Armoni’de Akorların Dört Partili Yazımı

Bu derse kadar akorlar üç sesli olarak kapalı pozisyonda (seslerinin dizilerin dereceleri üzerinde doğal sıraları ile ard arda gelmesi) yazılmıştır.

Teorinin uzantısı olan Armoni, akorlar ve akorlar arasındaki ilişkiyi inceleyen bilim dalıdır ve genellikle dört partili yazı üzerinde kurgulanır. Armoni çalışmaları insan sesleri esas alınarak onların ses sınırları çerçevesinde yapılmaktadır. Uygulamalı Müzik Teorisi kitabında çalışmalar öncelikle piyano üzerinde yapılacaktır. Bunun nedeni çalışmaların anında duyulabilmesidir. Ses üzerinde yapılan çalışmaların duyulmasında dört farklı ses grubuna ihtiyaç vardır.

Kök Pozisyondaki Bir Akorun Dört Partili Olarak Yazımı

3 sesli bir 5’li akor dört partili hale dönüştürülürken;
1- Kök ses bas partisine yazılmalı.

Beşli akorun kök sesinin bas partisine yazımı

2- Üç ses dört partiye dönüşürken seslerden biri çiftlenmelidir. Burada kural; öncelikle esas sesin, tercihen beşlinin çiftlenmesidir. Üçlünün çiftlenmesi yasaktır. Daha sonra değineceğimiz özel durumlarda üçlü çiftlenebilecektir.

Bas partisinin üst partilerde çiftlenmesi

3- Bas notası çiftlendikten sonra akorun 3’lü ve 5’lisi bu çiftlenen notanın altında ve üstünde olmak üzere çeşitli şekillerde bulunabilir.

Bas notası çiftlendikten sonra üçlü ve beşli’nin pozisyonları

Armoni çalışmalarında her bir ses ayrı bir parti olarak alınmakta, kalından inceye doğru insan sesleri esas alınarak; Bas, Tenör, Alto ve Soprano partisi olarak isimlendirilmektedir. Biz de bu çalışmalarımızda doğru sesi belirtebilmek için bu terimleri kullanacağız.

4- Dikkat etmemiz gereken bir diğer kural da, bas ve tenör partisi hariç diğer partilerin arasındaki mesafenin bir oktavı aşmamasıdır. Yukarıdaki örnekte üst üç parti bitişik olarak hareket etmekte bu kurala gereksinim duyulmamaktadır. Kök akorların dışında geniş pozisyonda yazım gündeme geldiğinde bu kuralın gereği ortaya çıkacaktır.

Koral armoniyi kurgularken;

Tenör-alto ve alto-soprano arasındaki oktav hataları

a, b, c, örneklerinde Tenör ile Alto, d ile e örneklerinde ise Alto Soprano partilerinin arası bir oktavdan fazla açılmıştır ve yasaktır.

Yukarıdaki örnekte bas ve tenör partisi 4. çizgideki fa anahtarına Alto ve Soprano partileri ise sol anahtarına yazılmıştır. Piyano için bas sesi fa anahtarına diğer üç parti sol anahtarına yazılacak böylece elimizin fiziksel yapısı gereği bu kural kendiliğinden gerçekleşecektir.

Dört partili yazıda tenör ve alto arasındaki oktav hatası

a-) Sağ elimizle bu kadar açık bir pozisyonu çalmamız imkansız ve gereksizdir.
b-) Elimizin yapısı gereği bu pozisyona oturacaktır.

Örnek: F#- akorunu dört partili olarak yazalım

Piyano Yazısı (Kapalı Pozisyon)
Fa anahtarında tek, sol anahtarında üç nota.

Piyano yazısı (kapalı pozisyon)

Koral Yazım (Piyano Yazısı İçin Açık Pozisyon)
Fa anahtarında iki, sol anahtarında iki nota.

Koral yazım veya piyano yazısı için açık pozisyon

Koral yazım tekniğinde sesler sınırları içinde kalmalıdır. Bu sınırlar seslerin koro içindeki görevleri esas alınarak belirlenmiş genel sınırlardır. Solistlerin ses sahaları kişisel özelliklerine göre bu sınırların altında ve üstündeki bir çok sesi kapsayabilir.

Koral Yazımda Sesler ve Sınırları
Sesler birbirlerinin üstüne çıkıp altına inmemelidir. Buna kuvazman (geçme) denir.

Bas, tenör, alto ve soprano için sesler ve sınırları

Koral Yazımda Kuvazman (Geçme)
Tenör partisi Alto partisinin üstüne çıkmış Alto partisi tenör partisinin altına inmiştir ve yasaktır.

Armonide parti çakışması (kuvazman)

Birinci Çevrim Akorunun Dört Partili Olarak Yazımı

6’lı akorda basta akorun 3’lüsü olduğundan bas herhangi bir partide çiftlenemez. Burada kök ses yada 5’li çiftlenmeli bazen iki parti ünison (sesdaş) olarak yazılmalıdır.