Sarımsakta Hasat Zamanı
Hasat zamanı, sarımsağın taze ya da kuru olarak nasıl değerlendirilecekse ona göre değişme göstermektedir. Taze sarımsak üretiminde, mayıs- haziran aylarında hasat yapılmakta ve küçük demetler halinde, Kastamonu, Taşköprü ve Germeç mahalli pazarlarında satışa sunulmaktadır.
Sarımsak Kastamonu’da kuru olarak tüketim için üretilmektedir. Kuru sarımsakta hasat, yaprakların yarısının kuruyup yattığı zamandır. Bu dönem temmuz ortası, ağustos başı arasındaki devredir. Hasat çapa, bel ve makine ile yapılmaktadır. Son yıllarda “sarımsak söküm makinesi” yörede yaygınlaşmaya başlamıştır. Aynı şekilde pullukla yüzlek sürüm yapılarak da hasat gerçekleştirilmektedir. Sökülen ürünler, elle toplanarak demet yapılmakta ve kurutmak için toprak yüzüne düzenli bir şekilde serilmektedir. Bu şekilde elde edilen demetlere halk arasında “elba” adı verilmektedir. Söküm işi belle de yapılabilmektedir.
Sarımsak İçin Hasat Yapılışı
Söküme yaprakların sararması ve sarımsağın yatmaya başlaması ile başlanır. Başların iyice teşekkül edebilmesi için tıpkı soğanda olduğu gibi sarımsakta da sökümden 2 hafta önce boş bir varil tarla üzerinde yuvarlanarak sarımsağın yapraklarının yatması sağlanmalıdır. Söküm ya elle ya da traktörle yapılır.
Elle sökümde sarımsak sökmek için özel olarak yapılmış beller kullanılır. Traktör ile sökümde ise traktörün arkasına özel olarak sarımsak sökümü için yapılmış sarımsak sökme aleti bağlanır. Sökülen sarımsaklar tarla üzerine sıra halinde serilerek 3-5 gün kurutularak ayrıca bağ haline getirilerek satışa sunulur.
Şayet söküm erken yapıldığında sarımsaklarda solma görülmektedir. Söküm geç yapıldığında ise saplar boğaz kısımlarından koptuklarından bağlama işlemi yapılamamaktadır.
İklim ve toprak şartlarına bağlı olarak değişmekle birlikte, dekardan 700-1300 kg sarımsak alınır. Toprak yüzeyine bırakılan bu sarımsaklar güneşlenmeye bağlı olarak, 3-10 gün süreyle kurutulur. Kuruma sırasında, elbaların birkaç günde bir ters çevrilmesiyle bu süre kısaltılabilir.
Sarımsak demetleri:
Elbaların dizilişi:
Elbaların toprak üstündeki farklı açıdaki görüntüsü:
İyice kuruyan sarımsaklar, sabahın erken saatlerinde çiğ kalkmadan önce veya akşam geç saatlerde, geceye doğru çiğ indikten sonra, tarladan römorklara yüklenerek kaldırılmaktadır. Böylece sarımsak saplarının ufalanması kolaylaştırılmaktadır.
Sarımsağa Hasat Sonrası Uygulanan İşlemler
Sarımsağın Ayıklanması
Ayıklama, hasat edilen sarımsakların içinde bulunan çürük, ezik, solgun, düşük kaliteli, kusurlu, mekanik zararlanmaya uğramış olanların ayrılması işlemidir. Ayıklama tarlada veya pazara sevkten önce çiftlikte yapılmaktadır.
Sarımsakların kusurlu olanlardan ayıklanması:
Sarımsağın Standardizasyonu
Ürünleri, üretici ve tüketici arasında akışı sırasında bütün tarafların kabul edebileceği üniform bir yapıya sahip olmaları için yapılan boylama işine “sınıflandırma” denir. Üreticilerin ürünlerini en uygun fiyata satabilmeleri ve tüketicilerin de belirli kalitedeki ürünü bulabilmesi açısından bu işlem gereklidir. Genellikle sarımsak üreticileri sınıflandırma işine önem vermekte ve yapmaktadırlar.
Sınıflandırma ülkemizde, başın çapı göz önünde tutularak yapılır. İriliğine göre sarımsaklar üç sınıfta toplanır;
Ekstra sınıf; Bu sarımsaklar üstün nitelikte, başlar muntazam dizilmiş, çeşide özgü rengini almış, diş yapısı iyi, temiz sarımsaklardır. Yörede bu tip sarımsaklara “iri sarımsak” denmektedir. Bu sarımsakların çapı 45 mm ve daha yukarıdır.
Ekstra sınıf sarımsak:
1. sınıf: Yörede “orta sarımsak” diye adlandırılan bu sarımsakların çapı 25-35 mm’ dir.
Orta sarımsak:
2. sınıf; Baş büyüklüğü 20-25 mm olan bu sarımsaklar halk arasında “ufak sarımsak” olarak adlandırılır.
Ufak sarımsak:
Bu sınıflandırmalardan başka, tek dişten oluşan “mürdük sarımsaklar” ve saptan ayrılmış başlarda veya kasalara ayrılmaktadır. Tohumluk sarımsaklar da, boylama sırasında ayrı bir grup olarak karşımıza çıkmaktadır.
Sarımsağın Piyasaya ve Arz Değeri
Sarımsaklar temizlenip, sınıflandırıldıktan sonra depolanabileceği gibi, pazarda satılabilmektedir. Elbalar pazara genellikle, römorklarda, boylarına göre düzenli yığınlar halinde getirilerek arz edilmektedir. Baş sarımsakların ise torba veya kasalar içinde satışı gerçekleştirilmektedir.
Sarımsakların pazarlanmak üzere traktörlerle taşınması:
Pazara ilk sunulan sarımsaklar, genelde ufak sarımsak diye adlandırılan 2. sınıf sarımsaklardır. Daha yüksek kaliteli sarımsaklar, ileriki aylarda satışa sunulmaktadır. Ürünler mahalli pazarlarda veya yöre tüccarlarına satılmaktadır.
Kastamonu sarımsak üreticilerinin teşkilatlanmamış olmalarından dolayı pazarda fiyat oluşumu, tamamen tüccarların insiyatifindedir. Kuru sarımsak çeşidi olarak dünya standartlarında olan Kastamonu Sarımsağının gerçek değerini bulduğu söylenemez.
Sarımsağın Muhafaza Edilmesi
Sarımsaklar elbaların düzenli yığınlar haline getirilmesiyle, adi depolarda muhafaza edilmektedir. Bundan başka örgü haline getirilen sarımsaklar askılarda, baş halinde olanlar, karton kutu ve kasalarda saklanmaktadır.
Sarımsakların depolanması:
Teknik olarak sarımsak, çok uzun süre muhafaza edilebilir. Muhafaza süresince depo şartları yanında, ürünün yetiştirilmesi sırasında uygulanan teknik, iklim ve toprak şartları da etkilidir. Fazla azotlu gübreleme, bilinçsiz sulama, başları tam kurumadan depoya alma, depoda başları fazla sıkıştırma, yığını yüksek yapma gibi işlemler depo ömrünü azaltmakta ve kayıplara neden olmaktadır.
Sarımsaklar 0-5 derece sıcaklık, %60-70 nemde en az ağırlık kaybı ile 3-4 ay muhafaza edilir. Sarımsak diğer sebzelere göre soğuk muhafazaya en dayanıklı ürünüdür. Depolamada -5 derece sıcaklıkta bile donmadığı görülür. Soğuk havalı ayarlanabilir depolarda 5-6 aylık muhafaza sonucu %5 ağırlık kaybına rastlanır. Adi depolarda ise bu oran % 15-40 arasında değişmektedir.
Soğutucu depolar sağlıklı olmalarına rağmen, ülkemiz şartlarında ekonomik değildir.
Lütfen yorum bırakın.