Durağı: Dügah perdesidir.
Seyri: İnicidir.
Muhayyer Sünbüle Makamı Dizisi: Acem perdesindeki Çargah dizisinin bir kısmıyle, yerinde Saba dizisinin birbirine eklenmesinden meydana gelmiştir. Bu birinci şekildir.
Muhayyer Sünbüle Makamı Dizisi:
Muhayyer Sünbüle makamı yukarıda incelediğimiz şeklin dışında, iki ayrı şekilde kullanılmıştır. Bunlardan ikinci şekil diyebileceğimiz tarz, yukarıdaki şeklin başına, Muhayyerde bir Hicaz dörtlüsü (Zirgüleli) ve sonuna da yerinde bir Kürdi dörtlüsü getirmekle yapılmıştır. Kararı kürdilidir. Genel şeması: Muhayyerde (Zirgüleli) Hicaz dörtlüsü + Acemde Çargah beşlisi + Yerinde Saba makamı dizisi + yerinde Kürdi dörtlüsü tarzındadır. Yarım karar, Muhayyerde Kürdi, bazen Hicaz çeşnilidir. Bu sırada Nim Şehnaz perdesi yeden olarak kullanılır.
3.Şekil Muhayyer Sünbüle makamı ise aşağıda görülebileceği gibi: Nevada Acemli Hüseyni dizisi + Acemde Çargah beşlisi + Çargahda Hümayun, Uzzal ve Acemli Uzzal dizileri + Yerinde Saba makamı dizisi + Yerinde Kürdi üçlüsü (veya 4lüsü) tarzındadır. Bu çeşitte başlangıç seyrinde görülen Eviç perdesi, Dilkeş-haveran makamındaki Nim Hicaz perdesinin kullanılışı gibidir. Bu tarzda da yarım karar Muhayyer perdesinde Kürdili, tam karar ise Dügahda Kürdi üçlüsü veya dörtlüsü ile yapılır.
Güçlüsü: Muhayyer Sünbüle makamı inici bir makamdır. Acem perdesindeki Çargah dizisinden alınmış bir kısım ile seyre başlayacaktır. Bu bakımdan eksen, Muhayyer perdesidir. Bu perde üzerinde birinci mertebe güçlü olarak Kürdi çeşnisiyle yarım karar yapılır. İkinci mertebe güçlü, Saba makamının güçlüsü olan Çargah perdesidir. Bu perde üzerinde Zirgüleli Hicaz çeşnili asma karar yapılır. Bazen Çargah birinci, Muhayyer ikinci mertebe güçlü olarak kullanılabilir.
Asma Karar Perdeleri: Makamın giriş seyrinde üzerinde Çargah dizisinden bir kısım bulunan Acem perdesi önemli bir asma karar perdesidir. Üzerinde Çargah çeşnili asma karar yapılır. Ayrıca Saba makamının özellikle Dügah ve Acem perdeleri arasındaki asma kararları bu makam için de geçerlidir. Bunlar Segah, Çargah, Dik Hisar ve Acem perdeleridir (Saba makamına bkz.)
Donanımı: Saba makamı gibi, si için koma bemolü, re için bakiye bemolü donanıma yazılır. Gerekli diğer değişiklikler eser içinde gösterilir.
Perdelerin Klasik Türk Müziği’ndeki isimleri: Ana dizinin sesleri tamamen Saba makamının sesleridir (bkz. Saba makamı). Acemdeki Çargah dizisinin kullanılan sesleri Acem, Gerdaniye, Muhayyer, Sünbüle , Tiz Çargah, Tiz Nevadır.
Yedeni: 2.çizgideki sol Rast perdesidir.
Genişlemesi: Muhayyer Sünbüle makamı yapısı gereği oldukça geniş bir seyir alanına sahip bulunduğu için ayrıca genişletilmemiştir.
Seyir: Acem perdesindeki Çargah dizisinin bir kısmıyle, güçlü Muhayyer perdesi civarından seyre başlanır ve bu tiz bölgede gezinildikten sonra güçlü Muhayyer perdesinde Kürdi çeşnisiyle yarım karar yapılır. Bu arada Acem perdesinde küçük asma kararlar gösterilir. Sonra Saba makamı dizisine geçilir ve aynen Saba makamı gibi gezinilip, gerekli asma kararlar da gösterildikten sonra Dügah perdesinde Saba çeşnisiyle tam karar yapılır.
Bu makamdaki bazı eserler, yerinde Kürdi dörtlüsüyle karar etmektedirler. H.Sadeddin Arel böyle karar eden Muhayyer Sünbüle makamına İkinci Nevi Muhayyer Kürdi adını vermiştir.
Muhayyer Sünbüle Makamı’na Örnek Bir Eser
Lütfen yorum bırakın.