Leylak (Syringa) Üretimi | Süs Çalıları

Leylak (Syringa) Yetiştiriciliği

Leylak (Syringa) Bitkisinin Genel Özellikleri

Bilimsel Sınıflandırma

Alem: Plantea
Şube: Magnoliophyta
Sınıf: Magnoliopsida
Takım: Scrophulariales
Familya: Oleaceae
Botanik Adı: Syringa
Türkçe Adı: Leylak

Leylak (Syringa) bitkisinin genel görünüşü:

Güneydoğu Avrupa’ dan Doğu Asya’ ya kadar olan bölgede doğal olarak yaşayan 30 kadar türü vardır. Yazın yeşil çalı veya ağaççık formundaki bitkilerdir.

Yaprakları karşılıklı dizilmiş, saplı, nadiren dilimli, yürek şeklinde 6-7 cm uzunluğundadır. Çiçekleri 2 yıllık dallar üzerinde ve birçok çiçeğin birleşmesiyle silindirimsi piramidal görünüşlüdür. Çiçek rengi eflatun ( leylak rengi ), beyaz, mavi, mor renklidir.

Leylak (Syringa) Bitkisinin Üretimi

Üretimleri tohum, çelik, daldırma ve aşı ile olur.

Tohum ile üretim daha çok anaç temini için kullanılır. Bunun için sonbaharda toplanan tohumlar 4 C°’de 40–60 gün katlamaya tabi tutulur. Katlamadan çıkarılan tohumlar ilkbaharda açık araziye ekilir. S. vulgaris tohumlarında yaklaşık 3 hafta sonunda çimlenme görülür. Diğer çeşitlerin tohumları soğuk yastıklara veya sıcak yastıklara ekilir.

Çelikle çoğaltmada, çelikler çiçeklenmeden hemen önce yeni sürgünlerden 10–12 cm uzunluğunda hazırlanır. Hazırlanan çelikler çok körpe olduklarından mutlaka sisleme altında köklendirilmeleri gerekir. Hazırlanan çelikler % 0,2 toz IBA ile veya 50 ppm’ lik IBA çözeltisi ile 24 saat muamele edilir. Köklenme yaklaşık 5–6 hafta içersinde gerçekleşir. Köklenen çelikler soğuk yastıklara şaşırtılır. Yıl sonunda 15 cm boylanarak açık araziye geliştirme yastıklarına şaşırtılır.

Daldırma ile üretimde adi, havai veya tepe daldırma yöntemlerinden biri uygulanır.

Aşı ile çoğaltma da ise göz veya kalem aşısı uygulanır. Pratikte en çok kullanılan üretim şekli aşı ile üretimdir. Anaç olarak Syringa vulgaris veya Ligustrum ovalifolium çöğürleri kullanılır. Ancak daha sonra L. ovalifolium ile aşılanan çeşitler arasında uyuşmazlık görülebilir. Bunun içinde aşılar derin olarak dikilir. Leylak üzerinde kökler meydana geldikten kısa bir süre sonra bitkinin esas kökü durumuna gelir. Syringa vulgaris üzerine aşılandığı zaman, daha sonra anaçtan süren sürgünlerle kalemden çıkan sürgünler birbirine karışabilir ve ayrılması güç olur. Bunun için çoğaltma ya çelikle ya da L. ovalifolium üzerine aşı ile yapılmalıdır.

Göz aşısı temmuz-ağustos aylarında uygulanır. Kalem aşısı, yarma aşı veya İngiliz aşısı yöntemlerinden biri ile yapılabilir. Ağustos aşısı için kurşun kalem kalınlığındaki anaçlar saksılara dikilerek aşı zamanına kadar muhafaza edilir. Daha sonra topraktan itibaren 5 cm’ den tepesi vurulur ve aşı yapılır. Aşı bağlandıktan sonra soğuk yastıklarda çift cam altına veya seraya alınır ve ilkbahara kadar burada tutulur.

İngiliz aşısı yöntemi uygulanacak anaçlar şubat ayında köklenme yastıklarından sökülerek masada aşılanırlar. Aşılar bağlanıp macunlandıktan sonra gölgelendirilmiş soğuk yastıklara veya sundurma altına gömülürler.

Her iki yöntemle de aşılanan bitkiler ilkbaharda gelişme yastıklarına 30×45 cm mesafelerle derince dikilir.

Leylak (Syringa) Bitkisinin Ekolojik İstekleri

Hemen her tip toprakta nemli olmak şartı ile yetiştirilebilir. Serin ve rutubetli yerlerde optimum gelişim gösterir. Yazın bol su istekleri vardır. Soğuklara dayanıklı olup karasal iklime rahatlıkla uyum sağlar.

Leylak (Syringa) Bitkisinin Peyzajda Kullanımı

Rüzgâr perdesi, çit bitkisi veya soliter olarak kullanılır.

Leylak (Syringa) bitkisinin peyzajda kullanımı:

Kirli hava şartlarına dayanıklıdır. Çit tesisinde kullanılacaksa istenilen yüksekliğe göre 50–120 cm aralıklarla dikimleri uygundur.

Leylak (Syringa) Bitkisinin Önemli Türleri

Syringa vulgaris ( Adi, Yaban Leylağı ) türü
Ülkemizde en fazla tanınan türdür. Yazın yeşil, 6–7 m kadar boylanabilen çalı veya ağaççık formunda bitkilerdir. Yaprakları yürek şeklinde karşılıklı dizilmiş ve 6–7 cm uzunluğundadır. Çiçekleri bileşik salkım durumunda, koyu eflatun ( leylak renginde ) ve keskin güzel kokuludur. Çiçekler yalınkat veya katmerli olmak üzere birçok kültür formu elde edilmiştir.

Syringa vulgaris ( Adi, Yaban Leylağı ) türünün genel ve yaprakların görünüşü: