Neva Makamı

Durağı: Dügah perdesidir.

Seyri: İnici – çıkıcıdır.

Dizisi: Yerinde Uşşak dörtlüsüne, Neva’da Rast beşlisinin eklenmesinden meydana gelmiştir. (Uşşak dörtlüsü + 4. derecede Rast beşlisi)

Neva makamı dizisi:

Güçlüsü: Uşşak dörtlüsüyle, Rast beşlisinin ek yerindeki Neva perdesidir. Üzerinde Rast çeşnili, nadiren iniş cazibesiyle Eviç atılıp Acem perdesi kazanılarak inilirse Buselik çeşnili yarım karar yapılır.

Asma Karar Perdeleri: Neva makamının güçlüsü üstünde, Rast çeşnisi vardır ve bu makam için çok karakteristiktir. Yerinde Rast dizisinin 3. derecesi olan Segah perdesinde zaman zaman asma kararlar yapıldığını biliyoruz. Şimdi bu makamdaki, Neva’da Rast beşlisinde, Segah perdesinin yerini tutan Eviç perdesidir. Bu perde üzerinde, Segah üçlüsü ile veya yukarıdan Tiz Segah kullanılarak inilirse Segah çeşnisiyle; Tiz Buselik perdesi kullanılarak inilirse Ferahnak çeşnisi ile asma karar yapılabilir. Hatta bu arada bakiye diyezli mi (Acem) perdesi yeden olarak kullanılabilir. Ayrıca Segah perdesinde Segah ve Ferahnak beşlisiyle asma kararlar yapılabilir. Neva perdesi üzerindeki asıl yarım karar Rast çeşnilidir. Fakat bazen iniş cazibesiyle Eviç perdesi yerine Acem perdesi kullanılarak, bu perdede az da olsa Buselik’li yarım karar yapılabilir. Gerek Rast’ın ve gerekse Buselik’in yedeni yarım seslidir. Neva perdesinde bu çeşniler yapılırken bakiye diyezli do, Nim Hicaz perdesi, her iki çeşninin yedenidir. Bu sebeble, Neva’da yarım karar yapılırken, bu Nim Hicaz perdesi, Neva perdesinin alt oyası şeklinde de kullanılmıştır. Bazıları bu Nim Hicaz perdesini kullanmanın doğru olmadığı görüşündedirler. Çargah’da Çargah’lı, Segah’da Segah’lı, Rast’ta Rast’lı asma kararlar da yapılabilir.

Donanımı: Si için koma bemolü, fa için bakiye diyezi donanıma yazılır.

Perde İsimleri: Dügah, Segah, Çargah, Neva, Hüseyni, Eviç, Gerdaniye ve Muhayyer’dir.

Yeden’i: 2. çizgideki sol, Rast perdesidir.

Genişlemesi: Güçlü Neva perdesi üzerindeki Rast beşlisi, Muhayyer perdesinde bir Buselik dörtlüsü ilavesiyle Neva’da, Acem’li Rast dizisi halinde uzatılır.

Neva makamı genişlemesi:

Ayrıca istenirse, durak üzerindeki Uşşak dörtlüsü, simetrik olarak tiz durağın üst tarafına göçürülebilir. Fakat unutulmamalıdır ki her iki genişlemede de Muhayyer perdesi üzerinde asla asma karar yapılmaz. Bu genişlemeler, nağmeler tiz durağı aştığı zaman, hangi perdelerin kullanılacağını bilmek içindir.

Seyir: Güçlü Neva perdesi civarından seyre başlanır. Diziyi meydana getiren çeşnilerde karışık gezindikten sonra, Neva perdesinde yarım karar yapılır. Daha sonra veya evvel asma kararlar da gösterilir. Nihayet yine karışık gezinerek ve istenirse genişlemiş kısımda da dolaşılarak inilir ve Dügah perdesinde Uşşak çeşnisiyle tam karar yapılır.

Not: Bu makamın icrasından sonra, yerinde Buselik’li karar verilirse Neva Buselik; yerinde Kürdi’li karar verilirse Neva Kürdi makamları meydana gelir.