Fındık Bitkisinde Hasat Zamanı
Hasada başlamadan önce fındık bahçelerinde genel bir temizlik yapılmalıdır. Bölgenin yağışlı olması ve buna bağlı olarak da yabancı ot ve dikenlerin bol ve hızlı gelişme göstermesi fındık hasadını güçleştirdiği gibi yere düşen fındığın kaybolmasına sebep olmaktadır. Onun için hasattan en az 5–10 gün önce bahçenin giribe adı verilen aletle temizliğinin iyice yapılması gerekmektedir.
Fındık çeşitlerinin hepsi aynı zamanda hasat olumuna gelmemektedir. Bazı çeşitler erken bazı çeşitler de daha geç olgunlaşmaktadır. Fındık bahçelerinin karışık çeşitlerden kurulu bulunması, çeşitlerin de ayrı ayrı hasat olumuna gelmesi demektir.
Bu durumda toplanması için en uygun zaman, bahçedeki hâkim fındık çeşidinin olgunlaştığında hasadın yapılmasını zorunlu kılmaktadır. Fındıkların hasat olgunluğuna geldiği bazı özelliklere bakılarak anlaşılmaktadır.
Bu özellikler ise şunlardır:
- Zurufların iyice sararıp kızarması,
- Fındık tanelerinin zuruf içersinde oynamaya başlaması,
- Sert meyve kabuğunun 3/4 nispetinde kızarması ve için kendine has sertlik ve tadını alması,
- Sağlam ve dolgun meyveleri taşıyan dalların sallandığı zaman mevcut meyvelerin 3/4`ünün daldan dökülmesi fındığın hasat olgunluğuna ulaştığını gösterir.
Hasat olgunluğuna ulaşmadan toplanan fındıklarda bazı olumsuzluklar meydana gelmektedir.
Bu olumsuzluklar şöyle sıralanabilir:
- Tam hasat olgunluğuna ulaşmadan toplanan fındıklar kurutulduktan sonra dıştaki sert meyve kabuklarının renkleri donuk kalır.
- İç iyice kabuğu doldurmaz, buruşuk iç oranı artar ve randıman düşük olur.
- Fındık çeşitleri kendine has sertlik, lezzet ve tada ulaşmadan hasat edilirse meyve kalitesi düşer. Bu fındıkların uzun süre muhafaza edilmesi güçleşir ve kolay bozulur.
Karadeniz fındık bölgesinde yetiştirilen çeşitlerin hasat zamanı yıllara göre değişmekle beraber sahil kolda 1–10 ağustos, orta kolda 10-20 ağustos ve yüksek kolda 20 ağustostan sonradır.
Fındık Hasadının Yapılması
Fındığın en iyi hasat edilme şekli silkme suretiyle yerden toplanması ise de bölgede bu tür hasada imkân verecek bahçeler çok azdır. Bu hasat şeklinde fındıklar, tam hasat olgunluğunda toplandığından randıman ve kalite iyi olduğu gibi dal ve dalcıklar gelecek yılın mahsulünü oluşturacak olan tomurcuklar da zarar görmemiş olur.
Fındık meyvesinin elle hasat edilmesi:
Bölgede daha çok uygulanan hasat şekli daldan el ile toplanmaktır. Bu hasat şeklinde dikkat edilecek olan en önemli hususlar şunlardır:
- Dallar birbirine sürtünmemelidir.
- Çotanakların dala birleştiği yerden tek tek koparılması gerekir.
- Gelecek yılın mahsulünü oluşturacak olan dal, dalcık ve tomurcukların dökülmemesi için sıyırma şeklinde toplama yapılmaması gerekir.
- Hasadı yapılan dal dikkatlice yerine bırakılmalıdır.
- Ayrıca bahçe içerisinde bulunan fındık çeşitleri birbirine karıştırılmadan ayrı ayrı toplanmalıdır.
Hasatta 5-7 kg’lık ve bele bağlanan sepetler kullanılmaktadır. Bir kişi ortalama günde75-100 kg zuruflu fındık toplayabilmektedir. Toplanan bu zuruflu fındığın yaklaşık 1/3 nispetinde değirmenlik kuru fındık elde edilmektedir.
Sepet içinde hasat edilmiş fındık meyveleri:
Bazı yerlerde fındık hasat makinelerinin kullanımı:
Fındık Meyvesini Pazara Hazırlama
Sepetlere toplanan fındıklar yörelere göre harar, selek ve hey adı verilen 30-40 kg’lık sepetler ile veya çuvallara doldurmak suretiyle sırtta ve ulaşım araçları ile harman yerlerine taşınırlar.
Bölgede harman yerleri, genellikle düz, hafif meyilli çayırlık ve sert toprak olan yerlerdir. Harman yerlerinin hafif bir meyil verilerek betondan yapılması bölgenin iklim koşulları da dikkate alınırsa en uygun olanıdır.
Harman yerine getirilen fındıklar 3-5 gün yığın hâlinde bekletilir. Daha sonra tırmık ile harman alanına 10-15 cm kalınlıkta bir tabaka hâlinde serilir. Güneşli havalarda tahta kürek veya tırmık ile hergün karıştırılarak 3-5 gün kurutulur.
Harman yerine getirilen fındık meyveleri:
Belli bir miktar kuruyan bu fındıklar patoz denilen fındık ayıklama makinesine verilmek süretiyle zuruflardan ayrılır.
Fındık Zuruflarının elle çıkarılması:
Ayıklanan bu fındıklar toprak harmanlarda bez, beton harmanlarda ise bez kullanmadan 2-4 cm kalınlıkta serilir. Güneşli havalarda hergün 2-3 defa tırmık ile karıştırılarak kurumaları sağlanır. Bu şekilde 3-4 gün kuruyan fındıklar vantilatörden geçirilmek suretiyle toz, toprak, zuruf parçaları ve boşlarından ayrılırlar.
Kurutulan fındık meyvelerinin tırmıkla karıştırılması:
Bu şekilde temizlenen fındıklar tekrar harman yerine serilerek içlerinde bulunan taş, toprak gibi sert ve yabancı cisimler alınır. Kırık, kurt delikli fındıklar ile karışan diğer fındık içlerinden seçilir, çuvallara doldurur ve ağızları dikilerek pazara götürülmek üzere hazırlanır.
Harmanlama işlemi genellikle 15 ağustosta başlayıp eylül ayının sonlarına kadar devam eder. Harmanlama sırasında fındığın iyice kurumasına ve nem oranının kabuklu fındıkta % 12, iç fındıkta % 6’yı geçmemesine dikkat edilmelidir.
Fındık meyvelerinin seçilmesi:
Fındık ve Depolama
Hasat edildikten sonra kurutularak nem durumu muhafaza şartlarına uygun hâle getirilen fındığın depolanması önemlidir.
Özellikle ihracatçı kişi ve kuruluşlar bakımından önemli olan depolamada, bazı noktalara dikkat etmek gereklidir. Depo olarak kullanılacak olan yer serin, kuru ve havalanabilir nitelikte olmalıdır. Bu şartlarda fındık en fazla 1 yıl özelliği bozulmadan muhafaza edilebilir. 1 yıldan daha uzun bir süre muhafaza için ısının 2 – 4.5 C°’de ve nisbi rutubetin % 55-60 arasında olması gerekir. Isının yükselmesi acılaşmaya, nisbi nem oranının artması da küflenmeye yol açmaktadır.
Hasat olumundan önce toplanmış, iyi kurutulmamış ve fazla nemli fındıkların muhafazası oldukça güç olup bu gibi fındıklarda küflenme, acılaşma ve kızışma olur. Fındıkta % 55-70 oranında bulunan yağlar depolanması sırasında değişikliğe uğrayarak oleik asit (% 75-80), palmitik asit (% 15-20) ve az miktardada stearik asit gibi serbest yağ asitleri meydana gelir ve fındığı acılaştırır. Yine insan ve hayvan sağlığı için zararlı olan alfatoxini oluşturan aspergillus ve penicillium cinsine bağlı mantar türleri fındıkta önemli bir tür olup erken toplama, olumsuz harmanlama ve uygun olmayan depolama koşullarından kaynaklandığı tahmin edilmektedir.
Lütfen yorum bırakın.