Japon Şemsiyesi (Cyperus) Bitkisinin Tanımı ve Önemi
Japon Şemsiyesi’nin Bilimsel Sınıflandırması:
- Âlem: Plantae
- Takım:Poales
- Familya:Cyperaceae
- Cins: Cyperus sp.
- Türkçe adı: Japon Ģemsiyesi
Tropik ve subtropik bölge bitkisidir. Madagaskar ana vatanıdır. Çok dekoratif yapraklarının olması ve bakımının kolay olması nedeniyle salon bitkisi olarak çok kullanılır. Yaklaşık 3–6 m kadar boylanabilir. Dipten başlayarak fazla sürgün veren bitkilerdir. Yaprakları sürgün uçlarında şemsiye dizilişindedir. Yapraklar ince, uzun; uç kısımları sivridir.
Japon şemsiyesi
Sazlık bitkisi olan cyperuslar yayvan tepe oluşturur. Dar otsu yaprakları olan bir bitkidir. Sapları üçgen şeklindedir. Birçok türünün alaca yapraklısı vardır ve bunlarda çok dekoratiftir. Saplar üçgen şeklindedir.
Sazlık bitkisi olan cyperusların kahverengi beyaz ve küçük çiçekleri vardır. Ancak çiçekler gösterişsizdir ve ilkbaharda açar. Çiçekler şemsiye şeklinde ve küme hâlinde bulunur. Çiçekler yaprağın merkezinde yer alır.
Japon şemsiyesi çiçekleri
Su seven bir bitkidir. Salon ve sera havuzlarına konulabilir. Çiçekli bitkilere değişik bir görünüm verir. Tek ve grup hâlinde kullanılır. Derin olmayan bir havuzda dahi rahatlıkla kullanılır. Bir saksı bitkisi olarak çok sığ bir su içinde tutulur.
Japon şemsiyesi’nin su ortamında yaşamı
Japon Şemsiyesi Çeşitleri
Doğada 550 türü bulunan cyperus cinsinin C.alternefoliustan başka süs bitkilerinde kullanılan C. diffusus ve C. haspandır. Bunun yanında C. capidata, C. kalli, C. longus, C. papyrus, C. mucronatus, C. esculentus gibi türleri vardır.
Cyperus Alternifolius
60 – 80 cm boylanabilirler. Başakçıkları kahverengi renklidir.
Cyperus alternifolius
Bunun yanında C. alternifolius vardır. Grazilis türü beyaz çizgili yaprakları ( ince yapraklı) ile ilgi çeken ve 30 – 35 cm boylanan şık boylu bir bitkidir.
Cyperus Diffusus
60 – 100 cm boylanır. Çok uzun yapraklı başakçıkları yeşilimsi kahverengi renklidir. Bazı varyetelerinin yaprakları beyaz alacalıdır.
Cyperus diffusus
Cyperus Papyrus
250 – 350 cm boylanır. Ana vatanı Suriye’dir. Yaprakları koyu yeşil renklidir. Bu türlerden papyrus denilen kâğıtları Eski Mısır’ da yapmayı başarmışladır. Kâğıt yapımı için bitkinin yumuşak yerleri kullanılmıştır.
Cyperus papyrus
Cyperus Esculentus
60 – 100 cm boylanır. Toprak altı kısmındaki yumruları yemek için üretilir. Kaplan yiyeceği olarak bilinir. Diğer türlerden farkı kök kısmının yumrulu olmasıdır.
Cyperus esculentus
Cyperus Longus
120 – 130 cm boylanır. Havuz kenarlarında güzel kapatıcı ve yeşil renkli yaprakları için kullanılır. Çiçekleri temmuz ayında açar.
Cyperus longus
Japon Şemsiyesi Üretimi
Cyperus bitkisinin üretimi tohum, çelik ve ayırma ile yapılır.
Tohumlar bahar ya da erken sonbaharda atılmalıdır. Ancak tohumları ocak – şubat aylarında atmak en ideal olanıdır. Tohumlar, tohum ekim kompostuna atılır. Çimlenme süresince ekim kasalarının sıcaklığı 25 C°, hava sıcaklığı 18 – 21 C° ve orantılı nem yüksek
olmalıdır.
Çelik ile üretim kolaydır. Çelik ile üretimde iki yol izlenebilir. Birinci yol, aynı yerden çıkan birçok yaprağı taşıyan sap 5 – 6 cm uzunluğunda kesilir. Yaprakları uzunluklarının yarısından kesilmiş bulunan çelikler, içerisinde hacim olarak eşit miktarlarda turba ve kum karışımı bulunan köklenme yastığına dikilirler. Köklendirme ortamı sürekli olarak nemli tutulmalıdır. Ortam hava sıcaklığı 18 – 20 C° dolayında tutulur. Çelikler 14 gün içerisinde köklenirler. Yeni sürgünler bir ay sonra oluşur.
Japon şemsiyesi bitkisinde çelik alımı
Bunun yanında ikinci yol ise, baĢ aĢağı yere çevrilen çelikler su içerisinde konularak üretim yapılır. Böylece yeni kök oluşumu hızlı olmuş olur.
Japon şemsiyesi bitkisinde su içerisinde çeliklerin köklenmesi
Ayırma ile üretimde ise, yaşlı köklerin nisan ve ağustos aylarında parçalanarak, her parçanın küçük saksılara dikilmesi suretiyle yapılır.
Japon şemsiyesi bitkisinde ayırma
Japon Şemsiyesi’nin Yetişme İstekleri
Japon Şemsiyesi’nde Sıcaklık
Genel olarak ılıman iklim bitkisidir. Subtropikal ülkelerde bataklık içlerinde ve çeşme havuzcuğu gibi yerlerde kullanılır. Kışı sert geçmeyen yerlerde dış mekân bitkisi olarak da kullanılmaktadır. Eğer dış mekân bitkisi olarak kullanıyorsak kış donlarına dikkat etmeliyiz. Sıcaklığı 10 – 25 C° olan yerlerde bulundurulmalıdır. Kışın ise 12 – 15 C°’ ye gereksinim gösterir.
Japon şemsiyesi
Japon Şemsiyesi’nde Orantılı Nem
Yüksek orantılı nemden hoşlanır. % 75 – 80 oran idealdir. Büyüme döneminde nem isteği fazladır. Nemi çok sevdiğinden hatta su içerisinde bile rahatlıkla yaşayabilmektedir.
Japon Şemsiyesi’nde Işık
Yarı gölge veya gölge yerlerde yetiştirilir. Bunun yanında her türlü ışık şiddetine uyum sağlayabilir.
Gölgelik altında japon şemsiyesi
Japon Şemsiyesi’nde Bakım
Japon Şemsiyesi’nde Saksı Değiştirme
Her 2–3 yılda bir nisan ayında yapılır. Saksı harcı olarak genellikle son yıllarda coco – peat kullanılmaktadır. Ancak bunun yanında 7 kısım tınlı toprak + 3 kısım torf + 2 kısım kum harcı da kullanılabilir. Bu karışıma ayrıca gübre takviyesi yapılmalıdır. Balçık, biraz turba ilave edilmiş kumlu topraklar uygundur. Bunun yanında bol kumlu normal bahçe toprağı veya kumla karışmış topraksız karışım idealdir. pH 7 olmalıdır. Çok asitli veya bazik toprakta yaprak ucu kahverengiye dönüşür.
Japon Şemsiyesi’nde Gübreleme
Nisan – ağustos ayları arası 2 haftada bir 1 litre suya 1 gram kompoze gübre verilir.
Japon Şemsiyesi’nde Sulama
Yüksek orantılı neme ve bol miktarda suya gereksinim gösteren bir bitkidir. Devamlı sulama ister. Saksılarda sürekli ve bol su bulundurulmalıdır. Yazın havuz içerisinde de bulundurulabilir.
Japon şemsiyesi
Japon Şemsiyesi’nde Budama
Sararan yapraklar ve yaprak uçları kesilip uzaklaştırılmalıdır. Yaşlı bitkiler de budanabilir.
Japon Şemsiyesi’nin Hastalık ve Zararlıları
Cyperus bitkisinin karşısına çıkabilecek problemlerin başında, yapraklarında görülen kahverengi lekelerdir. Bu lekeler bitkinin besin maddesi noksanlığından kaynaklanır. Bunun için gübreleme şarttır.
Önemli zararlıları ise; beyazsinek ve unlu bitlerdir.
Japon Şemsiyesi’nde Unlu Bitler
Kabuklu bitler, ince uzun hortumuyla bitkinin yaprak ve saplarını sokar ve bitki öz suyunu emerek beslenirler. Salgıladıkları tatlı madde sayesinde fumajin mantarlarının çoğalmasına neden olur. Yapraklar sararır, kurur ve dökülür. Unlu bitler zararlıları bakımından kabuklu bitlerle benzer zararlar gösterirler. Mücadelesinde etkin ilaçlarla bitkiler iyice ilaçlanmalıdır.
Japon Şemsiyesi’nde Beyaz Sinek
Kanatlıdır ve vücudu beyaz mumsu bir toz tabakasıyla örtülü olduğundan beyaz renkte görünür. Ergin oluncaya kadar hareketsiz kalır. Larva döneminde hortumu ile bitkiyi sokması sonucu bitki yaprakları sararır ve kurur. Bitki, tatlı, yapışkan bir sıvı ile kaplanır. Mücadelesinde etkin ilaçlarla bitkiler iyice ilaçlanmalıdır.
Lütfen yorum bırakın.