Senecio Üretimi
Avrupa’da çok benimsenen sineralya çiçeği 70 yıldır ülkemizde yetiştirilmektedir. Bileşikgiller familyasındandır. Anayurdu Kanarya Adaları olan duyarlı bir yıllık otsu bitkidir. Bunun yanında iki ve çok yıllık türleri de vardır.
Seralarda rahatlıkla yetiştirilebilmektedir. Evlerde 30 cm kadar boylanabilirken uygun koşullarda bahçelerde özenle bakıldığında boyu 40 cm’ye kadar yükselebilir. Çiçeklenme dönemi mart – mayıs ayları arasında olup kokusuzdur. Seneciolar genellikle tohum ekiminden çiçeklenmeye kadar geçen süre 7-8 aydır.
Senecio bitkisi:
Senecio Bitkisinin Tanımı ve Önemi
Bilimsel sınıflandırma
- Âlem: Plantae
- Bölüm: Magnoliophyta ( Kapalı Tohumlu)
- Sınıf: Magnoliopsida ( Çift çenekli)
- Takım: Asterales
- Familya: Asteraceae
- Cins: Senecio
Tüylü, kalp şeklinde iri yaprakları olan tek veya çok yıllık bitkilerdir. Derin girintili çıkıntılı parlak yeşil yaprakları vardır.
Senecio bitkisinde yaprak yapısı:
Yaprakların üstüne kadar yükselen sapların ucunda ve salkımlar halinde yaz mevsiminde açan papatyaya benzeyen, çok renkli gösterişli çiçekleri vardır. Çok çeşitli renkte (pembe, mor, mavi ve pastel renklerde), bol miktarda yalınkat veya katmerli çiçekleri vardır. Bitkinin bu bileşik çiçekleri 45 cm genişlikte ve ortadaki tüpsü çiçekleri sarı; çevredeki dilsi çiçekleri ise kızıl, şarabi, beyaz, mor ile leylak renginde olur.
Senecio bitkisi çiçeği:
Senecio Çeşitleri
Saksıda yetiştirilip kışın camekânda korunan bu bitkinin, ancak camekânlarda çiçek açan başka beş cinsi ve her bir cinsin değişik çeşitleri vardır.
Senecio bitki çeşitliliği:
Büyük Çiçekli Hibrit Cinsi, Senecio Çeşidi
Çiçekleri beyaz, doğu mavisi, deniz mavisi, kartopu şeklinde ve beyaz, koyu pembe renkleriyle ayrı ayrı ya da karışık olarak gelişir. Bu çeşitler arasında Stuvâl, Matador, Pompadur, Vyaroz çeşitleri en zarif olanlarıdır.
Hibrit Piramidal, Senecio Çeşidi
Çiçek sapı yükselerek ortaya çıkan koncalarla piramit şeklini alır. Bol ve değişik renkli büyük çiçekler açar.
Hibrit-Nen, Senecio Çeşidi
Bodur olan bu cinsin yaprakları geniş ve çiçekleri olağanüstü büyük ve zariftir.
Poliyanta, Senecio Çeşidi
80-95 cm yükselen bu cinsin çiçekleri küçük ve değişiktir. Özel olarak demet yapımına pek yarar. Bu cinsin bir de çiçekleri yıldız şeklinde birkaç çeşidi vardır.
Maritima Cinsi, Senecio Çeşidi
Bu cinsin, Diyaman, Kandidisima çeşitleri özel olarak yapraklarının beyaz renkli ve dantelâlı olduğundan, bahçelerde bölme kenarlarının süslenmesinde kullanılır.
Senecio hybridus hortensis adı altında toplanan birçok melezlerin üretilmesine yarayan 2 türü vardır. Bunlar senecio cruentus ve senecio bicolor türleridir.
Senecio Cruentus, Senecio Çeşidi
Tek yıllık bitkilerdir. 30 – 60 cm boyunda, yazın kırmızı çiçek açar. Çok değişik renkli çiçeği için üretilir. Özellikle üç çeşidi piyasada çok üretilir.
Multiflora, Senecio Çeşidi
Bir bitkide çok sayıda çiçek açar.
Grandiflora, Senecio Çeşidi
Bir bitkide çok sayıda çiçek açar. Ancak kısa çiçek sapa sahiptir. Stellata veya Expo çeşitleri ise 30 adet çiçek vardır.
Senecio cruentus, senecio çeşidi:
Senecio Maritimus veya Cineraria Maritima, Senecio Çeşidi
Otsu çok yıllıktır. Akdeniz bitkisidir. Mevsimlik çiçekler arasında gümüşi rengiyle dikkat çekicidir. Çiçekleri küçük sarı renklidir. Yaprakları gri renkli ve 15 cm uzunluğundadır.
Senecio maritimus, senecio çeşidi:
Senecio Elegans veya S. Purpureus, Senecio Çeşidi
Sık, derin yırtmaçlı, koyu yeşil yapraklara sahiptir. Çiçekleri kırmızı ve mor renklidir.
Senecio elegans, senecio çeşidi:
Senecio Scadens veya S. Angulata, Senecio Çeşidi
Sarmaşık formundadır. Ekim – kasım aylarında çiçek açar. Yaprakları küçük ve dişlidir. Çiçekler 4-8 cm çapında, sarı renklidir.
Senecio scadens, senecio çeşidi:
Senecio Greyi, Senecio Çeşidi
Çalı formundadır. Deniz kenarlarına uygun bir bitkidir. Sarı çiçeklidir.
Senecio greyi, senecio çeşidi:
Senecio Vulgaris, Senecio Çeşidi
Yaprakları dişli, sarı çiçekli bir bitkidir.
Senecio vulgaris, senecio çeşidi:
Senecio Üretimi
Tohum ile üretilir. Tohumu kendimiz de toplayabiliriz. Ancak artık piyasada kaliteli ve yeknesak ürün alabilmek için tohumu tohum firmalarından temin etmek gerekir. Eğer yine de tohumu kendimiz toplayacaksak tohumlar bitki üzerinde iyice kuruduktan sonra toplanıp serin ve kuru bir yerde saklanmalıdır. Ilıman yerlerde Senecio bitkisi için kış sonunda, sert iklimli yerlerde mart sonunda veya nisanda ekilmelidir. Tohum ekimi John Innes tohum kompostuna nisan – ağustos ayları arasında yapılır. Özellikle de iç mekânda kullanacağımız sineralya çeşidi için temmuz – eylül ayları arasında ekim yapılmalıdır. Tohumların üzerine kapak atılmaz. Bu yüzden tohumların nemini koruyabilmek için mutlaka nem kontrolü yapılmalıdır. Mümkünse nem sabit bir değerde tutulmalıdır. Tohum kasaları 21 – 24 C°’de, nemli ve gölge bir yerde muhafaza edildiği takdirde 10 – 14 gün içerisinde çimlenme olur. İlk olarak 3-4 gün 21-24 °C sıcaklık uygundur. İkinci aşamada sıcaklık 20-21 °C’ye düşürülür, sonra 18-21 °C ve son olarak çimlenme 15-17 °C’de tamamlanır. Tohum ekimi ilkbaharda yapılan bitkiler aralık – ocak ayında; yazın yapılanlar ise ertesi yılın mayıs – haziran aylarında çiçeklenir.
Senecio bitki fidesi:
Senecio bitkisi ayrıca çok kullanılmamakla birlikte çelikle de üretilmektedir. Yeni sürgünlerden alınan çelikler birkaç santimetre uzunluğunda hazırlanır. Alt yaprakları temizlendikten sonra köklendirme ortamına dikilir. Köklendirme ortamı yarı gölge ve sabit nemli bir yer olmalıdır.
Senecio Bitkisinin Ekolojik İstekleri
Sıcaklık
Kış ısısı minumum 4 C°, kasım ayından sonra 8 C° tutulmalıdır. Ocak ayından sonra ısı yavaş yavaş artırılıp 10 – 12 C°’ye çıkarılmalıdır. Çiçek tomurcukları görülünce 16 C°’ye çıkarılmalıdır. Yılbaşında çiçeklenebilmeleri için geceleri 5 – 7 C° gündüzleri ise en fazla 10-15 C° gibi biraz daha sıcak ortamda bulundurulmalıdır. Bitki gelişimi için en uygun sıcaklık 12-18 C°’deki sıcaklıklardır.
Senecio bitkisinin seradaki görünümü:
Orantılı Nem
Nemi sever. %60 – 70 orantılı nem yeterlidir. Özellikle fidelerin gelişiminde nemli ortamlar idealdir. Ayrıca ilk tohum atıldığında, tohumlar küçük olduğu için kurumayı önlemek için ortamdaki nemin sabit tutulması gerekir.
Işık
Serin ve yarı gölge yerleri sever. Aydınlık, ama doğrudan güneş ışığı almayan yerlerde bulundurulmalıdır. Sinerelyalar gölgeli verandaların önüne konulan saksılara pek yakışır. Düşük nemli ve aydınlık yerlerde genç bitkilerin gelişimi yavaş olmaktadır.
Senecio bitkisinin seradaki ışık durumu:
Senecio Üretiminde Kültürel Önlemler
Saksı Değiştirme
Senecio bitkisi Johun Innes saksı kompostu No.2’de iyi gelişir. Ayrıca, hacim olarak 3 kısım tınlı toprak ve 1 kısım turba veya yanmış ahır gübresinin karışımıyla elde edilen harç da kullanılır. Bunun yanında 3 kısım bahçe toprağı + 2 kısım yaprak çürüntüsü + 1 kısım kum karışımı da kullanılabilir. Saksı değişiminde hafif ağır killi ya da organik maddece zengin kumlu topraklarda değiştirebilir. Kök sistemi dağıtılmadan saksı değişimi yapılmalıdır.
Gübreleme
Ocak – mart ayları arasında haftada bir kez 1 litre suya 1 – 2 gram azotça fakir gübrelerle gübrelenmelidir. Ortamın Ph ve tuzluluk değerleri iyi ayarlanmalıdır. pH değeri 6,2 – 6,5 arasında olmalıdır. Ayrıca tuza karşı hassastır. EC değeri düşük olmalıdır.
Sulama
Bitkiler marttan ağustosa kadar çiçeklenme dönemi boyunca bolca sulanmalı, saksı toprağı hiçbir zaman kuru bırakılmamalıdır. Aksi takdirde bitkiyi hemen yaprak bitkilerinin sardığı görülür.
Senecio bitkisinin damlama sulama ile sulanması:
Sulama daha çok sabah yapılmalıdır. Su yavaş bir şekilde verilmelidir. Son yıllarda tüm seralar damlama sulama sistemini kullandıklarından sulama ile ilgili problemler en alt düzeye indirgenmiştir.
Budama
Kuruyan, çürüyen yaprak ve çiçekler kesilip uzaklaştırılmalar. Çok fazla uzamış, boya kaçmış bitkiler derin olarak budanabilir. Böylece güçlü ve toplu yeni bitkiler elde edilir. Ayrıca bu işlem bitkinin çiçek açmasına da teşvik etmiş olur.
Senecio Hastalık ve Zararlıları
Önemli hastalıkları virus, kök çürüklüğü, solgunluk, külleme, kurşuni küf ve yaprak lekesi; zararlıları ise kırmızı örümcekler, thripler, yaprak bitleri ve beyaz sinektir.
Külleme
Bitkinin yaprak, yaprak sapı, çiçek, çiçek sapı ve gövdesinde görülür. Genellikle yaprakların üst yüzü pudra veya un serpilmiş gibi tozla kaplanır. Bu tozun rengi kurşuni kahverengiden beyaza kadar değişir. Yaprak, parlaklığını ve yumuşaklığını yitirir, sert bir yapı alır. Hasta bitkilerde büyüme ve çiçeklenme olmaz. Küllenme fungusları yaz sonunda yaprak üzerinde oluşturduğu cleistotheciumlarıyla kışa girer ve gelecek baharda oluşturduğu ascosporlarıyla bitkilere yeniden bulaşır. Yayılması için en elverişli ortam sıcaklığı 15-20 C° olmalıdır. Ayrıca yüksek orantılı nem düzeyleri bu funguslar için uygundur. Sıcak ve kurak koşullarda bu hastalığın etkisi daha çabuk görülür.
Kurşuni Küf
Yaprak, gövde ve çiçeklerde etkilidir. Fazla nemli ortamlarda bu bitki kısımlarının üstlerini gri küf tabakası kaplar. Bulaşmalar çiçeklerde küçük koyu renkli lekeler halinde görülür. Uzun süre devam eden %85’in üzerindeki orantılı nem ve özellikle 15-25 C° sıcaklıklarda hastalığın yayılması için en uygun ortamdır.
Mücadelesinde ise; yayılma koşulları olan sıcaklık ve nem oranlarını uygun düzeyde tutmak çok önemlidir. Hastalık parazit olduğu için bitkiyi yaralayan ve zarar veren her türlü faktörden kaçınılmalıdır. Fungusitli ilaçlarla ilaçlanmalıdır.
Yaprak Lekesi
Genellikle yaşlı yapraklarda görülür. Lekelerin üzeri duman rengi fungal rengi örtü ile kaplıdır. Mücadelesi; Hastalıklı bitkiler ortadan kaldırmalıdır. Sıcak hava, fazla nem ve aşırı sulamadan kaçınılmalıdır. Fungusitli ilaçlarla ilaçlanmalıdır.
Yalancı Külleme
Plasmopara halstedii mantarının etkisi ile ortaya çıkar. Yaprakların üst epidemisinde soluk yeşil lekeler gelişir. Üstteki lekelere denk gelecek biçimde yaprakların alt yüzünde örgü gibi ve beyazımsı küf görülür. Bunun sonucunda yapraklar mantarın saldırısına uğrar ve büzülüp ölmesine neden olur.
Mücadelesinde; tüm hastalıklı kısımlar uzaklaştırılır ve yok edilir. Bitkiler mümkün olduğu ölçüde kuru tutulur. Bitkiler iyi ışık alacak biçimde aralıklı ekilir veya dikilir. Hastalık baskın hale gelirse bordo bulamacı veya başka bir bakırlı ilaç püskürtmesi yapılır.
Erysiphe cichoracearum mantarı yapraklara, gövdeye ve çiçek tomurcuklarına bunları beyazımsı ve tozumsu bir oluşum ile örterek saldırır. Hastalanan kısımlar bodurlaşır ve cüceleşir. Mantar 7-8 C°’deki düşük sıcaklıklı seralarda kuvvetle gelişemez.
Mücadelesinde ise; küllemenin ilk görüldüğü zaman fungusitli ilaçlarla ilaçlanmalıdır.
Yanıklık
Botrytis cinerea mantarı, yüksek rutubet ve düşük ışık altında yetiştirilen genç senecio bitkilerinde “yanıklık” hastalığı yaratmaktadır.
Mücadelesinde; bitkiler arasında yeteri kadar aralık bırakılmalıdır. Sera düzenli havalandırılmalıdır. Ayrıca fungusitli ilaçlarla ilaçlanmalıdır.
Gövde Çürüklüğü
Phytophthora cinnamomi, Fusarium sp. ve Sclerotinia sclerotiorum gibi toprakta yaşayan mantarlar Senecio bitkilerinde kök ve gövde çürüklüğü hastalıkları yaratırlar.
Mücadelesinde; temiz toprak kullanılır. Eski toprak sıcaklık ile pastörize edilir veya ilaçlanmalıdır.
Virüs
Domatesteki lekeli solgunluk virüsü, Seneciolarda da etkili olarak “lekeli solgunluk” hastalığını meydana getirir.
Mücadelesinde; virüslü hastalıkların ilaçla mücadelesi yapılamamaktadır. Ancak taşıyıcı ve hastalıklı bitkilerin yetiştirilmemesi, toprağın virüs bulaşıklı olmaması gerekir. Etkilenmiş bitkiler toplanıp yok edilir. Etkili maddesi “malathion” olan ilaçlarla önlem açısından ilaçlanmalıdır.
Kırmızı Örümcekler
Akar adı ile tanınırlar. Çıplak gözle zor fark edilirler. Vücutları oval yumuşak ve yapılı, üzerlerinde seyrek uzun kıllar bulunur. Akarlar, bitkilerin yapraklarının özellikle alt kısmını sokup bitki öz suyunu emerler. Ayrıca emme sırasında salgıladıkları zehirli maddelerden dolayı yapraklarda beyaz, sarı ve kahverengimsi lekeler oluşur. Bitkinin yapraklarının tümünü kurutabilir.
Mücadelesinde akarisitler kullanılmalıdır. İlaçlama sırasında özellikle yaprakların alt kısmına ilaçlanmasına dikkat edilmelidir.
Yaprak Bitleri, püseron, ballık adları ile tanınırlar. Vücutları yumuşak bazen hafif tozlu veya bir mum salgısı ile örtülü olabilirler. Renkleri yeşil, siyah, sarı, kırmızı, beyaz ve kahverengimsidir. Yaprak bitleri bitkileri sokup bitki öz suyunu emerek yaşar. Emme sırasında salgıladıkları toksik ve tahriş edici maddelerle yaprak kıvrılması veya şişkinlik gibi anormal oluşumlara neden olurlar. Yaprak sararır ve kurur. Virüs hastalıklarını taşıyarak önemli zararlara yol açarlar. Mücadelesi, aşağıda adı ve kullanım dozu verilen ilaçlardan birisi su ile karıştırarak uygun bir pülvizatörle bitkiye püskürtülmelidir.
Beyaz Sinek
Ergin vücudu soluk sarı renkte olup, kanatlar üzerindeki beyaz mum tabakası nedeniyle genel olarak beyaz renkte görünür. Larvalar yaprağa yapışık olup şeffaf renktedir. Yaprakların alt yüzeyinde beslenirler. Yılda 9-10 döl verebilir. Bitki öz suyunu emer. Larva ve erginler bitki öz suyunu emerek beslenir, bitkinin zayıflamasına, yaprakların sararmasına, neden olur. Ayrıca beslenme sırasında tatlı ve yapışkan bir madde salgıladığından yapraklar üzerinde fumajin denen mantar gelişerek bitkinin görünümünü bozar ve pazar değerini düşürür. Bunun yanı sıra erginleri bazı virus hastalıkları taşıyıcısıdır. İlaçla mücadelesi yapılmalıdır.
Lütfen yorum bırakın.