Huş (Betula) Yetiştiriciliği
Bilimsel Sınıflandırma
- Alem: Plantae
- Bölüm: Magnoliophyta
- Sınıf: Magnoliopsid
- Takım: Fagales
- Familya: Betulaceae
- Cins: Betula sp.
Huş (Betula) Bitkisinin Genel Özellikleri
Huşlar, çevre mimarlığında çok aranan, sevilen ve birçok kültür formları olan, bu nedenle de çok kullanılan ağaç ve ağaççıklardır.
Huş (Betula) Bitkisi:
Kuzey Amerika’da, Asya’da, Avrupa’da ve bu arada Türkiye’de doğal olarak bulunur. 40 kadar türü vardır. Yazın yeşil, düzgün gövdeli, ağaç veya ağaççıklardır. Gövde kabuğu düzgün veya yırtılmış olarak görülür. Beyaz veya boz esmer renklidir. Dallar ince ve narin kızıl kahve renkli, yapraklar normal olarak dizilmiş, kenarları ince veya kaba dişli ya da lopludur. Yapraklar elle ezilince güzel kokuludur.
Huş (Betula) Bitkisinin Üretimi
Huşlar tohum, çelik ve aşı ile üretilirler. Tohumla üretim tüm türlerde uygulanır. Sonbahar sonlarında olgunlaşırken toplanan tohumlar kabukları ile beraber bulunurlar. Bunları temizlemeye gerek yoktur. Bu karışım keten torbalara konarak açık sundurmalarda serin ve havadar bir yerde asılır. Tohumlar açık yastıklara ekilirlerse sezon sonuna kadar çok az 10 – 20 cm büyürler. Bazı kaynaklar tohumlar toplandıktan sonra 4 derecede 1 – 3 ay katlanması gerektiğini belirtmektedirler.
Huş (Betula) bitkisinin tohum, çiçek ve yaprak yapısı:
Tohumdan üretimde kısa zamanda boylu bitki elde etmek için, tohum şubat ayında kasalara atılır. Seralarda sıcaklık 16 – 21 derece olmalıdır. Tohumlar seyrek olarak ekilmelidir. Bunun içinde tohumlar kabuklu olarak atılmalıdır. Tohumların üzerine hafifçe kapak atılır. Kasaların üzeri ise camla veya gazete ile kapatılır. Bir ay sonra çimlenen tohumlar iki yaprak devresindedir. Buradan küçük saksılara şaşırtılır. İki ay sonra tekrar daha büyük bir saksıya şaşırtılmalıdır. Bu yöntem sonucunda haziranın sonunda bitkinin boyu bir metreyi geçmiş olacaktır. Bu devrede bitki dışarı alınabilir.
Huşlar çelikle üretilebilseler de zor olduğu için çok kullanılan bir yöntem değildir. Kuvvetli gelişen sürgünlerden 15 cm uzunluğunda hazırlanmalıdır. Sisleme altında tutulmalıdır.
Diğer bir üretim yöntemi olarak kalem aşısı kullanabilir. Ocak- şubat ayında aşı yapılır. Anaç olarak Betula pendula kullanılır. Anaçlar ocak ayı içerisinde seraya alınarak aşıya hazır hâle getirilir.
Huş (Betula) Bitkisinin Ekolojik İstekleri
Bütün huş türleri ışık ağacıdır. Fazla ışık isterler; derin, iyi, süzek topraklarda iyi gelişirler. Bazı türleri özellikle fakir, kumlu topraklar için ideal bitkidir. Birçok tür, kökleri aşağıda suya ulaştığında iyi gelişir. Ancak kökleri fazla derine gitmez. Soğuk yerleri tercih ederler.
Huş (Betula) Bitkisinin Peyzajda Kullanımı
Geniş alanların ağaçlandırılmasında kullanıldığı gibi, geniş caddelerde de çok rahat kullanılabilmektedir. İyi bir park ağacıdır. Grup veya tek olarak kullanılabilir. Kirliliğe dayanıklı bir ağaçtır.
Huş (Betula) Bitkisinin Önemli Türleri
Betula pendula, Betula alba, Sarkık Huş Türü
Avrupa, Asya ve ülkemizin kuzeydoğu ve doğusunda doğal olarak yayılış gösterir. 2400 metreye kadar olan kesimlerde yetişebilmektedir. Verimli topraklarda iyi gelişim gösterir. Fakir, kuru, kurak ve kumlu topraklarda da gelişebilir. Tuza hassastır. Dona dayanıklıdır. – 40 derecelere kadar dayanabilir. Yuvarlak bir tepe yapar. Yaraları kanayan bir tür olduğu için gelişme döneminde budanmaz. Gençken yavaş, sonraları hızlı büyür. 20 – 30 metre boy yaparlar. Kurak ve kötü koşullarda fazla boylanmazlar. Kurak koşullarda köklerini derine indirirler. Işık ağacıdırlar.
Reçineli ve tüylü yaprakları vardır. Yapraklar 3-7 cm uzunluğunda, 3-4 cm genişliğinde ve kenarları dişlidir. Sürgünler ince ve yapışkan olup, kuruduğunda siğil gibi görünürler. Tohumlar çok küçüktür. Toplanan tohumların % 90’ında çimlenme kabiliyeti yoktur. Tohumların dinlenme engeli yoktur. Tohumla üretim esastır. Kışın veya ilkbahar başlangıçında yastığa ekilen tohumlar, üzeri örtülmeden hafifçe bastırılır. Daha sonra ekim yastığının üzeri ince dere kumu ile hafifçe örtülerek çimlenme gerçekleşinceye kadar nemli tutulur. Sık çimlenme başladığında güneş için siperlik yapılır. Kültür çeşitlerine aşı yapılır.
Huş (Betula) bitkisindeki önemli hastalık ve zararlılar
En çok görülen zararlılar yaprak biti ve kın kanatlılardır.En önemli hastalığı huş mantarıdır.
Lütfen yorum bırakın.