İki Partili 1. Tür Sıkı Kontrpuan

Notaya Karşı Nota Sıkı Kontrpuan

O dönemde tam 4’lü aralığının uyumlu olup olmadığı hala tartışılıyordu. Bu sebeple tam 4’lü aralığı uyumsuz kabul edilip, çalışmalarda kullanılmayacaktır.

İki partili 1. tür sıkı kontrpuan’a göre uyumlu ve uyumsuz aralıklar:

Uyumlu aralıklar: Majör üçlü (M3), minör üçlü (m3), tam beşli, majör altılı (M6), minör altılı (m6) ve oktav.

Uyumsuz aralıklar: Majör ikili (M2), minör ikili (m2), artık ikili (+2), artık dörtlü (+4), eksik dörtlü (-4), artık beşli (+5), eksik beşli (-5) bütün yedililer ve tam dörtlü.

Böylece bir notanın üstünde 6 ihtimalin kaldığını görmekteyiz.

Cantus Firmus (CF) olan bir do notasında kullanılabilen aralıklar

Bunlardan I. ve IV. aralıklar ancak içinde mi♭ ve la♭ bulunan dizilerde kullanılabileceğinden, kullanılan aralık sayısı 4’e inmektedir.

İki Partili 1. Tür Sıkı Kontrpuan Kuralları
1-) Partiler üçten fazla, paralel bir şekilde 3’lü ve 6’lı aralıklarla hareket edemez.

Paralel 4. hareket için 6’lı ve 3’lü aralık hataları

2-) Armonide bilinen paralel 5’li ve 8’li hataları kontrpuan içinde geçerlidir. Gizli 5’li ve 8’li harekete sadece üst parti 2’li basamakla hareket ederse müsade edilir. Aşağıdaki örnekte üst parti bitişik (2’li) hareket ediyor.

Kontrpuan’da gizli 5’li ve 8’li kullanım şartları

3-) Eğer gizli 5’li veya 8’li bir akorun sesleri arasında oluşuyorsa iyi tınlar ve buna müsade edilir.

Akor sesleri içinde gizli 5’li ve 8’kullanımı

Do majör dizinin, dominant yedi akor sesleri (G7) içinde gizli 5’li kullanımı

4-) Bir çalışma daima tam beşli veya 8’li aralık ile başlamalıdır.

5-) Başlangıçta, Cantus Firmus (CF) tonik (I. derece) ile başlıyorsa CP dominant (V. derece) ile başlamalıdır.

Yine başlangıçta CF üst partideyse ve tonik ile başlıyorsa CP mecburen yine tonik ses ile başlar. CP dominant ile başlarsa uyumsuz kabul edilen tam 4’lü aralık oluşur.

CF ve CP başlangıç pozisyonları

CF’nin üst partide ve dominant ses ile başladığı özel durum vardır. Bu durumda CP aralarında oktav olmak şartı ile yine dominant ses üzerinde alt partide bulunabilir.

CF’nin üst partide ve dominant ses ile başladığı özel durum.

6-) Parçanın bitirilişinde son iki ölçüde kullanılan kadans kalıpları:
CF’nin üstünde veya altında olsun kontrpuan (CP) daima sansibl sesinden toniğe çıkar (VII → I). CF ise II. dereceden toniğe iner (II → I). Bu koşulda kullanılan iki kadans bulunur.

İki partili 1. tür sıkı kontrpuan’da kullanılan kadanslar

7-) Sadece 1. tür sıkı kontrpuan’a özgü bir kural ise, bir sesin sonraki ölçüde tekrarlanmaması kuralıdır.

8- Kontrpuan (CP) bir taklitle giriş yapıyorsa CF’nin başlangıcından itibaren iki veya üç ölçü geç giriş yapması olağandır. Bu durumda müziğin tam beşli veya oktav aralığından başlaması kuralı uygulanmaz. Bu taklitler genellikle 4 notadan fazla olmazlar.

Not: İki partili kontrpuan’nın akorlarla bir ilgisi yoktur. Ancak partiler düzenlenirken kullanılan her aralık, bir akor ekseninde düşünülmelidir.