Kardelen (Galanthus) Yetiştiriciliği
Kardelen (Galanthus) Bitkisinin Genel Özellikleri
Bilimsel Sınıflandırma
- Alem: Plantae
- Şube: Magnoliophyta
- Sınıf: Magnoliopsida
- Takım: İridales
- Familya: Amarilidaceae
- Botanik Adı: Galanthus
- Türkçe Adı: Kardelen
Ülkemizde 8 kadar türü doğal olarak yetişir. Kardelenler soğanlı, kısa boylu, çok yıllık otsu bitkilerdir. Çiçekleri tek tek çan şeklinde, aşağı doğru eğik, beyaz renkli ve erken ilkbaharda açarlar. Yaprakları az sayıda, dip kısımlarda ve şeridimsi yapıdadır.
Kardelen (Galanthus) bitkisinin farklı görünüşleri:
Kardelenler saksı kültüründe de yetişmeye uygundurlar. Kardelen soğanları eylül-ekim aylarında 10–12 cm’lik saksılara 2- 3 cm derinliğinde dikilirler. Her saksı yaprak çürüntüsü ve kum karışımı ile hazırlanmış toprak harcı ile doldurulur. Saksıların üstü soğuk camekânlarda gelişme başlayıncaya kadar kül ya da lifle örtülür. Çiçeklenmeden sonra soğanlar kurutularak saklanır.
Kardelen (Galanthus) bitkisinin saksıda yetiştirilmesi:
Soliter yetiştirilmeleri mümkün olmakla birlikte, koloni hâlinde kullanılmaları daha uygundur. Bu durumda fonksiyonlarını birçok yıl yerine getirebilirler.
Kardelen (Galanthus) Bitkisinin Üretimi
Üretimleri genellikle soğanla olur. Çiçeklenme devresinden sonra soğanlar oldukları yerlerde bırakılırlarsa, uzun yıllar zarar görmeden çiçek açmaya devam ederler. Üretimde kullanılmak üzere yavru soğanlar gerekli ise temmuz-ağustos aylarında soğanlar çıkarılarak ayrılırlar. Yavru soğanlar hemen veya ekim ayında tekrar dikilirler. Tohumla üretim daha çok ıslah çalışmaları için söz konusudur.
Kardelen (Galanthus) Bitkisinin Ekolojik İstekleri
Biraz rutubetli, fakat fazla ağır olmayan topraklarda ve yarı gölge ortamlarda iyi yetişirler. Kuru ve hafif topraklarda sonbahar ayında yağış olmazsa soğanlar daha iyi olgunlaşır.
Kardelen (Galanthus) Bitkisinin Peyzajda Kullanımı
Dikildiği ortamda başka çiçek renginin bulunmadığı ilkbahar aylarında açmaları ile güzel çiçeklerinden dolayı çok değerlidir. Bahçelerde ışıklı çalı grupları altında dikime elverişlidirler.
Kardelen (Galanthus) bitkisinin peyzajda kullanımı:
Aynı zamanda grup ve bordür bitkisi olarak da kullanılabilirler.
Kardelen (Galanthus) Bitkisinin Önemli Türleri
Galanthus elwesii, Kardelen Türü
Küçük Asya kökenli, 15–20 cm boylu bitkilerdir. Soğanları diğer türlerin soğanlarına göre daha iridir. Çiçekleri geniş kubbemsi ve beyaz renklidir. Çiçekler ocak-şubat aylarında açar. G. nivalis’e göre daha erkencidir. Yaprakları mavimsi yeşil ve daha geniştir.
Galanthus elwesi kardelen türünün farklı görünüşleri:
Önemli varyeteleri şunlardır:
- Galanthus elwesii “Rubusta”, kuvvetli gelişme gösterir.
- Galanthus elwesii “Cassela”, büyük ve çok güzel çiçeklidir. Yaprakları daha uzun süre yeşilliğini korur.
- Galanthus elwesii “Globosus”, Batı Anadolu ve özellikle İzmir’de yaygındır. Çiçekleri büyük kubbemsi yapıdadır.
Galanthus nivalis, Kardelen Türü
İspanya’da Preneler ve Rusya’da Kafkasya arasında geniş bir yayılım gösterirler. 10–15 cm boy yapabilirler. Çiçekleri 2,5 cm uzunluğunda, çan biçiminde ve beyaz renklidir. Çiçeklerin açma zamanı şubat-mart aylarıdır. Yaprakları mavimsi yeşil, şerit biçiminde, 20 cm uzunluğunda ve 1 cm genişliğindedir. Çok sayıda form ve varyetesi bulunmaktadır.
Galanthus nivalis kardelen türünün genel görünüşü:
Önemli varyeteleri şunlardır:
- Galanthus nivalis “Flora plene”, katmerli çiçek açar.
- Galanthus nivalis “Maximus”, büyük çiçekli ve çiçek sapları uzundur.
- Galanthus nivalis “Viridapice”, çiçekleri büyük ve uca doğru sivrilir. Yeşilimsi beyaz bir görünüş kazanır.
Galanthus ikariae, Kardelen Türü
Akdeniz’in doğusunda yetişir. 20 cm kadar boy yapabilen soğanlı bir türdür. İlkbahar başında mart-nisan ayında açan ve iç segmentleri üzerindeki geniş lekeli çiçekleri beyaz renkli ve büyüktür. Geniş ve renkli yapraklarıyla diğer türlerden rahatlıkla ayrılır.
Galanthus ikariae kardelen türünün genel görünüşü:
“Latifolius’’ alt türü daha büyük çiçeklidir ve yarı gölgeli yerlerde yetişir.
Galanthus cilicicus, Kardelen Türü
Toroslarda doğal olarak bulunur. Seyrek yapılı çiçekleri 1,5 cm uzunluğunda ve beyaz renklidir.
Galanthus cilicicus kardelen türünün genel görünüşü:
Kuytu ortamlarda kasım-aralık aylarından itibaren çiçek açmaya başlarlar.
Galanthus plicatus, Kardelen Türü
Güney Rusya kökenlidir. Bitki 30 cm boyundadır. Ocakta açan çiçekleri ise beyaz renklidir.
Galanthus plicatus kardelen türünün genel görünüşü:
“Warham” çeşidi ilkbaharda çiçek açar. Çiçekleri büyük, kenarları arkaya doğru kıvrıktır. Yapraklarının rengi mavi-yeşildir.
Galanthus byzantinus, Kardelen Türü
G. elwesii ile G. plicatusun melezi olduğu ileri sürülür. Marmara bölgesinde yaygın olarak Uludağ eteklerinde görülür. Birinci türün çiçeklerine, ikinci türün yapraklarına sahiptirler. G. nivalis’ten daha erken çiçek açar. Kalkerli toprakları sever.
Galanthus byzantinus kardelen türünün genel görünüşü:
Kardelen (Galanthus) Bitkisinde Karşılaşılan Önemli Hastalık ve Zararlılar
Kardelen soğanları fare, köstebek ve diğer kemirgenler tarafından yenilerek zarara uğrayabilir. Bu durumlarda bitkide botrytis hastalığı görülür. Ayrıca ince, şerit ve siyah noktalı hastalıklı kardelen soğanları dikilirse yumuşak çürüklük (sclerotinia) görülür.
Lütfen yorum bırakın.