Melek Balığı (Skalarya), Akvaryum Balığı
Güney Amerika kökenlidir. Amazon ırmağı ve kollarında geniş koloniler hâlinde yaşayan Pterophyllum cinsinin bir üyesidir. Bu ailenin doğada Pterephyllum altum, Pterephyllum eimeki ve Pterephyllum scalara gibi türleri vardır.
Tüm Avrupa’da olduğu gibi yurdumuzda da yaygın olan tür, Pterophyllum eimeki türüdür. Bu balık, 30 cm’lik benzerlerinden yarı yarıya daha küçüktür. En olgun çağında boyu ancak 15 cm’ye ulaşır. Gözlerini çevreleyen mercan kırmızısı halka onu daha da çekici kılar.
Skalaryalar, akvaryumun en gösterişli balıklarındandır. Basık, dairesel biçimli gövdesini tül bir duvak gibi süsleyen sırt ve anal yüzgeçleri sivrilerek son bulur. Bunlar aynı zamanda birer duyarga görevini de üstlenmiştir.
Skalaryalar:
Doğada bulunan iki üç yaban türe karşın, akvaryumlarda skalaryalardan, renk ve biçimce seçkinleştirilmiş çeşitli özellikler taşıyan yeni alt türler üretilmiştir. Genetik özelliklere ve kalıtım yasalarına göre seçkinleştirme ve melezleme yöntemlerinden yararlanılarak çeşitli renk özelliği gösteren skalaryalar yetiştirilmiştir. Bunlar arasında beğenilip yaygınlaşanlar:
- Parlak kırmızı gözlü, siyah bantlı normal skalaryalar
- Üzerinde hiç bir açık renkli yörenin bulunmadığı, tümüyle siyah renkli kara skalaryalar
- Üzerinde hiç bir siyah leke veya çizginin bulunmadığı beyaz skalaryalar
- Normal skalaryaya oranla daha koyu renkte, özellikle uzun kuyruk yüzgecinin koyu gri renkte olduğu dumanlı skalaryalar
Skalaryalar tercihen kendi türüyle birlikte bulundurulmalıdır. Akvaryumda keskin kenarlı taş ve süsler bulunmamalı, gereksiz süs ve biblolarla akvaryum daraltılmamalı, yalnızca iri ve geniş kenarlı bitkilerle fazla sık olmayan bitkilendirme yapılmalıdır.
Skalaryaların akvaryum suları pH 6,6 ile 6,8 arasında, hafif asitli olmalıdır. Yumuşak sulardan hoşlanırlar. Bu amaçla akvaryum suyuna 1/3 oranında yağmur suyu katılmalı ve suları iyice dinlendirilmelidir. Akvaryum tabanında bir miktar bitki döküntüsü bulunması, suyun istenilen özelliği niteliğe ulaşmasını sağlar.
Skalaryalar, tropikal balık olmalarına karşın, 22 ve 24 C° arasındaki sıcaklıklarda rahatlıkla yaşar. Üreme, yavruların büyüme ve gelişme dönemlerinde akvaryumda yüksek ısı sağlanmalıdır. Sıcaklık, 27 ila 32 C° arasında sabit tutulmalıdır. Yüksek sıcaklık yavruların ve genç balıkların sağlığını, gelişmelerini olumlu yönde etkiler.
Bu balıklar, kimyasal maddelere, ilaçlar ve uygun nitelikte olmayan yemlere karşı çok duyarlıdır. Küçük canlı yemleri, su pirelerini, Artemia salina larvalarını, çeşitli sinek larvalarını, su kurtçuklarını severek yer; kurutulmuş su piresi, öğütülmüş karides unu gibi yemleri de tüketirler.
Üreme akvaryumu, tercihen 80 cm uzunluğunda, 40 cm genişliğinde ve 60 cm yüksekliğinde olmalıdır. Akvaryumun suyu son derece berrak (partiküllerden arındırılmış), iyice dinlendirilmiş 1/3 oranında temiz yağmur suyu eklenmiş (Bu su yağmur oluğundan doldurulmamalıdır.) ve sıcaklığı 30 C°’ye ayarlanmış olmalıdır. Yüksek ısıdaki suların oksijen oranı düşük olacağından akvaryuma bol hava sağlanmalıdır.
Üreme akvaryumunun tabanına iri taneli dere kumu döşenmeli, ayrıca düz ve geniş bir taş akvaryum ortasına konulmalıdır. Akvaryumun bir köşesine de, 10-12 cm genişliğinde, 25-30 cm uzunluğunda ve 1,5 cm kalınlığında parlatılmış mermer, saydam plastikten bir plaka veya seramik fayans devrilip düşmeyecek biçimde konulmalıdır.
Üreme dönemine giren skalarya çiftinin yumurtalarını nereye bırakacağını önceden kestirebilmek son derece güçtür. Yumurtaları, bir bitkinin yaprağına, akvaryum tabanına bırakılan üstü düz bir taşa, 45 derecelik bir açıyla eğik olarak yerleştirilen mermer, fayans veya plastik plakaya ya da akvaryumun camına bırakabilir.
Üreme dönemindeki çift, çoğunlukla sabahın erken saatlerinde yumurta bırakmaya hazırlanır. Bu amaçla temizlenen yerde, yumurta bırakıyormuşçasına birkaç kez yapılan gidip gelmelerde hiç yumurta görülmez. Genellikle dördüncü, beşinci denemede, yumurtaların düzenli sıralar hâlinde ve aşağıdan yukarıya doğru bırakılmış olduğu görülür. Sıralanan her dizi yumurtadan sonra erkek bunları döller ve dişinin tekrar yeni bir dizi yumurta bırakmasını bekler.
Yumurtaların sayısı döl veren dişinin yaşına ve iriliğine bağlı olarak 300 ile 1200 adet arasında değişebilir. Yumurta dökme işlemi, 1 ile 3 saat arasında değişen bir zaman aralığında devam eder. Yumurtaların dökümü ve döllenmesi bitince dişi ve erkek skalarya yumurtaların başından ayrılmaz.
Yumurtaların çatlayıp yavruların çıkma süreci, büyük ölçüde akvaryum suyunun sıcaklığına bağlıdır. 26-28 C°’de bu süre 3-4 gün kadardır. 30- 32 C° gibi yüksek sıcaklıklarda ise yumurtaların kuluçka dönemi 24 ile 34 saatle sınırlı kalır.
Yavrular, yumurtadan çıktıktan sonra da son derece güçsüz ve dış tehlikelere karşı korumasızdır. Yumurtadan çıktıktan ancak 3- 4 gün sonra kendi başlarına yüzecek güce sahip olabilir. Bu olgunluğa ulaşıncaya kadar karın bölgelerindeki vitellüs keselerinde bulunan besini tüketirler. Anne ve babaları onları yüzgeçleriyle sürekli havalandırır. Onları ağızlarına alarak adeta yıkayıp üstlerini kaplamakta olan bakterilerden temizler, onlan bulundukları yerden alarak akvaryumun temizledikleri bir başka köşesine taşırlar.
Yumurtadan çıktıktan sonra 3 veya 4. günde serbest olarak yüzecek olgunluğa erişen yavrular, artık dışarıdan besin alabilir ve aldıkları bu besinleri sindirebilirler. Yavrular, başlangıçta katı pişmiş yumurta sarısı gibi besinlerle beslenir. Daha sonra ince toz yem, artemia larvaları, yavru su piresi, ince kıyılmış tubifex kurtları ve diğer yemleri de yiyecek hâle gelirler.
Sklaryalar, yavrularına büyüme ve gelişme sürecinde büyük bir özenle bakarlar. Ancak bazen yumurta ve yavruların anne babaları tarafından yenildiği görülür. Sklaryaların aşırı oranda ürkütülüp korkutulmadıkça kendi yumurta ve yavrularını yedikleri görülmemiştir. Bu nedenle üretim akvaryumlarının sakin bir yere yerleştirilmesi, zorunlu yaklaşmalarda dikkatli davranılması gerekir.
Yumurtaların anne ve babaları tarafından yenmesini önlemek için yumurtlama işlemi bittikten hemen sonra yumurtaların yapışık bulunduğu bitki, fayans, mermer blok ile birlikte başka bir akvaryuma alınır.
Araştırmalar, üretimde anne ve babanın devreden çıkartılmasının olumsuz sonuçlar doğurduğunu göstermiştir. Skalarya çiftinin bakımı ve gözetimi altında ve sağlanan elverişli koşullarda yetiştirilen yavrular çok daha sağlıklı olmakta, daha çok gelişip büyümektedir. Annelerinin onları ağızlarına alarak yaptığı banyolar, sürekli bulundukları yerleri değiştirerek temizlenmiş ve dezenfekte edilmiş yerlere taşımaları yavruları bakterilerin olumsuz etkisinden korumaktadır.
Ergin sklaryalar, 5 veya 6 ay süren üreme dönemlerinde, 6 haftalık aralıklarla yumurta döker.
Melek Balığı (Skalarya) Çeşitleri
Normal/Düz Yüzgeçli, Melek Balığı (Skalarya) Çeşidi
Kuyruk ve kanatlar kısadır. Balığın şekli yuvarlağa yakındır. Diğer türlere göre hareket kabiliyetleri daha fazladır. Erkek ve dişi ayrımı normal yüzgeçli balıklarda daha belirgindir.
Normal/düz yüzgeç:
Yüksek Kanatlı, Melek Balığı (Skalarya) Çeşidi
Balığın sırt ve karın yüzgeçleri uzundur. Tül kuyruktan daha dengeli bir vücut yapısına sahiptir. Yüzgeçler, akıntısı fazla olmayan ortamlarda kendini gösterir.
Yüksek kanat:
Tül Kuyruklu, Melek Balığı (Skalarya) Çeşidi
Son derece uzun, nerdeyse yerlere değecek izlemini veren kuyruklara sahiptir. Kuyruk ağırlığından ötürü balık, sürekli başı yukarıda kalacak şekilde yüzmek zorundadır. Yaşı ilerledikçe iyice uzayan kuyruklar balığın hareket kabiliyetini de kısıtlar. Bu türler aynı zamanda yüksek kanatlıdır.
Tül kuyruk:
Silver, Melek Balığı (Skalarya) Çeşidi
Melek balıklarının doğadaki görünümleri olan bu türde gövdenin üst kısımları mat, karın kısımları parlak gridir ve gövdenin üzerinde burundan kuyruğa kadar 3 adet gövdenin dikine koyu çizgiler vardır. Gözler 5. aydan sonra kırmızı renk alır.
Silver:
Zebra, Melek Balığı (Skalarya) Çeşidi
Dikine çizgi sayısı 3’ten fazladır. Bazı çizgileri kesik kesit hatta bazı bölümleri puanlı olabilir. Bu tür, diğerlerine göre genellikle daha yavaş büyür.
Zebra:
Hayalet, Melek Balığı (Skalarya) Çeşidi
Koyu gri renk gövdenin üzerinde daha açık renk alanlar bulunur. Genellikle bu açık renk, balığın kafa bölgesi civarındadır.
Hayalet:
Gold, Melek Balığı (Skalarya) Çeşidi
Melek balıklarının çekinik özellik gösteren bu çeşidinde gövde mat sarı renklidir. Bazı gold türleri koiler gibi tam beyaz gövde rengine sahiptir. Kafa bölgesi ise daha koyu sarı olmaktadır.
Gold:
Mermer, Melek Balığı (Skalarya) Çeşidi
Balık siyah-beyazdır. Kafaları 4. aydan sonra turunculaşır. Yaş ilerledikçe bu turunculuk daha da belirginleşir. Siyah ve beyaz arasında belirli bir oran yoktur, siyah daha belirgindir. Ancak genel olarak bu ilk renk birbirinden net olarak ayrılır.
Mermer:
Koi, Melek Balığı (Skalarya) Çeşidi
Gold ve mermerin aksine ilk aydan itibaren kafalarında turuncu renklere sahiptir. Gövdelerindeki beyaz renk lekesiz ve net bir tondadır, gold gibi mat sarı bir gövde rengine sahip değildir. Yer yer gövdelerinde siyahlıklar bulunur ancak bu da mermer desendekiler gibi balığın önemli bir bölümünü kaplamaz.
Koi:
Siyah, Melek Balığı (Skalarya) Çeşidi
Tamamen siyah ve siyaha çok yakın koyu gri renklidir.
Siyah:
Albino, Melek Balığı (Skalarya) Çeşidi
Pigmentasyon genetik nedenlerle oluşmamıştır Bu nedenle balık beyaz şeffaftır.
Albino:
İnci Gövde, Melek Balığı (Skalarya) Çeşidi
Gövde jelatin görünümlü parlak pullarla kaplıdır. Daha koyu ve siyah lekeler, çizgiler de bulunabilir. Bu türler de çoğunlukla kırmızı gözlü olur. İnci gövde, melek çeşitleri arasında en dikkat çekici türlerin başında gelmektedir.
İnci Gövde:
Melek balıklarının renk çeşitleri bu kadarla sınırlı değildir. Yukarıdaki türler hem en yaygın olmaları açısından hem de Türkiye’de bulunan türler olmaları açısından ele alınmıştır.
Yumurtalarını cama yapıştırmış melek balığı:
Lütfen yorum bırakın.