Kalatya (Calathea) Bitkisinin Tanımı ve Önemi
Ana vatanı Güney ve Orta Amerika, Batı Hindistan ve Brezilya’dır. Değişik form ve yapıdaki yaprakları, uzun ince yaprak sapları çok dekoratiftir.
Kalatya
Kalatya’nın bitkiler alemindeki yeri:
- Âlem : Plantae
- Şube : Magnoliophyta
- Sınıf : Liliopsida
- Takım : Zingiberales
- Familya : Marantaceae
- Cins : Calathea
- Tür : Calathea makoyana
- Türkçe Adı : Kalatya
Calathelar gösterişli yaprakları için yetiştirilir. Yaprakları sanki iplikle örgülü gibi hassas yapılıdır.
Kalatya çeşitleri
Kalatya’da marantha ve calathea
Calathealar evlerde, iş yerlerinde, bürolarda ve büyük çalılar ile ağaçların altındaki toprakta örtü materyali olarak kullanılırlar.
İç mekanda kalatya
Calathealar doğrudan gelen güneş ışığından hoşlanmazlar. Bunun için de öğle güneşine maruz kalmayan yarı gölge ve gölge yerlerde tercihen kuzeye bakan pencerelerde yetiştirilmelidir.
Kalatya Çeşitleri
Calathea Makoyana
Yaprakları uzun, geniş, küt veya hafif sivri uçludur. Yaprakların uç kısmı zeytin yeşili veya krem renktedir. Kahverengi yeşil orta damarın her iki yanı, oval veya armut şeklinde lekelidir.
Calathea makoyana
Calathea Ornata
Koyu yeşil yaprakları, pembe veya krem renginde çizgilidir. Yaprakların alt kısımları koyu erguvan kırmızısıdır. 45 cm boy yapabilir.
Calathea ornata
Calathea Backemiana
20- 25 cm boyundadır. Yaprakları gümüşi renkli ve koyu yeşil beneklidir. Yumrulu köke sahiptir.
Calathea backemiana
Calathea Lindeniana
Yaprakları koyu yeşil renkli, zümrüt yeşili parçalıdır. Yaprakların alt kısımları kestane renklidir. 30 cm boy yapar.
Calathea lindeniana
Calathea Picturata
Koyu yeşil yapraklı, yaprakların üzeri gümüşi parçalıdır. Yaprakların alt kısmı kestane renklidir. Daha uzun boy yapar. Boy uzunluğu 30- 40 cm’ dir.
Calathea picturata
Calathea Zebrina
45 cm boyunda, yeşil renkli yapraklı, koyu erguvan renkli çizgilidir. Yaprakların alt kısımları erguvan renklidir. Küçük, beyaz, gösterişsiz çiçeklere sahiptir ve yaprakları için yetiştirilir.
Calathea zebrina
Calathea Triostar
Koyu yeşil yapraklı, yaprakların üzeri beyaz parçalıdır. Yaprakların alt kısmı erguvan kırmızı renklidir. Yaprak sapları uzundur.
Calathea triostar
Kalatya Üretimi
Üretim şekilleri vegatatif ve generatif olmak üzere iki çeşittir.
Generatif Üretim
Tohumla yapılan üretimdir. Calathea tohumlarının seralarda yer yataklarına veya toprak kaplara atılarak yapılan üretim olumlu sonuç vermiştir. Ancak çok fazla uygulanan bir yöntem değildir. Bunun sebebi de çiçeklerinin küçük ve gösterişsiz olmasıdır.
Vegatatif Üretim
Ayırma ve daldırma yöntemi olarak iki şekilde uygulanır:
Kalatya’da Ayırma ile Üretim
En çok uygulanan yöntemdir. Ayırma işlemi haziran ayı içerisinde yapılır.
Kalatya üretiminde anaç bitki ve parçalara ayrılması
Anaç bitki alınır. Saksılar ters çevrilerek kesici bir aletle kök parçalara ayrılır. Alınan her parçanın köklü olmasına dikkat edilir.
Kalatya üretiminde anaç bitkinin köklü olarak ayrılması
Anaç bitkinin büyüklüğüne göre birden fazla köklü bitki elde edilir.
Köklü olarak ayrılan kalatya’lar
Ayırma işleminden sonra anaç bitkinin tekrar dikilmesi unutulmamalıdır. Ayrılan her köklü bitki parçası, kök gelişiminin hızlı olması için küçük saksılara dikilir.
Kalatya’nın saksılara dikilmesi
Bitkilere can suyu verilerek 20- 25 C° ve yüksek nispi rutubetli yerlere konulur.
Kalatya’ların sulanması
Kalatya’da Daldırma ile Üretim
Bazı Calathea çeşitleri genç sürgünler meydana getirir. Bu genç sürgünlerin daldırılmaları ile üretilir. Köklenen sürgünler ayrılıp ortama dikilirler. Burada dikkat edilecek konu 20- 25 C° ısıda ve yüksek nem içeren ortamda bulundurulmasıdır. Ancak çok fazla uygulanan bir yöntem değildir.
Kalatya’nın Yetişme İstekleri
Kalatya’da Sıcaklık
En uygun sıcaklık değerleri gündüz 24-27 C°, gece ise 16-21 C°’dir. Kış aylarında bitkinin, sıcaklığın 10 C°’nin altına düşmediği yerlerde muhafaza edilmesi gerekir.
Kalatya serası
Kalatya’da Orantılı Nem
Yüksek orantılı nemli yerlerden hoşlanırlar. Oransal nem % 80-85 civarında olmalıdır. Kuru hava koşullarında yaprak uç ve kenarlarında kahverengi lekelerin oluştuğu ve yaprakların kıvrıldığı görülür.
Kalatya serası
Kalatya’da Işık
Yapraklarının renkli olmasından dolayı doğrudan güneş ışığından korunmalıdır. Yazın yarı gölge veya gölge yerlerde bulundurulmalı kışın ise aydınlık yerlere alınmalıdır.
Kalatya’ların ev ortamında kullanılışları
Kalatya’nın Bakımı
Kalatya’da Saksı Değiştirme
Saksı değiştirme işlemi, ev şartlarında şubat ve mart ayları içerisinde yapılır.Ticari alanda, sera koşullarında gerekli görüldüğü her durumda saksı değiştirmesi yapılabilir.
Saksı değiştirmede kullanılan saksı toprağı; hafif geçirgen, kumlu ve çürümüş yaprak içeren bahçe toprağıdır. İyi yanmış ve elenmiş gübre ile funda toprağı karışımları da kullanılabilir. Topraksız karışımın yanında 7 kısım torf, 7 kısım yaprak çürüntüsü, 3 kısım kum ve çiftlik gübresi karışımı da uygundur.
Saksısı değişecek kalatya ve bitkinin saksıdan çıkarılışı
Diğer bitkilerde olduğu gibi sol elin avuç içi saksı toprağını tutar ve saksı ters çevrilerek kenarı sert bir yere hafifçe vurulur. Bu sayede bitkinin kök yumağının saksı kenarından kolayca çıkması sağlanır.
Bundan sonraki işlem, yeni saksının dikim için hazırlanmasıdır. Yeni saksı eski saksıdan 1- 2 numara büyük olmalıdır. Saksının dip kısmında mutlaka drenaj delikleri bulunmalıdır.
Kalatya’nın saksıdan çıkarılışı ve köklerinin görünümü
Yeni saksıya dikim sırasında bitki sol el ile saksı ortasına gelecek şekilde ve istenilen yükseklikte tutulur. Sağ elle kök yumağı ile saksı arasında kalan boşluğa yeni hazırlanan harç doldurulur. Boşluk kalmaması için harç çepeçevre parmakla bastırılır. Daha sonra saksı tabanı üzerinde birkaç kez yere vurularak harcın iyice oturması sağlanır. Saksı tümüyle toprakla doldurulmamalı, sulama payı olarak saksı kenarı üst düzeyi ile toprak yüzeyi arasında 1,5 cm dolayında bir boşluk bırakılmalıdır.
Kalatya saksı harcı ve bitkinin saksıya dikilişi
Saksı değiştirme işlemi bittikten sonra Calathea, önce toprak tümüyle nemli duruma gelinceye kadar sulanır. Daha sonra düzenli olarak sulanmalı ve sık sık su püskürtülmelidir.
Kalatya’da Gübreleme
Haziran-eylül ayları arasında iki haftada bir yapraklı bitkiler için kullanılan 2 gr/ lt kompoze gübre uygulanmalıdır. Kışın bu süre daha az olmalıdır.
Kalatya’da Sulama
Kurak hava şartlarında yapraklarında kıvrılmalar ve uçlarında kahverengi lekeler görülür. Bitkiler, ilkbahar ve yaz aylarında bolca sulanmalıdır. Kuru havalarda ise yapraklarına su püskürtülmelidir. Kış aylarında ise saksı toprağı hafif nemli tutulmalı, tümüyle kurutulmamalıdır. Çok ıslak topraklardan hoşlanmazlar. Fazla sulamalarda köklerde çürümeler görülür.
Kalatya’da Budama
Fazla önem taşımaz. Kuruyan ve çürüyen yaprakların temizliği sonbahar ayları içerisinde yapılmalıdır.
Kalatya üzerindeki kurumuş yaprakların temizlenmesi
Kalatya’nın Hastalık ve Zararlıları
En önemli hastalığı mantari kökenli yaprak leke hastalığı, zararlıları ise sümüklü böcek ve kırmızı örümcektir.
Kalatya’da Yaprak Leke Hastalığı
Yapraklar üzerinde grimsi yuvarlak, daha sonraları kahverengimsi siyah olan lekeler görülür. Çiçeğin taç yaprakları ve sapları lekeli bir hal alır. Hastalığın şiddetli olarak görülmesi halinde yapraklar kuruyup dökülebilir.
Mücadele yöntemleri ise şunlardır:
– Bitkiler arasında yeterli mesafe bırakılmalıdır.
– Püskürtme şeklinde sulama yapılmalıdır.
– Eğer tohum ile üretim yapılacaksa tohumlar ilaçlanmalıdır.
– Organik fungisitlerle ilaçlama yapılmalıdır.
Kalatya’da Kırmızı Örümcek
Bitkinin yaprak özsuyunu emerler. Emilen yapraklar sararır ve % 20- 40 oranında klorofil miktarında azalma olur. Özümleme geriler. Bunun sonucunda yapraklar kıvrılır ve dökülür.
Mücadelesinde; kültürel olarak azotlu gübre kullanımı azaltılmalı, akar öldürücü ilaçlar kullanılmalıdır.
Kalatya’da Sümüklü Böcek
Bitkilerinin yaprak ve sürgünlerini kemirmek suretiyle zararlı olurlar. Kemirdikleri yaprakların yalnızca damarları kalabilir. Bu da bitkinin genel görünüşünün bozulmasına neden olur.
Mücadelesinde, kültür alanlarının içinde ve çevrelerindeki yabancı ot temizliğine önem verilmelidir. Mollusitlerle de kimyasal mücadele edilmelidir.
Lütfen yorum bırakın.