Muz Üretiminde Hasat İşlemleri
Muz İçin Hasat Zamanı
Muz meyvesi hasadı yapmak için meyvelerin tam olgunlaşması beklenmez. Meyveler olgunlaşıp hasat yapıldığında meyve kabuğu çatlayarak meyvelerin zarar görmesine neden olur.
Muz sağlıklı ortamda ve uygun ekolojide doğumdan sonra 80-100 günde hasat yapılacak duruma gelir. Ülkemizde bu süre 125- 150 gün civarındadır. Güneşlenmenin az olduğu ve sıcaklığın düştüğü durumlarda hasat zamanı gecikir.
Hasat meyvelerin koyu yeşilden açık yeşile döndüğü, parmak içleri dolgun ve parmak köşeleri yuvarlaklaşırken yapılır.
Hasat zamanı gelmiş muz meyvesi:
Hasat zamanının saptanması, özel bir gözlem yeteneği gerektirir. Burada önemli olan hevenk ekseninin sarkıklığı ve muz parmaklarının köşeli olma durumudur. Meyvenin enine kesitinde görülen köşeler, meyve gelişme devresinin sonlarına doğru, meyve etinin gelişmesinin devam etmesi sonucu, gelişmesi yavaşlayan kabuğa doğru basınç yapması nedeniyle giderek kaybolur ve kesit yuvarlaklaşmaya başlar. Bu değişim belirli kademeler şeklinde saptanabilir. Üç çeyrek gelişim olarak ifade edilen durumda meyvelerin durumu aşağıdaki gibidir:
- Üç çeyrek: Meyve yarı irilikte ve belirgin köşelidir.
- Tam gelişmiş üç çeyrek: Meyve daha az belirgin köşelidir.
- Tam: Meyvenin köşeli durumu tam olarak kaybolmuştur.
Yerel pazarlar için hasat zamanının saptanmasında kabuk rengi dikkate alınmakla beraber, uzak pazarlar için daha erken hasat etmek gerekir. Muzlar piyasaya sınıflandırılarak sunulmalıdır. Uluslararası yaygınlıkta bir sınıflamada aşağıdaki derecelendirmeler kullanılmaktadır.
- I. sınıf: En az 95 g ağırlıkta, 177 mm uzunlukta ve çevresi 107 mm olan büyük parmaklar
- II. sınıf: En az 65 g ağırlıkta, 152 mm uzunlukta ve çevresi 95 mm olan orta boy parmaklar
- III.sımf: En az 58 g ağırlıkta, 139 mm uzunlukta ve çevresi 95 mm olan küçük boy parmaklar
Muz Hasadının Yapılması
Muz hasadı yapılırken meyvenin zarar görmemesine dikkat edilmelidir. Zedelenmiş meyvelerin korunması güç olur ve pazar değeri de düşer. Tüm bahçenin hasadı ya bir defada veya 2-3 defada dallar dipten kesilip alınmak suretiyle yapılmaktadır.
Dwarf Cavendish’de hasat tek kişiyle yapılır. İşçi sol eliyle dalın sapını tutar ve diğer elindeki uygun bir bıçakla ekseni 30-40 cm ilerisinden keser.
Diğer türlerde ise meyve hasadı iki kişi ile yapılır. Önce salkımlar gözenekli bir torbaya geçirilir. Bir kişi torbayla beraber salkımı tutarken diğer kişi keskin ve temiz bir keski ile meyve sapını keser. Kesim işlemi tamamlandıktan sonra taşıyıcılar omuzlarına sünger yerleştirerek muz salkımlarını uygun bir yere taşırlar.
Hasat günün serin saatlerinde yapılmalıdır. Hasat edilmiş ürünler güneş altında bekletilmemelidir.
Muz meyvesinin hasat edilmesi:
Muz Meyvesini Pazara Hazırlama
Hasat edilen muzlar uygun araçlarla depolara nakledilir. Daha sonra taraklar daldan kesilerek ayrılır. Kesilen yerlerin meyveye zarar vermemesi için meyveler zayıf bir hypoklorid banyosunda 10 dakika bekletilir. Kesilen yerlerden çıkan salgılar meyvenin üzerinde lekeler oluşturabilir. Bu durum meyvenin pazar değerinin düşmesine neden olur. Daha sonra mantar ilacıyla ilaçlanır. Bu ilaçlamalar yapılırken meyvenin kararmasını önleyen antioksidanlar da ilaçlara ilave edilmelidir. Kesilmiş kısımlar ilaca batırıldıktan sonra kurutulur ve ince polietilen örtülerle sarılarak delikli karton kutularda ambalajlanmalıdır.
Hasat edilmiş muz meyvesinin nakledilmesi ve tartılması:
Muzlar hava sirkülasyonu olan kutulara yeşil olarak konmalıdır. Muzlar ambalajlanırken büyüklüklerine göre tasnif yapmayı unutmayınız. Daha sonra 2,7 C° sabit sıcaklıkta tutulacak depolara konulmalıdır. Bu sıcaklıkta olgunlaşma çok yavaştır.
Muz taraklarının ayrılması ve meyvelerin kasalanması:
Hasat edilen muz koyu yeşil renkli kabuğa sahiptir. Olgunlaştırma bu rengin açılması, meyvenin öz kısmının yumuşaması ve donuk beyaz renk almasıyla başlar.
Kabuk rengi önce açık yeşil, yeşilimsi, sarı ve en son parlak sarı renge döner. Bu son devrede meyve ucu ve sapı henüz yeşildir. Kabuk doygun sarı olunca meyve yeme olgunluğuna gelmiş olur.
Daha ileri devrede meyve eti sulanır ve generatif değişimler başlar. Çeşitli mantar enfeksiyonları, kabuk kararmaları görülür. Sonunda meyve tüm olarak yenemeyecek hâle gelir.
Olgunlaştırma sırasında klorofil bozulur, renk sararır, meyve eti yumuşar. Nişasta şekere dönüşür. Bu dönüşüm 3-7 gün arasında değişir.
Olgunlaşma sırasında;
1. aşama yeşil dönem,
2. aşama açık yeşil dönem (nişasta şekere dönüşmeye başlar),
3. aşama yarı yeşil dönem (taşımaya uygun),
4. aşama %’ü sarı dönem (3-5 C° saklama ortamında saklanabilir),
5. aşama sarı ama uçları yeşil dönem (manava gönderme zamanı),
6. aşama tam sarı dönem (müşteriye sunma için en uygun renk),
7. aşama kahverengi noktalı sarı renk, en fazla tat olan dönem 7. dönemdir.
Muz meyvelerinin olgunlaşma için bekletilmesi:
Muz ve Depolama
Muzların hasat sonrası ömürlerinin uzun olmasını sağlamak için kısa sürede uygun depolama koşullarına getirilmesi gerekir. Bu şartlar genellikle çeşitli nakliye araçları ve soğuk hava depolarında sağlanır. Muzların solunum hızı birçok meyve türlerine göre çok yüksektir. Depolama sıcaklığı da yüksek olduğundan bu solunum hızını azaltma olanağı da sınırlıdır. Bu nedenle depolamada soğutma kapasitesi hesabında bu durumlar göz önüne alınmalıdır. Muz meyvesi genel olarak 13 C°’de 1-2 hafta süreyle depolanabilir. Bitki olarak soğuğa daha dayanıklı olduğu hâlde, meyvesi soğuğa daha duyarlı olan Cavendish çeşidi 14 C°’de depolanmaktadır. Ancak Dwarf Cavendish için bu sıcaklık daha düşüktür. Daha düşük sıcaklıkta çeşide ve kalma süresine bağlı olarak üşüme olur. Depoda bağıl nem % 90-95 olmalıdır. Kontrollü atmosferli depolama olanakları varsa muzlar % 4-5 oksijen ve %5 CO2 ortamında 3-4 hafta dayanabilirler. Ancak bu meyveler olgunlaştırmadan sonra iyi renklendikleri hâlde, aroma durumları geriler. Bu sınırlar aşılınca da meyvede çeşitli koyu gri lekeler oluşur. İnce polietilen torbalarda dayanıklılığı 4-10 gün artar. Bu nedenle uzun süreli taşımalarda az delikli, kısa süreli taşımalarda ise fazla delikli polietilen torbalar kullanılır. Bunların kalınlığı 0,038 mm olmalıdır. Ülkemizde muzların depolanması üzerinde yapılmış çalışmalar yoktur. Bununla beraber muz yetiştirme bölgelerinin kuzeyinde kalan ülkemiz için uygun depolama sıcaklığı daha düşük olabilir. Ancak ülkemizde yetiştirilen muzların Cavendish grubundan oldukları da unutulmamalıdır.
Muz meyvelerinin depoda bekletilmesi:
Muzlar depo şartlarında da önemli miktarda etilen salgılar. Bu gaz depo içinde kalarak olgunluğu hızlandırır. Çünkü düşük sıcaklıklarda önemli etkisi olmayan etilen, muzun depolandığı sıcaklık şartlarında etkili olur. Bu gazın depodan alınması, depo süresini önemli ölçüde arttırır. Bu amaçla vermikülite emdirilmiş potasyum permanganat blokları depo içine konur.
Muz ambalajları içine konan tarakların hastalanmaması, zarar görmemesi için difenilli kâğıtlara sarılabilir veya muz taraklarını polietilen örtülerle sarılıp içine etilen ve CO2 yi absorbe edici özel maddelerin konulması da başarılı olmaktadır.
Muz depolarında etilene karşı etkili yollardan biri de dış hava ile havalandırmaktır. Depo günde bir defa havalandırılacak şekilde sürekli veya birden havalandırılır. Depo içi hareketi de başlangıçta hızlı (saatte depo hacminin 50 katı), soğutma tamamlandığında yavaş olarak ayarlanmalıdır.
Lütfen yorum bırakın.