Donanım ve Ton İlişkisi

Donanım

Bir müzik eserinin başındaki, sırasıyla, anahtar, değiştirme işaretleri ve ölçü rakamının koyulduğu alana donanım denir. Buraya yazılan değiştirme işaretleri, parça boyunca ilgili tüm notalar için geçerli olacaktır. Örneğin donanımda fa♯ varsa; parça boyunca fa notasının oktav farkı olmaksızın Fa♯ olarak çalınacağını bilmeliyiz.

Diyez ve Bemol Sırası

Donanıma yazılan diyez ve bemoller değişmeyen bir sıraya sahiptir. Bu sıra diyezlerde yukarıya doğru 5’li, bemollerde ise 4’lü aralıklarla düzenlenmiştir. Bütün bu sistem oluşturulurken ele alınan yöntem aralarında tam ses olmak koşuluyla ard arda alınan Majör tetrakordlardır. Do sesinden başlayarak bir Majör Tetrakord alalım, üst ucunun tam ses üstünde yeni bir Majör Tetrakord alıp bunu böylece devam ettirdiğimizde, sırasıyla önce F♯’in, sonra Do♯’in, üçüncü olarak da Sol♯’in karşımıza çıktığını görebiliriz. (bütün bu oluşumu tek bir anahtarda gösterebilmek için zaman zaman bir ya da iki oktav alta atlama yapılarak devam edilecektir.)

Diyez sırasının Majör tetrakord’lar ile elde edilmesi
Diyez sırasının Majör tetrakord'lar ile elde edilmesi-1.
Diyez sırasının Majör tetrakord'lar ile elde edilmesi-2.
Diyez sırasının Majör tetrakord'lar ile elde edilmesi-3.

Bemol sırasının elde edilmesinde ise üst bölgeden başlayıp ters yönde hareketle her majör tetrakordu tam ses ile bağlamak yeterli olacaktır.

Bemol sırasının Majör tetrakord’lar ile elde edilmesi
Bemol sırasının Majör tetrakord'lar ile elde edilmesi-1.
Bemol sırasının Majör tetrakord'lar ile elde edilmesi-2.
Bemol sırasının Majör tetrakord'lar ile elde edilmesi-3.

Diyez ve Bemol sırasını Sol ve Fa anahtarlarında gösterelim:

Sol ve fa anahtarında diyez ile bemol sırası
Sol ve fa anahtarında diyez ile bemol sırası.

Diyez ve bemol sıralarının birbirlerinin ters yönde hareketleri ile oluştuğu görülecektir.

→ → Diyez sırası → →
Fa Do Sol Re La Mi Si
← ← Bemol sırası ← ←

Majör ve Minör Modların Simgeler ile İfade Edilmesi

Bu bölümden sonra modlar, akorlar simgelerle gösterildiğinde karışmaması ve modern armoni kitaplarındaki simgelerin anlaşılabilmesi için modlar akorlardan ayrılacak şekilde işaretlenecektir. Majör mod sağında iki nokta olan büyük harfle, minör mod ise yine sağında iki nokta olan küçük harf ile belirtilecek üst üste iki nokta dizi olduğunu vurgulayacaktır. Örneğin C Majör dizisi yerine C:, E minör dizisi yerine e: simgesi kullanılacaktır.

Majör ve İlgili Minör Modların Değiştirme İşaretlerinin Gösterilmesi

a-) Diyezli Tonlar

Majör Ton Donanım İlgili Minör
C: Do majör ve la minör değiştirici işaretleri. a:
G: Sol majör ve mi minör değiştirici işaretleri. e:
D: Re majör ve si minör değiştirici işaretleri. b:
A: La majör ve fa diyez minör değiştirici işaretleri. f♯:
E: Mi majör ve do diyez minör değiştirici işaretleri. c♯:
B: Si majör ve sol diyez minör değiştirici işaretleri. g♯:
F♯: Fa diyez majör ve re diyez minör değiştirici işaretleri. d♯:
C♯: Do diyez majör ve la diyez minör değiştirici işaretleri. a♯:

b-) Bemollü Tonlar

Majör Ton Donanım İlgili Minör
C: Do majör ve la minör değiştirici işaretleri. a:
F: Fa majör ve re minör değiştirici işaretleri. d:
B♭: Si bemol majör ve sol minör değiştirici işaretleri. g:
E♭: Mi bemol majör ve do minör değiştirici işaretleri. c:
A♭: La bemol majör ve fa minör değiştirici işaretleri. f:
D♭: Re bemol majör ve si bemol minör değiştirici işaretleri. b♭:
G♭: Sol bemol majör ve mi bemol minör değiştirici işaretleri. e♭:
C♭: Do bemol majör ve la bemol minör değiştirici işaretleri. a♭:

Kaynak: Nail Yavuzoğlu, “Uygulamalı Müzik Teorisi-1”

Facebooktwitterpinterestlinkedin

ilk yorumu siz yazın

Lütfen yorum bırakın.

E-mail ve isim zorunlu değildir.