Karnabaharlarda verim pazarlanabilir durumdaki taçların sayısına ve büyüklüğüne bağlı olarak değişir. Erkenci çeşitlerde taçlar daha küçüktür. Bir dekardan 1800-2000 adet taç hasat edilebilir. Taçların ortalama ağırlığı 600-700 gram ile 5000-6000 gram arasında değişir. Karnabaharlarda tacın büyüklüğünden çok kalitesi önemlidir. Yuvarlak, sıkı, beyaz taçların pazar değeri daha yüksektir. Kalitesi iyi olmayan, hasattan sonra çok beklemiş karnabaharlarda pişme sırasında kötü bir koku oluşur.
Karnabahar İçin Hasat Zamanı
Karnabaharlarda hasat taçlar pazar değerini kaybetmeden yapılmalıdır. Karnabahar, taçlar dağılmadan, renkleri bozulmadan önce hasat edilmelidir. Hasat periyodu iklim koşullarına bağlıdır. Ilık havalarda hasat süresi bir hafta, soğuk koşullarda bir aya kadar sürer. Karnabaharlarda hasat çeşitlerin gelişmesine göre bir defada ya da kademeli olarak yapılır.
Hasada gelmiş karnabaharlar:
Karnabahar Hasadı Yapılışı
Hasat sırasında taçlar üzerinde hiç yaprak bırakılmadığı gibi, uzun mesafelere gönderilecek karnabaharlar taçları üzerindeki yaprakların 1/3’ü kesilerek 2/3’ü taç üzerinde bırakılır. Taçlar üzerinde hiç yaprak bırakılmaz ise bu taçların çok iyi ambalajlanmış olması gerekir. Aksi halde taşıma sırasında taçlar zarar görür.
Karnabaharların gelişme durumları aşağıdaki özelliklere imkân verecek şekilde olmalıdır:
- Elle toplamaya, yüklemeye, boşaltmaya ve taşınmaya dayanıklı olmalı.
- Gideceği yere ulaştığında tatmin edici durum göstermelidir.
Karnabahar hasadının yapılışı:
Karnabahar el ile toplanır. Bu da büyük bir zaman ve iş gününe mal olur. Özellikle de mahsullerin örtülmesi ve kesim işleminin belirli bir sürede yapılması nedeniyle önemlidir.
İki çeşit kesim yöntemi vardır:
- Kesim ve tarlada pazarlamak için hazırlamak.
- Bitkiyi, yaprakları ile tarlada kesmek ve çiftlikte pazarlamak için hazırlamak.
Her iki yöntemin farklı uygulanış şekilleri vardır ve bunlar bölgeden bölgeye değişir.
Karnabahar, kenar kısımlarında büyümeye başlamadan önce hasat edilmelidir. Kesim için en uygun zaman; mahsulün durumu, piyasa koşulları ve fiyat gibi faktörlere göre değişir.
Hasadı yapılmış karnabaharlar:
Hasat edilecek karnabaharlarda aranılan bazı özellikler vardır. Bunlar;
- Bütün olmalıdır.
- Sağlam olmalıdır.
- Temiz olmalı, gözle görülebilir yabancı maddeler ihtiva etmemelidir.
- Çeşide özgü renk ve şekilde olmalıdır.
- Taze görünümlü olmalı, sararma ve solma belirtisi göstermemelidir.
- Yabancı tat ve koku bulunmamalıdır.
- Dış yüzeyi ıslak olmamalıdır.
Hasadı yapılmış karnabaharların taşınması:
Karnabahar’a Uygulanan Hasat Sonrası İşlemler
Karnabaharlar, kalite özelliklerine göre;
1) Ekstra
2) Sınıf I
3) Sınıf II olmak üzere üç sınıfa ayrılır.
Sınıflandırılmış karnabaharlar:
Ekstra Sınıf Karnabahar
Bu sınıfa üstün nitelikte olan karnabaharlar girer. Bunlar şekil, renk ve boy bakımlarından çeşidin tipik özeliklerini göstermelidir. Taç kısımları;
- Düzgün gelişmiş, yapıları diri,
- Çok sıkı dokulu,
- Beyaz veya hafif krem renkli,
- Hiç kusursuz
Ayrıca, tam veya kısaltılmış yapraklı olarak piyasaya arz edilen karnabaharlarda yapraklar düzgün kesilmiş ve taze görünüşlü olmalıdır.
Sınıf I Karnabahar
Bu sınıfa iyi nitelikteki karnabaharlar girer. Bunlar şekil, renk ve boy bakımlarından çeşidin tipik özeliklerini göstermelidir. Taç kısımları;
- Diri yapılı,
- Sıkı dokulu,
- Beyazdan fildişine kadar olan renklerde renginin çeşidin karakteristik özelliği olmalıdır.
Ayrıca tam veya kısaltılmış yapraklı olarak piyasaya arz edilen karnabaharlarda yapraklar taze görünüşlü olmalıdır. Bunlarda lekeler, taç kısmının arasından çıkmış yapraklar, böcek yenikleri ve hastalıkların meydana getirdiği zararlar, don vurması ve berelenmeler bulunmamalıdır.
Ancak, hafif şekil, renk ve gelişme özürlerine, çok hafif yumuşamaya (keçeleşmeye) izin verilebilir.
Sınıf II Karnabahar
Bu sınıfa daha üst sınıflara giremeyen, fakat genel özelliklere uyan karnabaharlar girer. Taç kısımları hafif şekil bozukluğu gösterebilir. Hafif gevşek yapılı ve sarımtırak renkli olabilir. Bunlarda;
- Hafif güneş yanıklığı izleri,
- Çiçekler arasından sürmüş en çok beş adet açık yeşil renkli yaprak,
- Dokunulduğunda nemli veya yağlı hissi vermemek şartıyla hafif yumuşama bulunabilir.
Ayrıca, ürünün saklanması sırasındaki dayanıklılığını azaltmamak veya sunum kalitesini ciddi olarak etkilememek şartıyla;
- Hafif böcek yeniği veya hastalık zararı izleri,
- Yüzeysel hafif don zararı,
- Hafif berelenmelere izin verilebilir.
Karnabaharlar iriliklerine göre;
- Çok iri
- İri
- Orta
- Küçük olmak üzere 4 boya ayrılır.
Karnabaharlar, taç kısımlarının enlemesine en geniş kısmının çaplarına göre Çizelge 1’de gösterilen boylara ayrılır.
Taç kısımlarının çap kısımlarına göre karnabahar boyları:
En küçük çap 11 cm’den aşağı olmamalıdır. Clarke gibi minyatür çeşitlerde boy özelliği aranmaz.
Karnabaharlar ambalajlı olarak üç şekilde piyasaya arz edilir;
- Yapraklı olarak: Karnabaharların taç kısmını kapayıp koruyacak uzunluk ve sayıda sağlıklı yeşil yapraklarla örtülü halde (Sap kısmı koruyucu yaprakların biraz altından kesilmelidir.)Yapraklı karnabaharlar:
- Yapraksız olarak: Bütün dış yapraklar ve yenmeye elverişli olmayan sap kısımları ayıklanmış halde (Taç kısmını koruyacak şekilde bulunan taze ve açık yeşil renkteki küçük 5 iç yaprak üzerinde bırakılabilir.)Yapraksız karnabaharlar:
- Kısaltılmış yapraklı olarak: Karnabaharların taç kısmını koruyacak yeterli sayıda sağlıklı ve yeşil yapraklar, tacın dip kısmından itibaren 3 cm’yi geçmeyecek uzunlukta kesilmiş halde ( Sap kısmı, koruyucu yaprakların biraz altından kesilmelidir.)Kısa yapraklı karnabaharlar:
Her ambalaj kabı içindeki karnabaharlar çeşit, sınıf, boy, orijin ve ticari tip bakımlarından bir örnek olmalıdır. Ambalajın görünen kısmındaki durum, tüm ambalaj için geçerli olmalıdır. Ambalajın üstünde ve alt kısmında aynı görünüm ve kaliteye sahip olmalı, her ambalajda görünen karnabaharlar o ambalajdaki tüm ürünü temsil etmelidir.
Oluklu karnabahar ambalaj kabı:
Aynı ambalaj içerisindeki en küçük ve en büyük başın boy farkı 4 cm’den fazla olmamalıdır. Minyatür çeşitlerde olabildiğince bir örnek boyda olmalıdır.
Karnabahar ambalaj kabı:
Ambalajlar taşıma sırasında karnabaharların korunmasını sağlayacak, insan sağlığına zarar vermeyecek şekilde ahşap, mukavva, plastik vb. malzemelerden yapılmış olmalıdır. Ambalaj olarak kullanılacak malzeme; yeni, temiz, ürünün harici ve dâhilî zarar görmesini önleyecek kalitede olmalıdır. Karnabahar dolu ambalajlar ürünü tam olarak muhafaza edecek şekilde tasarlanmalıdır.
Değişik karnabahar ambalaj kapları:
Ambalajlamada kullanılan kâğıt, pul gibi malzemelerin baskısı, etiketlenmesi zehirli veya insan sağlığına zararlı olmayan mürekkeple ve tutkalla yapılmalıdır. Basılı kâğıt kullanıldığında yazılı yüzün dışa gelmesine ve ürüne değmemesine dikkat edilmelidir. Sebze yüzeyine etiket uygulandığında, etiket çıkarıldığında meyve yüzeyinde iz, leke ve kabuk zararı oluşturmamalıdır.
Ambalajlar her türlü yabancı maddeden arî olmalı, rutubet ve koku çeken malzemeden yapılmamalıdır. Karnabahar ambalajları üzerine en az aşağıdaki bilgiler okunaklı olarak silinmeyecek ve bozulmayacak şekilde yazılır veya basılır. Ambalajın ağzı açıldığında tekrar kapatılmayacak veya tekrar kapatıldığında kapatıldığı belli olacak şekilde kapatılmalıdır.
- Firmanın ticari veya kısa adı, varsa tescil markası
- Standardın işaret ve numarası
- Malın adı
- Çeşidi
- Sınıfı
- Boyu (isteğe bağlı)
- Üretim bölgesi veya yerel ismi
- Parti, seri veya kod numaraların en az biri
- Net kütlesi
- Büyük ambalajlardaki küçük tüketici ambalaj sayısı ve kütlesi
Gerektiğinde bu bilgiler Türkçenin yanı sıra yabancı dilde de yazılabilir.
Hasattan sonra karnabaharlar 1-3 ay arasında saklanabilirler. Karnabaharlarda hasat süresini uzatabilmek için hasadın normalden birkaç gün erken yapılması gerekir. Karnabaharlarda optimal depolama sıcaklığı 0,5-1 °C’dir. Karnabahar taçları %80 nemde 6-8 hafta rahat bir şekilde muhafaza edilebilirler.
Lütfen yorum bırakın.