istenirse yapay olarak toprak yığmak sureti ile taş bahçeleri tesis etmek mümkündür.
• İnformal taş bahçeleri: İnformal taş bahçelerine kaya bahçeleri denir. Doğal formlu olurlar. Çevredeki gri ve pembe renkli kum ve kalker kayaları, siyah ve kurşuni renkli kayalar sökülerek büyük bloklar hâlinde meyilli yamaçlara bir kompozisyon oluşturacak şekilde dizilir. Kaya bahçelerinde büyük kaya blokları yontulmadan doğada olduğu gibi yatay olarak taban kısmı toprak içine gömülerek dizilir. Kontrast teşkili için az da olsa yalnız bir kaya bloğu dik olarak yerleştirilir.

İnformal kaya bahçesi:

Kayaların etrafına bitkilerin iyi gelişmesini sağlamak için çiftlik gübresi ve kültür toprağı karışımı serilir. Kayalar önlerine dikilmiş olan çiçekleri şiddetli rüzgârdan ve güneşten korur. Bitkiler de onları kısmen örterek çok etkili ve güzel görünmelerini sağlar.

Küçük ev bahçelerinde bir köşeye 40-60 cm yükselterek üzerine ve 5-6 kaya bloğu yerleştirmek sureti ile küçük bir kaya bahçesi tesis etmek mümkündür.

Kaya bahçelerinde kullanılan ağaç türlerini şöyle gruplandırabiliriz:

• İğne yapraklı ağaçların kullanılması: Koyu renkli bodur formları tek veya gruplar hâlinde arka fon oluşturmak için kullanılır. Özellikle bodur sütun ve sürünücü formlu türler tercih edilir.Kaya bahçeleri için uygun bazı iğne yapraklı ağaç türleri ve varyeteleri şunlardır; Abies balsamea, Picea omorika, Picea abies pumila, Pinus strobus, Pinus montana, Taxus baccata, Juniperus silvestris nana’dır.
• Geniş yapraklı bodur ağaçların kullanılması: Kaya bahçelerinde yüksek boylu ağaçlar kullanılmaz. Bunun için orta boylu ağaçlar arka fon teşkili için kullanılır. Kaya bahçeleri tanziminde özellikle bodur her dem yeşil çalılar tercih edilir.Önemli her dem yeşil türler; Buxus sempervirens, İlex aquifolium, Rhudodendron ponticum, Berberis candidula, Berberis verrucuolasa’dır. Yalnız yazın yeşil olan türler iseBetula nana, Acer japonicum, Rhododendron folavum, Lonicera aerusca, Berberis thunbergi ve Rosa canina’dır.
• Küçük perennial çiçeklerin kullanılması: Bu gruptaki bitkiler özellikle bodur olanları taş veya kaya bahçelerinde başarı ile kullanılır.Bodur türlerden bol güneşi seven türler; Alyssum montanum, Arabis alpina, Artemis laxa, Aster amellus, Campanula carpatica, Sedum acre, Sedum album, Veronica incana’dır.Gölgeli yerleri seven ve gölgeye dayanıklı türler ise Anemona blanda, Asarum europaeum, Primula auricula, Saxifraga epiculata’dır.
• Boylu ve orta boylu çiçeklerin kullanılması: Az da olsa kaya bahçelerinde yer verilir. Önemli türleri; Adonis amurensis, Campanula glomerata, Digitalis purpurea, Helleborus niger ve Veronica spicata’dır.
• Çayır ve eğrelti otlarının kullanılması: Özellikle dağınık formlu dal ve başakları ile kaya bahçelerinde çok güzel görünüş sağlar. Eğrelti otları bol rutubet ve gölge yerleri ister. Avena sempervirens, Festuca ovina, Luzula silvatica, Asplenium septentrionale, Polypodium vulgare önemli tür ve çeşitlerinden sayılabilir.
• Soğanlı ve yumrulu çiçeklerin kullanılması: İlkbaharda çiçek açarak kaya bahçelerini süsler. Daha geçirgen ve humuslu toprakları isterler. Allium albepilosum, Crocus zonatus, Cyclamen atkinsiss, Galanthus nivalis örnek olarak verilebilir.

Kasa ve Saksı Bitkileri

Mimari yapı elemanlarının yoğun olduğu alanlarda çok fazla yeşil yapı elemanlarının kullanılma imkânları yoktur. Bu gibi yerlerde saksı ve kasa gibi özel kaplar kullanılarak çiçeklerle süslenebilir.

Bu amaçla çeşitli şekil ve büyüklükte toprak saksı ve küpler, ahşap ve plastik kasalar, yuvarlak, kare ve dikdörtgen şeklinde beton kaplar kullanılır. İçi kültür toprağı ile doldurulan bu kaplar çiçekler için uygun yetişme ortamı oluşturur.

Kapların içine 1/3 kum, 1/3 kültür toprağı, 1/3 yanmış çiftlik gübresi karışımından oluşmuş bitki toprağı doldurulur. Bu kapların içine genel olarak bir yıllık soğanlı ve yumrulu çiçekler tek tür olarak ekilir veya dikilir.

Değişik saksılarda değişik bitkilerin kullanılması:

Saksı ve kasalara en çok begonya, sardunya, petunya, karanfil, hercai menekşe, lale, glayöl ve yıldız gibi bol çiçekli türler kullanılır.

Saksı ve kasalarda kullanılan diğer çiçek türleri ise şunlardır; Zinnia elegans, kadife, ateş çiçeği, nergis, yıldız, cana, aslanağzıdır. Ayrıca nerium aolender (zakkum), viburnum tinus (kartopu), eonymus Japonica (taflan), hibiscus rosasinensis (hatmi) gibi yaprak, çiçek ve meyvesi güzel olan bitkiler de kullanılır.

Sebze ve Meyveler

Sebze türü olarak taze olarak kullanılan ve mutfağın acil ihtiyacını karşılayacak maydanoz, soğan, sarımsak, dereotu, domates, biber gibi türler seçilir.

Meyve ağacı olarak da o yörenin meyve türlerinden birkaç adet bodur ağaç olarak sebze yastıklarının arasına dikilir.

---