Tam ve Yarım Ses, Anarmoni

Piyano klavyesinde Beyaz ve Siyah olmak üzere iki çeşit tuş vardır. Beyaz tuşlarla, örneğin iki do notası arasında çalınan sekiz tuş (do – re- mi – fa – sol – la – si – do) bize bir oktav dediğimiz genişliği bildirir. Bu çalış boyunca bazı beyaz tuşların arasında siyah tuşların bulunduğu, bazılarında ise bulunmadığı açık olarak görülecektir. Bu durum, bir birine komşu beyaz tuşlar arasında, eşit aralıkların bulunmadığının kanıtıdır. Do notasından başladığımızda aralarında siyah tuş bulunanlara tam ses (ya da tam perde), aralarında siyah tuş bulunmayanlara ise yarım ses (ya da yarım perde) adı verilir. Böylece Mi-Fa ile Si-Do tuşları arası yarım ses, Do-Re, Re-Mi, Fa-Sol, Sol-La, La-Si tuşlarının arası ise tam ses olarak karşımıza çıkar.

Klasik müzikte kullanılan en küçük ses yarım sestir. Bir oktav içinde 12 yarım ses vardır.

Değiştirme İşaretleri

Her beyaz tuşun üstündeki (çıkıcı hareketle) siyah tuş, beyaz tuşun adına ♯ ilavesi ile; her beyaz tuşun altındaki (inici hareketle) siyah tuş, beyaz tuşa ♭ ilavesi ile isimlendirilir. Bu işaretlere değiştirme işaretleri adı verilir.

Nota değiştirme işaretleri

	Diyez : Önüne koyulduğu notayı (burada önüneden kast’edilen notanın sol tarafıdır) yarım ses inceltir.
	Bemol : Önüne koyulduğu notayı yarım ses kalınlaştırır.
	Çift Diyez : Önüne koyulduğu notayı tam ses inceltir.
	Çift Bemol : Önüne koyulduğu notayı tam ses kalınlaştırır.
	Naturel (Bekar) : Herhangi bir değiştirme işareti almış notayı ilk haline dönüştürür.

Yukarıda verilen piyano klavyesine baktığımızda; siyah tuşlarla ilgili olarak ilk göze çarpan şey, her siyah tuşun iki isimle gösterilmesidir. Fakat üçlü siyah tuş grubunun ortasındaki tuş hariç, tüm tuşların üç ismi vardır.

Anarmonik Sesler

Anarmoni’nin kelime anlamı, isimleri farklı sesleri aynı olandır. Sesleri farklı isimlendirmemize rağmen aynı sesi elde ediyorsak buna anarmonik sesler adını veriyoruz.

Beyaz tuşların isimlendirilmesinde aşağıdaki üç yöntemi kullanabiliriz:

Verilen ses
Ana sesden bir önceki komşu sesin yarım ya da tam ses incelmesiyle
Ana sesden bir sonraki komşu sesin yarım ya da tam ses kalınlaşmasıyla

Piyano klavyesinde beyaz tuşlarda bulunan anarmonik seslerin isimlendirilmesi

Siyah tuşları isimlendirirken ise:

Verilen ses
Bir alt ya da üst komşu sesin yarım ses inceltilmesi ya da kalınlaştırılması ile
Komşu olmayan bir derecenin tam ses, inceltilmesi ya da kalınlaştırılması ile (Bulunulan siyah tuşun sağında ya da solunda komşu olarak bulunan bir başka siyah tuş kendi adıyla isimlendirmeyi engellemektedir. Bu durumda üç diyez ya da üç bemol gibi teoride olmayan bir işarete gereksinim duyulmaktadır. Burada yapılması gereken; komşu siyah tuşun aksi istikametindeki komşu olmayan dereceden yola çıkmaktır. Bu sebeple Sol ♯, La ♭ sesini, her iki tarafında da komşu siyah tuş olması nedeniyle üçüncü bir isimle ifade edememekteyiz)