Nar Üretiminde Kültürel İşlemler | Meyve Yetiştirme

Nar ve Sulama

Nar ağaçları, sıcak ve kuru hava şartlarının yanı sıra nemli ve serin toprak şartlarından hoşlanır. Yağışların yeterli olmadığı dönemlerde narlarda sulama şarttır.

Kaliteli, bol ürün elde etmek ve meyvelerin çatlamasını önlemek için düzenli sulamanın 10-15 gün arayla yapılması gerekir.

Narın sulama zaman ve miktarı iyi ayarlanmalıdır. Eksik, aşırı ya da düzensiz sulamalarda meyve kabuğunda çatlamalar görülür.

Nar ağaçlarında damla sulama:

Narlar genellikle tava ve karık yöntemi ile sulanır. Damlama sulama, mini spring veya sızdırma usulü sulama narlar için en idealidir.

Özellikle odun gözlerinin sürmesi, çiçek tomurcuklarının görünmeye başlaması ve meyve gelişmesi döneminde bol miktarda sulanmalıdır.

Meyve olgunlaştığında, derimden 10-15 gün önce sulama kesilmelidir.

Nar ve İlaçlama

Nar Bitkisinde Meyve Çatlamaları
Genellikle olgunluk ile meydana gelir. Olgunluk ilerledikçe hasat edilmeyen meyvelerde çatlama miktarı artar. Çatlama, kabuğun meyvenin iç gelişme basıncına dayanamamasından meydana gelir.

Nar Bitkisinde Meyve Çatlamaları:

Nar bitkisinde meyve çatlamasının başlıca nedenleri:

Olgunluk zamanı,
Aşırı ve düzensiz sulama,
Kabukta güneş yanıklığı ve fiziksel zararlar,
Hasat zamanı aşırı yağışlar,
Bitki beslemedeki dengesizlik,
Yüksek gece-gündüz sıcaklık farkı,
Kuraklık sonrası esen sıcak rüzgar,
Bazı hastalık ve zararlılar başlıca nedenleridir.

Nar Bitkisinde Kahverengi Leke Hastalığı
Hastalık ilkbaharda genç yapraklar, çiçek ve küçük meyvelerde görülür. Yapraklarda küçük, düzensiz ve koyu renkli lekeler meydana gelir. Hastalık ilerledikçe bu lekeler genişler.

Nar Bitkisinde Kahverengi Leke Hastalığı:

Nar Bitkisinde Kahverengi Leke Hastalığı Mücadelesinde:

Çiçek tomurcukları belirginleşmeye başladığı dönemde,
Taç yapraklar dökülünce,
Meyveler yarı büyüklüğe ulaşınca yapılacak fungusit uygulamaları başarılı sonuçlar verir. Enfekteli ürünler uzaklaştırılarak imha edilmeli, sık dikim yapılmamalıdır. İyi budama yaparak ağacın havalanması sağlanmalıdır.

Nar Bitkisinde Meyve Çürüklüğü
Hastalık meyveleri enfekte eder. Kabuk üzerinde düzensiz, sert birçok siyah şekilde nokta bulunur. Bu lekenin etrafı kalın koyu renkli bir hale ile çevrilidir.

İklim koşullarına göre ve çeşit duyarlı olduğunda tüm yüzey bu lekelerle kaplanabilir.

Nar Bitkisinde Meyve Çürüklüğü:

Nar Bitkisinde Meyve Çürüklüğü Mücadelesinde:

Tam çiçeklenme döneminde,
Meyveler fındık iriliğine gelince,
Meyveler 1/3 iriliğe ulaşınca,
Meyveler yarı büyüklüğe gelince fungusit uygulamaları önerilir. Kültürel uygulamalara da dikkat edilmesi gerekir.

Nar Bitkisinde Aspergillus Meyve Çürüklüğü
Hastalık meyvenin olgunlaşma döneminde daha çok görülür. Depolanan narlarda önemli bir sorundur. Taç yaprağa yakın meyve üzerinde önce renk açılması görülür.

Nar Bitkisinde Aspergillus Meyve Çürüklüğü:

Enfekte olan bölgede kabuk yumuşar, sulu bir görüntü alır. Bu kısma çürükçül böceklerin de gelmesiyle hastalık hızla ilerler. Meyve kesildiğinde tüm meyve içinin siyah renkli fungus ile kaplandığı görülür.

Nar Bitkisinde Penicilium ve Trichoderma Meyve Çürüklükleri
Genellikle kaliksteki (meyve tacı) herhangi bir böcek zararından sonra görülen çürümelerdir. Depolanan narlarda asıl meyve çürümelerine yol açarak zarar meydana getirir. Meyve dışarıdan sağlam görünse de içi açıldığında tamamen çürümüş olduğu görülür.

Nar Bitkisinde Penicilium ve Trichoderma Meyve Çürüklükleri:

Nar Bitkisinde Güneş Yanıklığı
Olgunluk zamanı özellikle koyu renkli nar meyvelerinde gün boyu aşırı ışıklanma nedeniyle meyve kabuğunun yanmasıdır. Yanan bölge tamamen siyah bir renk alır ve zamanla bu bölgede küçük çatlaklar oluşur.

Güneş yanıklığında mücadelede kaolin gibi örtücü bir madde ya da gölgeleme ağları kullanılabilir.

Nar Bitkisinde Güneş Yanıklığı:

Nar Bitkisinde Gövde Zamklanması
Hastalık etmeni toprak kaynaklı bir fungustur. Ağır su tutan drenaj problemi olan yerlerde hastalık daha hızla yayılır. Özellikle toprağa yakın olan kök boğazında kuruluk görülür. Daha sonra kabuk dokusu çatlar. İletim demetleri fungusun enfeksiyonu nedeni ile tıkanır, kahverengileşir. Ağaçta sararma ve gelişme geriliği başlar. Şiddetli enfekte olan bitkiler kurur.

Nar Bitkisinde Gövde Zamklanması Mücadelesinde:

Damlama sulama yöntemi ile sulama yapılmalı,
Sulama sırasında gövde ve kök boğazı ıslanmamalı,
Toprağa bol organik madde verilmeli,
İlkbahar, yaz ve sonbahar sürgülerine fungusit uygulanmalıdır.

Ayrıca kök boğazı ve gövdeye uygulanan fungusitlerin de faydası olur.

Nar Bitkisinde Yosun Oluşumu
Daha çok besin maddesi fakir olan yerlerde ve ağır bünyeli topraklarda, sık dikim yapılmış ya da fazla gövde gelişimi olan bakımsız bahçelerde görülür.
İlkbahar ve yaz döneminde gövde ve dallar üzerinde kırmızımsı renkte yosun oluşur. Yosunlar kışa doğru kadifemsi grimsi yeşil bir renk alır.

Yosun gelişimi sırasında dallarda kabuk çatlamaları görülebilir. Bununla birlikte bitkide doğrudan bir zarar oluşturmaz. Sadece yaşam ortamı olarak gövde ve dallarda gelişir.

Nar Bitkisinde Yosun Oluşumu:

Nar Bitkisinde Yosun Oluşumu Mücadelesinde: Kış ve ilkbahar aylarında, gövde ve dalların % 1’lik bordo bulamacı veya bakır içerikli diğer ilaçlarla iyice yıkama şeklinde ilaçlanmalıdır.

Nar Bitkisinde Harnup Güvesi
Nar meyvelerini kurtlandırarak meyvelerin çürümesine ve pazar değerinin düşmesine neden olmaktadır. Zararlı, yumurtalarını ben düşme döneminde özellikle güneş gören meyvelerin kaliksine (meyve tacı) genellikle tek tek bırakmaktadır.

Yumurtadan çıkan larvalar, ilk önce meyve tacına daha sonra ise meyve içerisine girerek tanelerde beslenmektedir. Bu şekilde zarar görmüş nar meyvelerinin dış kabuğunda önce kahverengileşme daha sonar ise meyvenin tamamının çürüdüğü görülmektedir.

Nar Yaprakbiti
Yaprak altında, sürgün uçlarında, çiçek ve meyveler üzerinde yerleşerek koloniler oluşturan zararlı, daha çok sık dikim yapılmış, düzenli budama yapılmayan, nem oranı yüksek, yoğun ilaçlamaların yapıldığı bahçelerde sorun oluşturur.

Nar yaprakbiti, bitki öz suyunu emerek beslenir. Salgıladığı tatlımsı sıvı madde ile fumajine (siyah küf tabakası) neden olur. Yoğun fumajine bağlı olarak bitki gelişimi zayıflar, ürünün kalitesini ve pazar değerini düşürür.

Nar Beyazsineği
Yaprak üzerinde çok yavaş hareket eden erginlerin bulundukları yaprak yüzeyi ve üzerleri beyaz toz şeklinde mumsu madde ile kaplıdır. Beyazsinek erginleri, nar yaprakları oluşmaya başladığında görülür.

Nar beyazsineği, bitkinin yaprak altında beslenerek bitkiye doğrudan zarar verdiği gibi yoğun tatlımsı madde salgılayarak fumajine de neden olur.

Nar ve Gübreleme

Gübreleme yaprak ve toprak analiz sonuçlarına göre yapılmalıdır. Bilinçli bir gübrelemenin amacı, bitkinin ihtiyaç duyduğu besin maddelerini gereken miktarda ve zamanında, bitkinin alabileceği formlarda toprağa vermektir. Eğer analiz yaptırılmadıysa ve besin elementi noksanlığı belirtileri görülmüyorsa narlarda organik gübre uygulanır.

Narların gübrelenmesi konusunda yapılan araştırmada, organik gübrelerin gelişme, verim ve kaliteye çok önemli etkisi olduğu saptanmıştır. Narlara verilecek çiftlik gübresi iyi yanmış olmalıdır. Dekara 2-3 ton çiftlik gübresi sonbahar-kış aylarında bütün bahçeyi kaplayacak şekilde verilerek çapa ile toprağa karıştırılmalıdır.

Nar için yeşil gübreleme yapılması da yararlı sonuçlar verir. Bunun için bakla, fiğ gibi bitkiler nar bahçesinin tamamına ekilir. Ekimi yapılan bitkiler çiçeklenme döneminde bahçe sürülerek toprağa karışımı sağlanır. Bu bitkilerin toprağı azotça zenginleştirmesi bakımından da yararları vardır.

Azot nar için oldukça önemlidir. Sürgün gelişimi ve meyve büyümesi için azotlu gübre kullanımı şarttır. İlk yıllarda ağaç başına 50 -100 g saf azot amonyum sülfat 250- 500 g verilmesi yararlı sonuçlar verir. Tam verime geçtikten sonra bu miktar ağaç başına 200 -300 g olarak l -1,5 kg çıkarılmalıdır.

Azotlu gübreler erken ilkbahar ve yaz aylarında olmak üzere 2 defa verilir. Yukarıda belirtilen miktarın 2/3’ü mart ayında, l/3’ü ise haziran-temmuz aylarında verilmelidir.

Gübrelemeden sonra ağaç hemen sulanmalı, sulamayacaksa çapa ile toprağa karıştırılmalıdır.

Fosforlu gübreler ise çiçeklenme, meyve tutumu ve kök gelişmesiyle ilgilidir. Narın fosfor ihtiyacı tam verim çağında l00-200 g saf fosfor triple süper fosfat olarak yaklaşık 250 – 500 g olarak belirlenmiştir. Fosforlu gübreler kış aylarında dal uçlarının ulaştığı bölgelerde 20 – 30 cm derinlikte ağaç çevresinde açılan 4-6 adet çukura verilerek üzeri kapatılır.

Organik gübrelerde olduğu gibi ticari gübrelerin uygulanmasında da toprağın fiziksel ve kimyasal yapısı, ağacın durumu iyi gözlenmelidir. Toprak ve yaprak analizi yaptırdıktan sonra gübre uygulamasının yapılması en ideal durumdur.

Nar Budama ve Destekleme Sistemi

Nar ağaçlarında budama üç aşamada yapılır. Bunlar; şekil budaması, verim budaması ve gençleştirme budamasıdır.

Nar Şekil Budaması
Şekil budaması ilk 2-3 yıl içinde ağaçlar verime yatmadan önce yapılır. Dikimden sonra dipten çıkan kuvvetli 3-4 sürgün ana gövde olarak seçilir ve tepeleri 50-60 cm kesilerek alçak taçlanmaları sağlanır.

1. yıl nar şekil budaması (önce ve sonra):

Ana gövdelerden çıkan birinci ve ikinci dallarda da 2. ve 3. yıllarda tepe alma yapılarak taç teşkili tamamlanır.

2. yıl nar şekil budaması:

Nar Verim Budaması
Narlar genel olarak 2. ve 3. yıldan sonra meyve vermeye başlar. Narlar verime yattıktan sonra meyve verecek dallarda uç alma yapılmamalıdır. Bu dönemde seçilen 3, 4 gövde dışında çıkan dip sürgünlerin sürekli olarak temizlenmesi sağlanır. Ayrıca taç kısmında görülen obur dallar dipten kesilip taç teşkili için gerekirse uç alınarak dallanması sağlanır.

Sık taç meydana gelmişse güneşlenme ve havalanmayı sağlamak için genel bir seyreltme yapılır. Budamada özellikle zayıf, kurumuş, hastalıklı dallara öncelik verilmelidir.

Nar Gençleştirme Budaması
Narların verimlilik süreleri çeşitli şartlara göre değişmekle birlikte ortalama 20 – 30 yaşlarına kadar sürer. Ancak kök boğazından yeni çıkan sürgünlerle nar, yaklaşık l00 yıl verimliliğini sürdürebilir. Bu durumda yaşlı gövdeler dipten kesilerek yeni sürgünlerin oluşumu teşvik edilir.

İstenirse gençleştirme işlemi her yıl her ağaçtan l-2 gövde kesilerek kademeli olarak yapılır. Bu da bahçeden kesintisiz olarak ürün alınmasını sağlar.

Nar’a Uygulanan Yardımcı Kültürel İşlemler

Seyreltme: Etek dalların yere değmemesi için uçlan alınmalıdır. Ağaçlar yaşlandığında tepede seyreltme yapılmalıdır.

Destekleme (herekleme): Ağaçlar büyüyüp yaşlandıkça dallar, yaprak ve meyvelerin olgunlaşması ile aşağı doğru sarkar. Ürünün fazla olduğu özellikle olgunluğa doğru dalların kırılma tehlikesi daha da artar. Bunu önlemek için dallara herek vererek kırılmaları önlenir.

Çapalama: Dikimden sonra yapılacak en önemli işler arasında yer alır. Çapalama, sıra arası mesafelere ve yetiştirme tarzına göre ya makinelerle ya da insan gücüyle yapılır.

Dikimden 10 -20 gün sonra ilk çapaya başlanarak kök boğazı doldurulur. Genellikle her sulamadan sonra çapa yapılır.

Çapalama 10- 25 cm derinliğe kadar yapılır ve faydalarını şu şekilde sıralayabiliriz:

Toprağın yüzeyini gevşeterek toprağın havalanmasını temin eder.
Toprağın ufalanmış durumunu muhafaza ederek toprak nemini korur.
Sulama ve yağmurdan sonra meydana gelen kaymak tabakası kırılır.
Yabancı otlarla mücadele edilir.

Nar için çapalama ve boğaz doldurma:

Ot kontrolü: Nar bahçesinde yetişen yabancı ve yabani otlar ya ilk devrede yabancı ot ilacı kullanılarak temizlenir ya da çapalama ve elle yolunarak temizlenir.

Büyük alanlarda işgücünden tasarruf etmek için ilaçlı mücadele daha uygundur.

İlginizi Çekebilir!