Dekardan alınacak ürün miktarı iklim ve toprak koşullarına, çeşidin erkenciliğine, dikim zamanına, hasat yöntemine ve hasat edilen başların büyüklüğüne göre değişir. Normal hasat yöntemlerinde, daha fazla miktarda irili ufaklı baş alınır. Fakat tek hasat yönteminde bitkiler daha sık dikildiğinden ve tepe kısmı kesildiğinden başçıklar aynı zamanda hasat edilmektedir. Böylece baş büyüklüğü daha standart olur. Bu yöntemde ıslah edilmiş hibrit çeşitler kullanıldığında bitkiler arasındaki farklılıklar büyük ölçüde ortadan kaldırılır ve hasat bir sefere düşürülür.
Hasada gelmiş Brüksel lahanaları:
Ayrıca makineli hasada uygun bir durum oluşturulduğunda maliyeti de düşürür. Yalnız tek hasat yöntemiyle yetiştiricilikte dikimin geç, uç almanın ise çok erken yapılması durumunda verim düşer. Çünkü alt kısımdaki başlar küçük kalır ve toplanan baş sayısı azalır. Buna karşı uç alma işlemi geç yapılırsa alttakiler normal büyüklüğünü alır. Fakat baş kalitesi düşer.
Normal yetiştiricilik yapılan yerlerde de hasat periyodunu kısaltmak böylece hasadı kış başlamadan bitirmek için uç alma işlemi de yapılır. Bu sistemde uç alma işlemi eylülekim aylarında 1. veya 2. hasattan sonra uygulanır. Özellikle erken don tehlikesi olan yerlerde uç almanın zamanında yapılması verimi arttırır.
Uç alma işlemi özellikle yetişme mevsimi kısa olan bölgelerde hasat periyodunu kısaltmak ve üreticilerin kış başlamadan önce hasat işlemlerini tamamlaması için uygulanır.
Uç alma genellikle en alttaki başların 1.25 cm büyüklüğüne ulaştığında tepesinin kırılması olarak uygulanır. Bu durum eylül ve ekim aylarında ilk ve ikinci hasattan sonra başların küçük kalmasına ve hasat edilen baş sayısının azalmasına neden olur. Tepe alma işlemi geç yapılırsa üstteki başlar normal büyüklüklerine ulaşmadan alttaki başlar çok büyür ve aşırı olgunluğa erişir.
Doğru uç alımı ile sağlanan verim artışı:
Brüksel Lahanası İçin Hasat Zamanı
Hasat periyodu çeşidin erkencilik durumuna göre değişmekle birlikte ağustos sonundan aralık ayına kadar devam eder. Brüksel lahanasında tohum ekiminden ilk hasada kadar 80–140 günlük süre geçer.
Brüksel lahanasında hasat, yaprak koltuklarında oluşan başların sıkılaşıp 2,5–5 cm çapına ulaşarak parlak bir görünüm aldığında ve sararmadan önce yapılmalıdır.
Hasatta geç kalınmamalı, başlar gevşeyip patlamadan toplanmalıdır. Hasat işlemi başın altındaki yaprağın kırılarak ana gövdeden uzaklaştırılmasıyla yapılır. Başların hasadı 3-5 seferde tamamlanabildiği gibi pazar kalitesinden kayıplar olmadan bir seferde tüm gövde ile birlikte hasat edilebilir. Daha sonra kapalı bir ortamda başlar daha rahat toplanabilir.
Brüksel lahanasında alttaki başlar üstekilerden daha hızlı geliştiğinden hasatta en üstteki başların tam büyüklüğüne ulaşmasını bekleyinceye kadar gecikilirse alttaki başlar gevşeyerek çürür.
Alttaki başların büyümesini geciktirmek, bitki aralıklarına verilecek mesafenin azaltılması ile kısmen sağlanabilirse de daha etkili bir yol olarak yaz sonu veya sonbaharda esas büyüme noktası kırılarak üstteki başların olgunlaşması hızlandırılabilir. Başlar uç noktasının kırılmasından 3–4 hafta sonra olgunlaşarak hasada uygun hâle gelirler. En iyi kalitede başlar gündüz güneşli, geceleri don olaylarının hafif görüldüğü dönemlerde elde edilir. Sıcak hava yumuşak, gevşek veya açılmış zayıf kalitede başların meydana gelmesine neden olur.
Bir bitkiden yaklaşık 1 kg ürün alınmaktadır. Brüksel lahanasında ortalama verim iri başlı çeşitlerde dekara 1-2 ton küçükbaşlı çeşitlerde ise 3 ton’dur.
Brüksel Lahanası Hasadının Yapılması
Brüksel lahanalarında önce alt kısımdaki başlar oluşur. İlk başlar dikimden 3–3,5 ay sonra olgunlaşır. Bu nedenle de normal zamanda fideleri dikilmiş olanların ilk hasadı ağustos ortasından itibaren başlar, kasım ayına kadar devam eder.
Brüksel lahanalarından 3–5 kez hasat yapmak mümkündür. Bodur çeşitler 2 kez hasat edilir. İlk hasat, en alttaki başçıklar normal iriliğini aldığında başlar. Bu başların hasadı geciktirilecek olursa başlarda gevşeme veya çürüme meydana gelebilir. Üstteki başların hasadı olgunlaşma devam ettikçe sürer. Uzun bir zaman alır ve hasat sayısını artırır. Bununla birlikte dikim aralıkları azaltılarak veya ana büyüme ucunun yaz sonu veya sonbaharda koparılmasıyla üst kısımdaki başların gelişmesi hızlandırılabilir. Bu işlemler hasat sayısını azaltır ve hasadın 1–2 defada yapılmasını sağlar.
Hasat elle ve makineyle yapılabilir. Bodur çeşitlerde başlar gövde üzerinde sık olarak dizildiklerinden hasatları zordur. Brüksel lahanalarında en iyi kaliteli başlar alt kısımdan elde edilir. Tek hasat yöntemi kullanılıyorsa o zaman bitkilerin gövdeleri toprak yüzeyinden kesilerek alınır ve kapalı bir ortama götürülür. Burada başlar daha rahat koparılır ve ambalajlanır. Tarlada hasat yapıldığında toplanan başlar sepet veya kasalara konulur.
Brüksel Lahanası Hasadın Yapılışı:
Brüksel lahanalarının verimi birçok faktöre bağlıdır. İri başlı çeşitlerde ortalama verim dekara 1 –2 ton, küçükbaşlılarda ise 2–4 tondur. Vejetasyon süresi kısa olan yerlerde çoğunlukla verim düşüktür.
Hasadı yapılmış sebzelerin bir araya toplanması:
İyi kalitede başların tam sarmış olması gerekir. Küçük ve gevşek başlar orta kalitelidir. Yaprakları gevşek yapılı ve tepe kısmı açılmış olanlar ise kötü kalitelidir.
Brüksel lahanasında başların şekli yönünden bir sınıflama gerekli değildir. Çoğunlukla uzun yuvarlak şekilli ve koyu yeşil renkli olan başlar tercih edilir. Bazen başların dip kısımları kırmızı antosiyen renkli olabilir.
Brüksel Lahanasına Uygulanan Hasat Sonrası İşlemler
Hasattan sonra toplanan başların içinden kirli ve zararlanmış, gevşek ve sarı yapraklı veya tam sarmamış açık yapraklı olanları ayıklanır. Bu ayıklama sırasında ürünün % 20–30’u kayba uğrar. Ancak temizlenmiş ve sıkı başlı lahanalar daha iyi fiyat bulur.
Hasat edilen Brüksel lahanası başları;
- Sıkı ve çok küçükbaşlı (3 cm’den küçük),
- Sıkı ve normal başlı (2-3 cm arası),
- Dağınık başlı ve hem küçük hem de büyük başlı olanlar olmak üzere üç grupta boylanırlar.
Tüketiciler daha çok küçükbaşları tercih eder. Başların dondurularak tüketiminde ise çapı 3 cm’den büyük olan başlar tercih edilir. Ayıklanmış ve temizlenmiş başlar ülkemizde kasalara konularak hemen pazara sevk edilir. Yukarıda belirttiğimiz gibi büyük marketlerin devreye girmesiyle 1 kg’lık kutu içinde ambalajlanmış satışı yapılmaktadır.
Brüksel lahanası dökme olarak tahta kasalar ve karton kutular içinde, 5–10 kg olacak miktarda piyasaya çıkartılır. Ürünün ambalajlanması, paketler içine 0,5-1 kg ürün konmuş şekilde ve kutu üzeri jelatin kağıdıyla örtülmüş olarak yapılır. Dondurulmuş ürünlerde bir seferde tüketim için 0,250-0,500 kg küçük paketler yanında ekonomik boy olarak 1 veya 2 kg’lik paketler de kullanılmaktadır.
Brüksel lahanasının piyasaya arz edilmesi:
Brüksel lahanalarını düşük sıcaklıklarda muhafaza etmek mümkündür. Muhafaza için en uygun sıcaklık 0–1 C°, nem % 90–95 ve 4-6 haftadır. Bu sıcaklıklarda Brüksel lahanasının en az 3 hafta muhafazası mümkündür. Çok düşük sıcaklıklarda sarı olan yaprak sapları siyahlaşır. Dikkat edilmesi gereken bir nokta, hasattan sonra başların yeşil rengi sarıya döner veya bazen başlar yarılabilir. Bu bakımdan hasat sonrası ön soğutma yapılmasında fayda vardır. Düşük sıcaklıklardaki muhafazada renk 7–10 gün arasında korunabilir. Bu süre, oda koşullarındaki sıcaklıklarda 1 gündür ve daha sonraki günlerde sararma hemen başlar.
Lütfen yorum bırakın.