Pırasa ve Sulama
Pırasa nemden hoşlanır. Yetiştiricilik sırasında bitki su sıkıntısı yaşamamalıdır. Pırasa bitkisi, sıcak ve kurak havalarda, toprağı yeterince nemli kalacak biçimde sulanmalıdır.
İlk can suyundan 3-4 gün sonra mutlaka ikinci bir sulama yapılmalıdır. İkinci sulamadan 10 gün kadar sonra yağmur yağmadığı takdirde üçüncü bir sulama ve hava şartlarına göre bütün gelişme süresince 1-2 hafta ara ile sulama yapmak pırasanın istenilen şekilde gelişmesi için şarttır ve bitkiler hasat büyüklüğüne gelinceye kadar düzenli olarak sulanır.
Pırasalarda sulama:
Pırasa ve İlaçlama
Pırasada Karşılaşılan Hastalıklar
Pırasa beyaz uç çürüklüğü
Phytophthora porri Foister pırasa bitkisinin fungal hastalık etmenidir. Fungal etmenin ilk enfeksiyonları çoğunlukla yaprak uçlarının yakın bölgelerinden olur, ama üst yaprağın herhangi bir bölgesinde de olabilir.
Belirtileri; hastalıktan etkilenen yapraklar suyla ıslanmış gibi ve donuk yeşil bir renktedir. Nemli koşullarda fungusun yüzey gelişmesi herhangi bir belirti olmadan ortaya çıkar. Etkilenen dokular hızla solar, kahverengi bir renge döner ve daha sonra beyaz bir renk alır.
Bitkinin tüm yaprağı devrilebilir ve daha sonra değişik toprak kökenli mikroorganizmalar tarafından saldırıya uğrayabilir. Bazı durumlarda tüm yaprağın bazal kısmı yumuşak olur ve az bir çaba ile bitkiler sökülebilir.
Hastalıklı pırasalar:
Pırasa beyaz uç çürüklüğü için alınabilecek kültürel önlemler şunlardır;
- Dayanıklı bitkiler tercih edilmeli
- Hastalıktan arı ve dranajı iyi toprakların seçimi yapılmalı
- Bitkileri su stresinde bırakmamalı
- En az üç yıl ürün rotasyonu yapılabilir, eşeyli üreme organı olan spor olumsuz koşullara uzun süre dayandığından etkili olmayabilir
- Hastalıklı bölgelerde dikkatli çalışılmalı, sağlıklı alanlara toprak, alet ve hasta bitkiler taşınmamalı
- Kalsiyum ve magnezyum gübrelemesine dikkat edilmeli
- Aşırı sulamadan kaçınılmalı, su birikimi engellenmeli ve yapılabilirse damlama sulama tavsiye edilmeli
- Nematot ile mücadeleye önem verilmeli
- Hastalıklı bitkiler hemen uzaklaştırılmalı ve imha edilmelidir
- Hastalık etmeni genelde lokal olarak ortaya çıktığı durumlarda, o bölgelerde dikkatli çalışılmalı, gerekirse önce bulaşık olmayan alanlarda çalışmaya başlanmalı ve daha sonra bulaşık alanlarda çalışma yapılmalı
- Hastalık lokal veya birkaç bitkide ortaya çıktı ise bu bitkilerin etrafındaki sağlıklı görülen bitkilerde dahil olmak üzere hastalık etmenine karşı kullanılan bir fungisit ile lokal olarak ilaçlama yapılabilir
- Alet ve ekipmanlar bulaşık bölgelerde çalışıldıktan sonra iyice temizlenmelidir
Pırasa beyaz uç çürüklüğü için kimyasal mücadelede ise toprak fumigasyonu (Methyl Bromide ve 1-3 Dichloropropene) dikimden önce tavsiye ediliyor.
Pırasa beyaz uç çürüklüğü için kullanılacak ilaçlar ve dozları:
Pırasa Heterosporium Yanıklığı Hastalığı
Hastalık etmeni zayıflamış dokuları direkt olarak enfekte edebilir. Hastalık etmeninin oluşturduğu sporlar hava akımları ve aletler ile taşınır. İnfektelen yapraklar öldüğü ve yere döküldüğünde fungal etmen siyah stroma (spor yatağı, üreme organı) denilen yapılar üretmekte ve bunlar sayesinde olumsuz kış koşullarını geçirir ve uygun koşullarda bu organlardan yeni sporlar üretilmekte ve sağlıklı bitkileri infektelemektedirler.
Fungal etmen toprakta da canlılığını sürdürebilir, bunun yanında yabani soğanlı bitkilerde de hastalık etmeni canlı kalabilir. Sporlar çimlenebilmesi ve bitkilere giriş yapabilmesi için suya gereksinim duymaktadır. Hastalık etmeninin sporlarının çimlenebildiği en uygun sıcaklık 24ºC’dir.
Zarar görmüş pırasa yaprağı:
Pırasa Heterosporium Yanıklığı Hastalığı Belirtileri; yaprak lekeleri küçük, eliptik, gri merkezli ve bazen mavi kenarlara sahiptir. Yeşil aksamın büyük bir alanı etkileninceye kadar oluşan lekeler genişler ve yaprakları çürütmektedir. Nemli koşullar altında, fungal etmen bu yüzeylerde sporlanır ve koyu zeytin yeşili ile siyah kadifemsi tabaka bu yüzeylerde oluşur.
Pırasa Heterosporium Yanıklığı Hastalığı İçin Kültürel Mücadele; bitkiler uygun şekilde beslenmeli ve diğer hastalık etmenleri ile mücadele edilerek zayıf düşürülmemelidir. Ürün rotasyonu yapılmalıdır. Tarlada yabani soğangilli bitkiler ile mücadele edilmeli ve drenajı iyi olan topraklarda yetiştiricilik yapılmalıdır. Etmenin etkisi çok olduğunda kimyasal mücadeleye başvurulmalıdır.
Pırasa Stolbur Hastalığı
Konukçu bitkide sistemiktir. Genel olarak floem dokusunda bulunur. Doğada diğer yayılma yolu küskütlerdir. Bunlar dışında hastalık tohumla geçmez. Her türlü vegetatif bitki parçası ile taşınabilir. Mekanik yolla ve temasla geçmez. Pırasada sapta kalınlaşma ve çiçek demetinde anormallikler şeklinde görülür.
Pırasa Stolbur Hastalığı İçin Kültürel Önlemler:
- Ekim tarihi, ekolojik şartların izin verdiği ölçüde vektörlere göre ayarlanmalı
- Ekim alanının etrafını yüksek ağaçlarla çevirmemeli
- Vektörün yoğun görüldüğü fundalık ve orman kenarlarında, yamaçlarda ekim yapılmamalı
- Kış konukçuları ile mücadele edilmeli, özellikle tarla içinde ve etrafındaki yabancı ot konukçuları yok edilmelidir
Pırasa Stolbur Hastalığı İçin Kimyasal Mücadelede ise; Stolbur hastalığı ile kimyasal mücadele konusunda yapılan araştırmalardan pratiğe uygulanabilecek, ekonomik değeri olan bir sonuç alınamamıştır.
Pırasa-mavi ve yeşil küf hastalığı
Belirtileri; genel olarak depolarda ve taşıma esnasında çıkan hastalık etmenine, çok nadir de olsa tarla koşullarında da rastlanır. Mavi küf çürüklüğü yumuşak ve sulumsudur. Dokular kuruyunca, çürüme olur ve oluşan çürüklük farklı büyüklükte olabilir. Fakat hastalık ilerlerken mavi-yeşil fungal sporlar bu lekelerin üzerinde gelişir. Çürüyen dokularda küflü bir kokuya sahiptir.
Pırasa-mavi ve yeşil küf hastalığı için kültürel mücadele:
- Depo ve taşıma esnasında taşınan bitkiler yaralamadan ve ezilmelerden sakınılmalı
- Tarla ya da bahçede yetiştirilen bitkiler iyi koşullar altında yetiştirilmeli, beslenmeli ve diğer hastalık ve zararlılarla iyi bir şekilde mücadele edilmeli
- Depo sıcaklıkları 5 °C veya daha düşük sıcaklıklara ayarlanmalı
- Depo koşulları iyi şekilde havalanmalı ve aşırı nem oluşumundan kaçınılmalı
- Bitkiler arasında hava akımının olabilmesi için sık dikimden kaçınılmalıdır
Pırasa-mavi ve yeşil küf hastalığı için kimyasal mücadele de ise zirai kimyasal ilaç olarak koruyucu yeterli olmaktadır.
Pırasa sebze fidelerinde kök çürüklüğü (çökerten)
Kök çürüklüğü fide devresinde görülen bir hastalıktır. Aynı zamanda çıkıştan önce de zarar meydana gelebilir. Fidelik devresinde fidelerin toprakla temas eden kök boğazlarından yattıkları görülür. Gerek çıkış öncesi gerek çıkış sonrası meydana gelen ölümler sonucu fidelikte ocaklar hâlinde boşluklar meydana gelir. Hastalık yurdumuzda fide üretilen bütün alanlara yayılmış durumdadır.
Pırasa çökerten hastalığı için alınabilecek kültürel önlemler şunlardır;
- Zarar görülen fideliklerin harç toprağı boşaltılıp içerisi temizlendikten sonra yeniden fidelik toprağı hazırlanıp konmalı
- Tohum ekimi sık yapılmamalı
- Hastalıklı fideler ayıklanmalı
- Fideler uygun hava koşullarında açılıp sık sık havalandırılmalı
- Fazla sulamadan kaçınılmalı
- Gereksiz yere fazla azotlu gübre verilmemeli
- Erken ekim yapmaktan kaçınılmalı
- Fidelikler bol güneş alan, soğuk rüzgârları tutmayan yerlerde kurulmalıdır
Pırasa çökerten hastalığı için kimyasal mücadele de ise ilaçlamalar, tohum ilaçlaması, toprak ilaçlaması (ekimden önce, ekimden sonra) ve fidelerin toprak yüzüne çıkışından sonra yapılabilir.
Pırasada Karşılaşılan Zararlılar
Tripsler
Ergini yaklaşık 1 mm boyunda sarı renkte ve çok hareketlidir. Ergin ve larvalar yaprakların alt yüzünde birlikte bulunur. Sıcak bölgelerde konukçu bitki buldukları sürece üremelerine devam eder.Yılda 3-6, en fazla 10 döl verir.
Trips ergini(a) ve nimfi(b):
Ergin ve nimfler bitkilerin yaprak, sap ve meyvelerinde bitki özsuyu ile beslenirler. Beslendiği yapraklar bir süre sonra beyazımsı veya gümüş rengini alır. Kurak geçen yerlerde zararı daha da fazladır. Virüs hastalıklarını taşır ve sağlıklı bitkilere bulaştırır.
Kültürel önlemler: Zararlı ile bulaşık bitki artıkları imha edilmelidir. Toprak işlemesi ve yabancı ot mücadelesi yapılmalıdır.
Kimyasal mücadele: Uygun sayılar tespit edildikten sonra ilaçlama yapılmalıdır.
Pırasa güvesi (acrolepia assectella)
Erginin boyu ortalama 1 cm olup kanat açıklığı 1,5 cm civarındadır. Ön kanatlar dar uzun, grimsi renkte ve üzeri koyu renkli geniş lekelerle süslüdür. Larvanın başı kahverengi vücudu sarımsı beyaz renkte olup olgun larva 1 cm boyundadır. Kışı pupa veya ergin hâlinde geçirir.
Pırasa yaprağı arasında beslenen lavralar (a), pırasaya verdiği zarar(b):
Nisan-mayıs aylarında yeniden aktif olur. Dişi 100 kadar yumurtasını ilkbaharda genç pırasaya bırakır. Yumurtayı bitki üzerine, yapraklara tek tek bırakır. Yumurtadan çıkan larvalar doğrudan yapraklara girip yaprakta uzunlamasına galeriler açarak beslenir. Yılda 4-5 döl verir. Kışı ergin olarak geçirir.
Pırasa güvesi ergini:
Zararı; larvalar yumurtadan çıkınca bitki dokusunun içini delerek yaprağın iki epidermisi arasına girer ve orada galeri açarak beslenir. Larva yoğunluğu fazla olduğunda bitkide sararmalar ve solmalar baş gösterir. Bitkide büyüme yavaşlar. Çiçek demetlerinde beslenmesi halinde özellikle tohum üretimi yapılan alanlarda çiçeklerdeki zarar, tohum elde etme bakımından önemli kayıplara neden olabilmektedir. Bu zararlı bilhassa pırasalarda önemli zarar yapar. Bu gibi bitkiler bakteriyel enfeksiyonlara da uğrayarak ölebilirler.
Kimyasal mücadele: Uygun sayılar tespit edildikten sonra ilaçlama yapılmalıdır.
Pırasa yaprak galeri sinekleri
Erginleri 1-2 mm boyunda gri-siyah renktedir. Larvaları en fazla 3 mm boyunda beyaz-sarı renkte ve şeffaftır. Erginleri bitkinin tüm yapraklarında, larvaları galeri içinde bulunur.
Dişiler yapraklarda küçük yaralar açar, buradan çıkan özsu ile beslenir ve hücre bozulmasına neden olurlar. Bu beslenme delikleri sarararak küçük lekeler meydana getirir. Larvalar yaprakların iki zarı arasında kalan etli doku ile beslenir ve galeri oluşturur. Kalite ve verim kaybına neden olur.
Pırasa yaprak galeri sinekleri için kültürel önlemler: Fide yastıklarının çevresi yabancı otlardan temizlenmelidir. Bulaşık bitki artıkları imha edilmeli ve bulaşık fideler dikilmemelidir. Topraktaki pupalar yok edilmelidir.
Pırasa yaprak galeri sinekleri için biyoteknolojik mücadele: Fide dikimi ile birlikte ilk ergin uçuşunu belirlemek üzere dekara 1 adet sarı yapışkan tuzak yerleştirilir. İlk ergin uçuşu belirlendikten sonra toplu tuzaklama amacıyla 3 metre aralıklarla çapraz olarak dekara 116 adet tuzak asılır.
Pırasa yaprak galeri sinekleri için kimyasal mücadele: Uygun sayılar tespit edildikten sonra ilaçlama yapılmalıdır.
Pırasa yaprak galeri sineği ergini(a), larvası(b), pupası(c):
Pırasa ve Gübreleme
Toprağın yapısına ve içerdikleri besin maddelerine göre değişmekle beraber sonbaharda derin sürümden önce dekara 2,5-3 ton yanmış ahır gübresi verilmelidir. Organik gübre olarak olgunlaştırılmış gübre kullanılmalıdır.
Gübrelemeden önce toprak analizleri yaptırmak ve bu sonuçlara yapmak gerekir. Pırasa için değişik gübre tavsiyeleri bulunmakla beraber genelde çiftçiler şu şekilde kullanır;
- 40 kg N’lu gübre (1/3’ü %21’lik amonyum sülfat, 1/3’ü %21’lik amonyum sülfat, 2/3‘ü 26’lık amonyum nitrat)
- 50 kg %16-18’Iik süperfosfat
- 30 kg %48-50’lik potasyum sülfat
Gübreleme zamanı: Süper fosfatın tamamı dikimden önceki toprak sürümünde pulluk altına verilmelidir.Potasyum sülfatın tamamı ile azotlu gübrenin 1/3’ü amonyum sülfat olarak dikim ile birlikte verilmelidir. Azotlu gübrenin 1/3’ü amonyum nitrat olarak dikimden 2 ay sonra, kalan 1/3’lük kısmı ise yine amonyum nitrat olarak ikinci gübrelemeden bir ay sonra uygulanmalıdır.
Pırasa ve Yabancı Otlarla Mücadele
Pırasada yabani ot kontrolü çok önemlidir. Pırasa küçük bir bitki hâlinde iken yabani otlarla rekabet edemez. Pırasa bitkisinin çevresinde yetişen yabani otlarla, çapalama yapılarak mücadele edilir. Bu arada bitkinin bozuk görünüşlü, sararmış ve kurumuş yaprakları kesilip çıkarılır. Ancak büyük çaptaki kontroller için ot ilacı kullanılmalıdır.
Yabancı otlardan temizlenmiş tarla:
Lütfen yorum bırakın.