Durucu ve Yürüyücü Konsonan Aralıklar ile Disonan Aralıklar

Bir Modun İçindeki Aralıklarda Durucu Yürüyücü Özellikler

Daha önce armonik aralıkları karakterleri konusunda mükemmel uyumlu aralıkların ve yarı mükemmel uyumlu aralıkların istirahat hissi veren yerinde duran aralıklar olduğundan, bunun yanında 2’li 7’li ve artmış eksilmiş aralıkların, bitmemişlik bir yere gitme, yürüme, çözülme ihtiyacı gösterdiğinden bahsetmiştik.

Aralıkların durucu ve yürüyücü özellik göstermesi aralığın cinsinden çok bulunduğu modla ilişkilendirilmelidir. Örneğin Do-mi aralığı Do Majör modunda durucu bir aralıkken Fa Majör modunda yürüyücü bir aralık olarak karşımıza çıkabilir.

Burada esas, mod’un 1. 3. 4. 5. 6. ve 8. derecelerinin durucu, 2. ve 7. dereceleri ise yürüyücü dereceler olmasıdır.

Konsonan Aralıklar ve Çözümü

Mod içinde iki çeşit konsonan aralık vardır.

Durucu Konsonan Aralıklar
Aralığı oluşturan seslerin ikisinde, mod içinde durucu dereceler ise (1, 3, 4, 5, 6 ve 8. dereceler) durucu konsonan aralığı meydana getirirler.

Do majörde durucu konsonan aralıklar

Yürüyücü Konsonan Aralıklar
Aralığı oluşturan seslerden biri yada ikisi mod içinde yürüyücü dereceler ise (2 ve 7. dereceler) yürüyücü konsonan aralıklar oluşur. Çözümleri ok işareti ile gösterilmiştir ve daima durucu bir konsonan aralığa çözülürler.

Do majörde yürüyücü konsonan aralıklar ve çözümü

a ve b şıklarının örneklerinde ele aldığımız aralıkları Fa Majör modu içinde düşündüğümüzde durum farklıdır.

a-) Fa majörde yürüyücü konsonan aralıklar ve çözümü

b-) Fa majörde yürüyücü konsonan aralıklar ve çözümü

görüldüğü gibi aynı aralıklar, farklı tonlarda farklı özellikler göstermektedir.

Disonan Aralıklar ve Çözümü

Majör ve minör mod içinde iki çeşit Disonan aralık vardır. Artmış dörtlü ve eksilmiş beşli aralıkları.

Artmış 4’lü Aralığı
Bu aralık 3 tam sesten (triton) meydana gelmiştir. Orta çağda bu aralığa tınlayışındaki sertlikten dolayı diabolus in musica (Müzikteki Şeytan) adı verilirdi.

Majör modun 4. ve 7. dereceleri arasında doğal olarak bulunan bu disonan aralığın her iki sesi de açılarak çözülme ihtiyacı gösterir. Çözüm bir 6’lı aralığadır.

Artmış 4’lü aralığındaki üst ses 7. derece yani Sansibl notasıdır ve toniğe çıkar. 4. derece yani alt dominant notası ise modun 3. derecesine medyant notasına hareket eder.

Do majörde artmış 4’lü aralığı

Do majörde artmış 4’lü aralığının çözümü

Artmış dörtlü aralığı minör modda da aynı konumda bulunur. Majör moddan tek farkı çözümünün minör modun seslerine olmasıdır.

Do minörde artmış 4’lü aralığı

Do minörde artmış 4’lü aralığının çözümü

Bu aralığın alt sesi yani 4. derece yarım ses inerse Majör, tam ses inerse minör moda çözüm gerçekleşir.

G majör, G minör, A majör ve A minör’de artmış 4’lü aralığının çözümleri

Eksilmiş 5’li Aralığı
Eksilmiş 5’li aralığı yine artmış dörtlü aralığında olduğu gibi üç tam tondan oluşmaktadır. Artmış dörtlü aralığının çevrimidir.

Majör ve minör modların 7. ve 4. dereceleri arasında bulunur. Çözümü artmış dörtlünün tersine kapanarakdır. Ama temel kural değişmez 7’li çıkar, 4’lü Majör modda yarım, minör modda tam ses iner.