Rahatü’l Ervah Makamı | Irak Perdesinde Karar Veren Mürekkeb (Bileşik) Makamlar

Durağı: Irak perdesidir.

Seyri: İnicidir.

Rahatü’l Ervah Makamı Dizisi: Hicaz ailesini meydana getiren makamlardan Zirgüle’li hicaz hariç Hümayun, Hicaz, Uzzal dizilerine Irak perdesindeki Segah dörtlüsünün veya Irak makamı dizisinin bir kısmının ilavesinden meydana gelmiştir.

Rahatü’l Ervah Makamı Dizisi:

Güçlüsü: Giriş seyrinde hakim olan makam Hicaz ailesi makamlarıdır. Bu sebeple Rahatü’l-Ervah makamının güçlüsü de Hicaz ailesinin güçlüleridir. Bunlardan Hümayun ve Hicaz makamları kullanılıyorsa güçlü Neva, Uzzal makamı kullanılıyorsa güçlü Hüseyni perdesidir. Daha doğrusu hangi tür Hicaz makamı kullanılıyorsa onun güçlüsü Rahatü’l-Ervah makamının da güçlüsü olur. Bununla beraber Neva perdesi daha genel bir güçlü kişiliği taşır. Çünkü Hicaz makamı daha çok tercih edilir.

Asma Karar Perdeleri: Hicaz ailesinin meydana getiren makamlardaki asma kararlar bu makamda da aynen kullanılır. Neva ve Hüseyni perdelerinde güçlülük görevi dışında asma kararlar yapılabilir. Neva’da Rast veya Buselik çeşnili, Hüseyni’de Uşşak çeşnili asma karar yapmak mümkündür. Esasen bu perdelerden biri güçlü olarak kullanıldığında, kullanılan Hicaz türüne göre bu çeşnilerden biri ile yarım karar yapılır. Zaten Hicaz ailesinin meydana getiren makamlar birbirlerine geçkiler yaparlar ve birinin güçlüsü diğerinin asma karar perdesi olur. Bunun dışında Nim Hicaz ve Dik Kürdi perdelerinde çeşnisiz, Dügah perdesinde Hicaz çeşnili ve Rast perdesinde Nikriz çeşnili asma kararlar yapılabilir. Yerindeki Hicaz çeşnisinden sonra Segah perdesini kullanmadan Irak perdesine düşülürse Irak perdesinde Hüzzam çeşnisiyle bir asma karar yapılmış olur. Fakat karar esnasında Irak perdesindeki Segah dörtlüsünü iyi belirtmek gerekir. Bunun için de Hicaz’lı asma karardan sonra Dik Kürdi perdesi atılıp mutlaka Segah perdesi kazanılmalıdır.

Rahatü’l Ervah Makamı Asma Karar:

Donanımı: Si için bakiye bemolü, fa ve do için bakiye diyezi donanıma yazılır. Gerekli değişiklikler eser içinde gösterilir.

Perdelerin Klasik Türk Müziği’ndeki isimleri: Irak, Rast, Dügah, Segah veya Dik Kürdi, Çargah veya Nim Hicaz, Neva, Hüseyni, Eviç veya Acem,Gerdaniye, Muhayyer’dir.

Yeden’i: 1.çizgideki bakiye diyezli mi Acem Aşiran perdesidir.

Genişlemesi: Rahatü’l-Ervah makamı ağırbaşlı bir makamdır. Bu sebeple ayrıca genişletilmemiştir. Fakat çok gerekirse Hicaz veya Irak makamları gibi bir-iki seslik bir genişleme yapılabilir.

Seyir: Hicaz ailesi makamlarından Zirgüle’li Hicaz hariç herhangi biriyle genellikle güçlü Neva veya Hüseyni perdeleri civarından seyre başlanır. Aynen Hicaz ailesinde olduğu gibi Hümayun, Hicaz, Uzzal dizi ve çeşnilerinde karışık gezinilir. Kullanılan Hicaz türüne göre Neva veya Hüseyni perdesinde yarım karar yapılır. Bu arada gerekli yerlerde gereken asma kararlar da gösterilir. Nihayet yine karışık gezinilip Irak dizisine veya Irak perdesindeki Segah dörtlüsüne geçilip Irak perdesinde Segah çeşnisiyle yedenli tam karar yapılır.

Rahatü’l Ervah Makamı’na Örnek Bir Eser

---