Durağı: Dügah perdesidir.
Seyri: Çıkıcı; Bazen de çıkıcı- inicidir.
Dizisi: Yerinde Kürdi dörtlüsüne, Neva’da Buselik beşlisinin eklenmesinden meydana gelmiştir. (Kürdi dörtlüsü + 4. derecede Buselik beşlisi)
Güçlüsü: Dörtlü ile beşlinin ek yerindeki Neva perdesidir; üzerinde Buselik çeşnisi bulunur.
Asma Karar Perdeleri: Kürdi dörtlüsünün bir tanini altında Buselik beşlisi vardır. Kürdi seyri sırasında bazen Rast perdesine düşülür ki, bu Buselik’in Rast perdesindeki şedd’i olan Nihavend makamına küçük bir geçkidir. Hatta bu arada Nihavend dizisinin 6. derecesi olan (Küçük mücennep bemollü mi) Nim Hisar perdesi de gösterilir.
Bunlardan başka Çargah’ta Çargah’lı ve Kürdi’de çeşnisiz asma kararlar yapılabilir.
Donanım: Si için küçük mücennep bemolü donanıma yazılır.
Perde İsimleri: Dügah, Kürdi, Çargah, Neva, Hüseyni, Acem, Gerdaniye, Muhayyer’dir.
Yeden’i: 2. çizgideki sol (Rast) perdesidir. Bazen Nim Zirgule de kullanılır.
Genişlemesi: Durak üstünde bulunan Kürdi dörtlüsü, tiz durak Muhayyer üstüne simetrik olarak göçürülür. Böylece aynı zamanda Neva perdesi üzerinde bir Buselik dizisi de meydana gelmiş olur.
Not: Kürdi makamı kendi yerinde çok az kullanılmıştır. Buna mukabil Rast perdesindeki inici şedd’İ olan Kürdili Hicazkar makamının bir cinsi çok daha fazla kullanılmıştır. Ayrıca sonları Kürdi ile biten bir çok bileşik (mürekkeb) makamımız vardır. Bunlar esas makamın icrasından sonra yerinde Kürdi çeşnisi ile (dörtlü-beşli) karar verirler.
Seyir: Durak veya güçlü civarından seyre başlanır. Dizide karışık gezinip güçlü Neva perdesinde Buselik’li yarım karar yapılır. Daha sonra yine bütün dizi ve istenirse genişletilmiş kısımda da dolaşılıp Dügah perdesinde Kürdi çeşnisi ile tam karar yapılır.
Kaynak: İsmail Hakkı Özkan’nın “Türk Musikisi Nazariyatı ve Usulleri” kitabından alınmıştır.
Lütfen yorum bırakın.