Yıldız Çiçeği – Dalya (Dahlia) Yetiştiriciliği
Bilimsel Sınıflandırma
Yıldız – Dalya (Dahlia) Bitkisinin Genel Özellikleri
İsveçli botanikçi Andreas Dahl’dan adını almıştır. Yumrulu, çok yıllık bir bitkidir.
Yıldız – Dalya (Dahlia) Bitkisi:
Çiçek tablaları düz, kenar çiçekleri dilsi formlu, iç kısımdakiler borumsu formdadır. Çiçek renkleri çok değişiktir. Yaprakları karşılıklı dizilmiş, tek veya üç parçalı, kenarları dişlidir. Yıldızlar gerek çiçek formları ve gerekse renkleri bakımından çok değişken bitkilerdir. Güzel katmerli bir çeşidin kısa süre sonra yarı katmerli şekle dönüşmesi ve renginin de değişimi mümkündür. İki renklilerde rengin birisi kaybolabilir. Aynı bitkinin ayrı dalları farklı renkli çiçekler oluşturabilir.
Yıldız – Dalya (Dahlia) Bitkisinin Üretimi
En kolay üretim köklenmiş ve sürmüş yumru grubunun ayrılmasıyla olur. Yaprak gözü veya tomurcuğu bulunmayan yumru gelişemez, çürür. Ayrıca çelik, aşı, tohum, yumru ve ayırma ile de üretmek mümkündür.
Yeşil çelikle yıldız çiçeği üretimi: Çelik materyali kazanmak amacıyla yumrular, ocak ayında 5 -8 cm kalınlığında kum + torf karışımına yumrunun boyun kısmı harcın dışında kalacak şekilde dikilir. Ölçülü sulama yapılır. Sisleme altında 18 – 20 C° sıcaklıkta 2- 3 hafta içerisinde yumrular sürerek çelikler alınır. Bu genç sürgünler 5 – 8 cm olunca sürme noktasından ana bitkiden ayrılır. Bir yumrudan 15 – 50 adet çelik alınabilir. Alınan çelikler yumrunun dikildiği aynı harç içerisine dikilir. Çelikler 20 – 25 C°’de 10 – 14 gün içerisinde köklenir. Fidelerde üç çift yaprak oluştuktan sonra uç alma yapılarak bitkinin dallanması sağlanır.
Aşı ile yıldız çiçeği üretimi: Şubat ayında seradaki bitkilerde yapılır.
Tohumla yıldız çiçeği üretimi: Şubat – mart aylarında atılır. Ekilen tohumların üzeri ince bir harçla kapatılır. Tohumlar 24-26 C°’de 1-2 haftada çimlenir. Tohum ekiminden çiçeklenmeye kadar 12 – 14 hafta geçmesi gerekir.
Yumru ile yıldız çiçeği üretimi: Çelik almak için dikilen yumruların sürgünleri uzadıkça haziran ayından itibaren 30 – 50 cm yukarıdan budanır. Çiçek açmalarına izin verilmez. Yıldız bitkisinin toprak üstü kısımları uzun gün reaksiyonu verirken, toprak altı kısmı kısa gün reaksiyonu vermektedir. Bu nedenle bitki sonbahardan itibaren yumrularını oluşturmaya başlar. Yumru üretimi açık alanda yapılabilir. Artık bunlar yeni senenin çiçeğini verecek olan materyallerdir. Yumrular, ayrılarak saksılara dikilir.
Ayırma ile yıldız çiçeği üretimi: Az kullanılan bir yöntemdir. Şubat – mart aylarında gelişmiş anaç bitkiler topraktan çıkartılır. Büyüklüklerine göre keskin bir bıçakla kesilerek küçük parçalara ayrılır. Bunlar saksıya dikilerek yeni çiçekler elde edilir. Burada dikkat edilmesi gereken konu, her yumrunun üstte bir kök boynunun bulunmasıdır. Aksi halde göz bulunmadığı için yumrunun sürmesi söz konusu değildir.
Yıldız – Dalya (Dahlia) Bitkisinin Ekolojik İstekleri
Kültür çeşitlerini kolayca yetiştirmek mümkündür. Yıldız bitkisi ilk çimlenme sırasında 18 – 26 C° sıcaklıkta çimlenir. Ancak daha sonra sıcaklık düşürülmelidir. 12 C° yıldız bitkisinin gelişmesi için normaldir. Bol sayıda ve erken çiçek açması için güneşli – havadar ortamlara gereksinim duyar. Humuslu ve hafif tınlı topraklardan çok fazla hoşlanır. Fazla asitli topraklardan hoşlanmaz. Yumruların kışın dondan korunması gerekir. Bu ortamın kuru ve havadar olmasına dikkat edilmelidir.
Yıldız bitkisi fotoperiyodik reaksiyon gösterir. Toprak üstü kısımları uzun gün koşullarında, toprak altı kısımları ise kısa gün koşullarında iyi gelişir. Toprak üstü kısımlarının iyi gelişebilmeleri için günlük en az 12 saatlik ışığa gereksinim vardır. Aksi halde gelişim yavaşlar. Çiçek taslağı oluşumu için de uzun gün gereklidir. Kısa gün koşullarında özellikle katlı çeşitlerde kalite düşüklüğü görülür. Çok dallanma ve çok sayıda çiçek ancak uzun gün koşullarında elde edilir. Yumruların gelişmesi söz konusu olduğunda kısa gün koşullarının sağlanması gerekmektedir. Bunu sağlamak için 20 – 30 gün süre ile bitkilere günlük 8 – 11 saat ışık vermeli, diğer zamanda bitkiler karanlıkta bırakılmalıdır.
Yıldız – Dalya (Dahlia) Bitkisinin Peyzajda Kullanımı
Yıldızların, çiçek bordürlerinde tek veya birkaç sıra üzerinde dikilmeleri daha etkili olmaktadır. Aralarına yıldızla uyuşabilen ve yıldız çiçekli iken çiçeklenmeyen mevsimlik bitkiler dikilerek yeşil bir yüzey oluşturulabilir. Balkon bitkisi ve hatta kesme çiçek olarak da kullanılmaktadır.
Yıldız – Dalya (Dahlia) Bitkisinin Önemli Türleri
Gerçek Yıldız Çiçekleri
Bu türlerin tümü ayırma ve çelikle üretilmektedir.
- Dahlia excelsa, Yıldız çiçeği türü: Doğal olarak Meksika’da yetişmektedir. Çiçeklenme zamanı kasımdır. 6 metreye kadar boylanır.Dahlia excelsa, Yıldız çiçeği türü:
Dallanma göstermez. Ilıman iklimlerde alt kısmı odunlaşır. Yaprakları büyük, 70 cm uzunluğunda ve 50 cm genişliğindedir. Çevredeki dil çiçekleri 8 adet ve açık erguvan renginde, ortadaki boru çiçekleri solgun pembe renklidir.
- Dahlia imperialis, Yıldız çiçeği türü: Doğal olarak Meksika’da yetişmektedir. Çiçeklenme zamanı sonbahar – kıştır. Ağaç formundadır. Boyu 2 – 5 metre arasındadır. Kök yumruludur. Çiçekleri çan formunda ve aşağı doğru bükük, beyaz renkli, boru çiçekleri sarı renklidir.Dahlia imperialis, Yıldız çiçeği türü:
- Dahlia merckii ( Dahlia glabrata ), Yıldız çiçeği türü: Meksika’da doğal olarak bulunur. 60 – 90 cm boyundadır. Dil çiçekleri leylak renginde ve dişlidir.Dahlia merckii ( Dahlia glabrata ), Yıldız çiçeği türü:
Yıldız Çiçeğine Ait Oldukları Şüpheli Olan Türler
Bu gruptaki yıldızların tamamının 1791 yılında Meksika’dan getirilen dahlia pinnata ile dahlia juarezii olduğu düşünülmektedir. Bunlar Avrupa’da ıslah edilmiştir.
- Dahlia pinnata ( Dahlia rosea, Dahlia variabilis ) türü: Bir metre kadar boy yapar. Dallanma gösterir. Yapraklar bir sap üzerinde karşılıklı ve dörtlüdür. Üst yapraklarda sap üzerinde sağlı sollu birer yaprak bulunur. Yaprak kenarları kertikli, yaprakların üst yüzü yeşil, alt kısmı gri – yeşil renklidir. Çiçek tablası, yatay veya hafif büküktür. Dil çiçekleri 8 adet tozlanabilir özellikte ve pembe renklidir. Kökleri yumruludur. Bugün yetişen dahlia hibritlerinin oluşmasında önemli rol oynayan türlerdendir.Dahlia pinnata ( Dahlia rosea, Dahlia variabilis ) türü:
Bahçelerde kullanılan örnekleri üç grupta toplamak mümkündür.
- Yalınkat çiçekliler: Çiçek tablalarının içe yakın kısımlarındaki çiçekleri sarı, borumsu yapıda, kenar çiçekleri muntazam ve dil şeklindedir.
- Yarı katmerli yıldızlar: Çeşitli ırkları vardır. Özellikle şakayık yıldızları dikkat çeker. Büyük yapılı çiçek tablaları, çift sıralı ve bir kısmı tam gelişememiş küçük çiçeklerden oluşmuştur.
- Katmerli çiçekli yıldızlar: İç kısımlardaki çiçekler belirsizdir. Çiçekleri çok sıktır.
Yıldız – Dalya (Dahlia) Bitkisinde Karşılaşılan Önemli Hastalık ve Zararlılar
Bakteriyal solgunluk hastalıkları, bakterilerin oluşturduğu gal hastalıkları, virüslerin neden olduğu yaprak leke hastalıkları, botrytis, yaprak bitleri ve kırmızı örümcek en çok karşılaşılan problemlerdir.
Lütfen yorum bırakın.