Meşe (Quercus) Üretimi | Süs Ağaçları

Meşe (Quercus) Yetiştiriciliği

Bilimsel Sınıflandırma

Âlem: Plantae
Bölüm: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Fagales
Familya: Fagaceae
Cins: Quercus sp.

Meşe (Quercus) Bitkisinin Genel Özellikleri

Meşe cinsine dahil 280 kadar tür, yeryüzünde kuzey yarımkürede geniş bir yayılış gösterirler. Pek çok tür ülkemizde doğal olarak yayılım gösterir. Yaprak döken meşeler kızıl ve ak meşe olmak üzere iki gruba ayrılır. Kızıl meşelerin yaprakları loblu ve noktalı, formları ise piramit şeklindedir. Ak meşelerin ise yuvarlak, loblu yaprakları vardır. Çoğunlukla kışın yaprağını döken, bazıları da hep yeşil ya da yarı- hep yeşil olan çoğu büyük ağaçlardır. Meşelerin bir kısmı çalı formundadır. 200 – 1000 yıl kadar yaşarlar. Geniş bir tepeye sahiptirler. Yaprakları büyük ve derin lopludur. Yapraklar kısa saplı, sürgün üzerinde almaçlı dizilmiştir. Hem peyzaj açısından hem de orman ağacı olarak meşeler değerli bitkilerdir. Yavaş büyürler. İyi sürgün verirler. Meyveleri silindir veya yumurta şeklinde, kadeh formunda bir muhafaza içindedir.

Meşe (Quercus) Bitkisinin Üretimi

Tohumla üretilirler. Meyveler daha çok quercus ilexten alınır. Tohumlar genellikle ekim – kasım aylarında olgunlaşır. Toplanan tohumların kurumasına izin verilmemelidir. Eğer az miktarda tohum atılacaksa kasalara atılmalıdır. Kasalara atılan bu bitkiler ikinci yapraklarını çıkarırken soğuk yastıklara şaşırtılmalıdır. Bazı Amerikan çeşitlerinde, sonbaharda çimlenme olur. İlkbahara kadar sürme görülmez.

Meşeler hemen ekimi yapılmayacaksa, tohumlar naylon torbalar içinde nemli peate konur ve ilkbahara kadar serin bir yerde asılarak muhafaza edilir. Ekim ilkbaharda hazırlanmış tohum yastıklarına 7,5 cm aralıkla ve 5 cm derine ekilmelidir.

Meşe (Quercus) Bitkisinin Ekolojik İstekleri

Yetişme istekleri bakımından değişik türlerin değişik istekleri vardır. Meşeler iyi bir bahçe ağacıdırlar.

Meşe (Quercus) Bitkisinin Peyzajda Kullanımı

Park ve bahçelerde güzel kitle ağacı olarak kullanılır. Rüzgâra ve kirli havaya dayanır. İyi bir yol ağacıdır. Heybetli bir görünüm verirler. Meşeler geniş, uzun ömürlü ağaçlardır ve sonbaharda renklenmeleri ile dikkat çekicidir.

Meşe (Quercus) Bitkisinin Önemli Türleri

Quercus ilex, Pırnal meşesi ( hep yeşil meşeler grubu) türü
Yurdumuzda Ege ve Akdeniz bölgesinde yetişmektedir. Kurak toprakların ağacıdır. Toprak isteği bakımından kanaatkârdır. Derin ve iyi drenajlı topraklarda iyi gelişir. Donlara duyarlıdır. Sıcaklık isteği fazladır. Kışları ılıman geçen yerlerden hoşlanır. Deniz soğuğuna dayanıklıdır. Yuvarlakça bir tepe yapar. 15 – 20 metre boy yapar. Kazık kök sistemine sahiptir. Işık ağacıdır. Hep yeşil olan yaprakları 3 – 8 cm uzunluğunda, 2 – 3 cm genişliğinde derimsi yapıdadır. Tohumları yenilebilir. Tohumlar bir yılda olgunlaşır. Tohum toplama zamanı eylül-ekim gibidir. Tohum ile üretilir.

Quercus ilex, Pırnal meşesi ( hep yeşil meşeler grubu) türü:

Meşe palamudu:

Quercus palustris, Bataklık meşesi ( egzotik meşeler grubu) türü
Ülkemizde sahil parklarında yetişmektedir. En iyi gelişimini derin, gübreli, drenajlı topraklarda yapar. Donlara duyarlıdır. Güneşli ve rutubetli yerlerden hoşlanır. Geniş bir tepe oluşturur. En sığ köklü meşelerdir. Işık ağacıdır. Yaz yeşili yaprakları eliptik yapıda 8 – 15 cm uzunluğunda ve derin lopludur. Yaprakların üst yüzü parlak yeşil, alt yüzü açık yeşil ve damarların bileşim yerlerinde tüy demetleri bulunur. Bu özelliği ile kendine çok benzeyen Quercus rubra’ dan ayrılır. Sonbahar renklenmesi çok güzel kırmızıdır. Sürgünler oldukça ince kırmızımtırak ve parlaktır. Tohumları ekimde olgunlaşır. Tohumla üretimi yapılır. İlkbahar ya da sonbaharda ekimi yapılır. Ekimden önce mutlaka ilaçlama yapılmalıdır. Kültür çeşitleri kalem aşısı ile üretilir.

Quercus palustris, Bataklık meşesi ( egzotik meşeler grubu) türü:

Quercus robur, Saplı meşe ( akmeşeler grubu) türü
Marmara, İç Anadolu, Akdeniz ve Batı Karadeniz bölgelerinde saf ve diğer türlerle karışık olarak yetişir. 1000 metre yükseklikte bile yaşama imkânına sahiptir. Genellikle serin, derin, besince zengin topraklardan hoşlanır. Düzlükleri, yeraltı suyu yüksek yerleri, akarsu vadilerini ve dolma alanları tercih eder. Yaşlı ağaçlar su baskınlarına oldukça dayanıklıdır. Ilıman iklimi severler. Işık ağacıdırlar. Kazık kök yaparlar. Yaz yeşili yaprakları kısa saplıdır. Sonbaharda yapraklar kahverengine döner. Çiçeklenmesi nisan – mayıs arasındadır. Meyveleri ekimde olgunlaşır. Tohumlar toplanır toplanmaz ekilir. Tohum hemen ekilmezse ilkbaharda da ekim yapılabilir.

Quercus robur, Saplı meşe ( akmeşeler grubu) türü ve yaprak ve malamu:

Quercus rubra, Kırmızı Amerikan meşesi ( egzotik meşeler grubu) türü
Ülkemizde Belgrat Ormanları’ nda iyi gelişim gösterir. Toprak isteği azdır. Erken ve geç donlara karşı duyarlıdır. Ilıman iklim ağacıdır. Piramidal bir yapı oluşturur. En hızlı büyüyen meşedir. Kazık kök yapar. Yaz yeşili yaprakları sürgün üzerinde almaçlı dizilişte, 10 – 22 cm uzunluğundadır. Yapraklar sonbaharda renklenmesi portakal kırmızısıdır. Genç sürgünler pas renginde tüylerle örtülüdür. Meyveler 2–3 cm uzunluğunda, yumurta biçiminde ve kısa saplıdır. Meyveler iki yılda olgunlaşır. Olgunlaşma zamanı sonbahardır. Tohumla üretilir. Tohum toplanır toplanmaz ekilir veya 0 – 5 derecede 2–3 ay soğuk katlamadan sonra ilkbaharda ekilir.

Quercus rubra, Kırmızı Amerikan meşesi ( egzotik meşeler grubu) türü: