Durağı: Yegah perdesidir.
Seyri: İnicidir.
Yegah Makamı Dizisi: Yerinde Neva makamı (Uşşak dörtlüsü + Rast beşlisi) dizisine Yegah perdesindeki Rast makamı (Rast beşlisi + Rast veya Buselik beşlisi) dizisinin eklenmesinden meydana gelmiştir. Yegah makamı bazen de yerinde Neva makamına Yegahda Rast beşlisinin eklenmesi tarzında kullanılmıştır. Tam karar, Yegah perdesinde genellikle Acemli Rast dizisiyle, bazen de aynı perdede sadece Rast beşlisiyle yapılmıştır.
Yegah Makamı Dizisi:
Güçlüsü: Neva makamının güçlüsü olan Neva perdesi Yegah makamının da birinci mertebe güçlüsüdür. Makamın yarım kararı Rast çeşnisiyle bu perde üzerinde yapılır. Bu arada Nim Hicaz perdesi yeden olarak kullanılır. İkinci mertebe güçlü, üzerinde üç ayrı çeşni bulunan Dügah perdesidir.
Asma Karar Perdeleri: (Neva makamının asma kararlarından başka) Neva perdesindeki yarım karardan sonra, Segah perdesindeki Segah ve Ferahnak çeşnisi veya Segah üçlüsü ile asma karar yapılır. Dügah perdesi çok önemli bir asma karar perdesidir. Çünkü Dügah perdesi üzerinde Neva dizisinin pest tarafı, Yegah perdesindeki Rast dizisinin de üst tarafı yer alır. Yani Dügah perdesi üzerindeki dörtlü Yegah makam dizilerinin orta bölgesidir. Bu duruma göre Dügah perdesi üzerinde üç ayrı çeşni dörtlü halinde yer alır:
I-Yerindeki Neva dizisinin pest tarafı olarak Dügahda (yerinde) Uşşak dörtlüsü,
II-Yegahda Rast dizisinin tiz tarafı olarak Dügahda Rast dörtlüsü,
III-Yine Yegah perdesindeki Acemli Rast dizisinin tiz tarafı olarak Dügahda, yani yerinde Buselik dörtlüsü.
Bunlardan başka Neva dizisi kullanılırken Rast perdesinde Rast çeşnisiyle düşülüp asma karar yapılabilir. Yegah perdesindeki Rast dizisine geçilince, Rast perdesindeki asma karar Rast veya Pençgah beşlisiyle olur. Rast makamının üçüncü derece üzerinde asma karar yaptığını önceden görmüştük. Şimdi Yegah perdesi üzerinde bulunan Rast dizisinin üçüncü derecesi olan Irak perdesinde de Ferahnak beşlisi veya Segah üçlüsü ile asma karar yapılabilirse de, bunda fazla ısrar edilmez.Çünkü makam Ferahnak makamına benzeyebilir. Bundan başka Hüseyni Aşiran perdesinde de Uşşak çeşnisiyle çok az olmak şartıyla asma karar yapılabilir.
Donanımı: Neva makamı gibi, si için koma bemolü, fa için bakiye diyezi donanıma yazılır. Yegah perdesindeki Rast dizisine geçildiğinde gerekli değişiklikler eser içinde gösterilir.
Perdelerin Klasik Türk Müziği’ndeki isimleri: Pestten tize doğru: Yegahda Rast dizisi; Yegah, Hüseyni Aşiran, Irak, Rast, Dügah, Buselik, Nim Hicaz veya Çargah, Neva. Yerinde Neva dizisi; Dügah, Segah,Çargah, Neva, Hüseyni, Eviç, Gerdaniye, Muhayyerdir.
Yedeni: Portenin altındaki bakiye diyezli do Kaba Nim Hicaz perdesidir.
Genişlemesi: Yegah makamı ayrıca genişletilmemiştir. Çünkü zaten geniş bir seyir alanına sahiptir. Gerekirse Neva makamı gibi genişleyebilir.
Seyir: Yerindeki Neva makamı ile Neva perdesi civarından seyre başlanır. Bu dizinin çeşnilerinde karışık gezinildikten sonra Neva perdesinde Rast çeşnisiyle yarım karar yapılır. Bu arada gerekli yerlerde gereken asma kararlar da gösterilerek dolaşılıp Dügah perdesinde Uşşak çeşnisi ile Neva makamı sona erdirilir. Sonra Yegah perdesindeki Rast dizisine geçilir. Bu dizide de gerekli asma kararlar gösterilerek gezinildikten sonra, Yegah perdesinde Rast çeşnisiyle yedenli tam karar yapılır.
Yegah Makamı’na Örnek Bir Eser
Lütfen yorum bırakın.